Yapmacık milliyetçilik, daha önce yapmacık katolikliğin olduğu kadar tehlikelidir. Çünkü bu milliyetçilik, özünde azlardan çoklara zorla kabul ettirilen bir durum, bir kuşatma durumudur. Gözde kalabilmesi için de kurnazlığa, yalana ve zora ihtiyaç gösterir. Denildiği gibi, çokların çıkarı değil, her şeyden önce bazı prens soylarının, sonra da bazı ticaret ve toplum sınıflarının çıkarıdır bu milliyetçiliği güden.