Akıl Üzerine Bir Tahlil

Perde ve Mana

İbrahim Kalın

Perde ve Mana Gönderileri

Perde ve Mana kitaplarını, Perde ve Mana sözleri ve alıntılarını, Perde ve Mana yazarlarını, Perde ve Mana yorumları ve incelemelerini 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.
İnsanoğlunun en büyük hatası, sınırlı ve geçici olanı mutlaklaştırması, mutlak olanı ise izafileştirmesidir.
Sayfa 51
Aklımızı doğru kullandığımızda sadece rasyonel argümanlara değil aynı zamanda duygularımıza da hâkim oluruz.
Sayfa 45
Reklam
Kur'an-ı Kerim'de karşımıza çıkan akıl ve rasyonalite düşüncesi, evrenin hikmet sahibi bir Tanrı tarafından belli bir amaç için yaratıldığını ifade eden, benim "yaratılış metafiziği" diye adlandırdığım bir bağlam içinde işlev görür. Bu yaklaşım, dünyanın bir başı ve sonu olduğu ve "O'nun zâtından başka her şeyin yok olacağı" (Kasas, 28:88) öncülüyle başlar. Başlangıç (mebde) ve son ya da Tanrı'ya "dönüş" (meâd), bizim rasyonel görüş ve ahlakî tercihlerimiz için bir menzil ve ufuk oluşturur. Evren gibi insanoğlu da, beşerî aklın öznelci ontolojisinin dar sınırlarının ötesine geçen bir amaç için yaratılmıştır. Akıl, bir yönüyle insanı diğer insanlara, öbür yönüyle Allah'a ve evrene bağlayan bir ontolojik zeminde fonksiyon icra eder.
Rasyonelliğin nicel olarak ölçülebilir özellikle ve rakamlara dayalı işlemsel tercihler olarak tanımlandığı bu çağda, aklın ontolojik temelleri radikal bir biçimde değiştirildi ve idealize edildi. Sonuçta insanî olmayan rasyonellik biçimleri insan aklının temeli olarak tanımlandı. Halbuki, bizi diğer mahlukattan ayıran ve açıkça onlardan üstün kılan (İsrâ, 17:70) akıl dediğimiz eşsiz beşerî nitelik, rakamlara dayalı işlemsel rasyonellik kavramının aksine, esasen ve önce- likli olarak niteliksel (keyfiyete dayalı) ve aksiyolojik [değer temelli] bir zeminde faaliyet gösterir.
İnsanın en büyük hatalarından biri fâni ve sonlu olanı mutlaklaştırması, mutlak olanı da izafileştirmesidir.
“İnsan aklı, sahip olduğu bilginin bir türünde, aklın kendi doğası gereği görmezden gelemediği fakat bütün gücünü aştığı için de bir türlü cevap veremediği soruları yüklenen tuhaf bir kadere sahiptir.”
Sayfa 41
Reklam
1.000 öğeden 11 ile 20 arasındakiler gösteriliyor.