Plotinos Felsefesi
Hüseyin AydoğanSözler ve Alıntılar
Çünkü bilgi bir yerden sonra, akli olanla tatmin
edilememektedir Platinos da. O nedenle ekstasis gereklidir. Çünkü akil, aklî olani kavrar; peki aklî olana
askin olan, nasil kavranabilir? O, bir 'kavrama' midir veya?
Sayfa 17Kitabı okudu
(Kur'an-ı Kerim'i açıklamaya çalışır gibi bir tasvir)
Hipostazlardan özellikle Nous ve Ruh'un faaliyetlerinin çift yönlü oluşundan ötürüdür ki, cümle yapılarındaki dönüşlü zamirler ile şahıs zamirlerinin [ o, kendi, kendinde, ona doğru, onun kendi kendine vs. gibi ] çok dikkatlice tetkik edilmesi, göndermelerin tespit edilmesi gerekmektedir. Bu nedenle Enneadlar, düşünürün kullandığı sayısız zamirlerden mürekkep cümleler ve sadece ima ile değinilen tamlamalarla hayli güç nüfuz edilen bir metin halindedir. Bu, bizi kimi yerlerde özellikle Ruh ile ilgili bölümde Plotinos metninden uzun alıntılar yapmaya zorlamıştır. Böylelikle ilgili pasajları, öncesi ve sonrasıyla bağlam dahilinde bütüncül tartışmaya açmak ve farklı yorumlara müsait kılmak istedim.
Sayfa 21
Platinosçu ekstasis, kişinin kendi içerisinden eriştiği sıkı ve sabırlı bir entelektüel çaba sürecinin taçlandırılmasının neticesidir. Dolayısıyla aklın kullanımının yadsınması yahut yok sayılması veya dahası gizemli bir takım harici rabıtalara [magical intervention] yer verilmesi kesinlikle düşünülemez. Aksi halde bu bilgeliğe giden yolun kısaltılması, ona kestirmeden gidilmesi anlamına gelecektir ve sözünü ettiğimiz entelektüel çabanın yok sayılmasına yol açacaktır.
Sayfa 37
Bir'den yayılan ışığın, ulaştığı son yer olan dünya hayatında ne kadar azalırsa azalsın, ne kadar loşlaşırsa loşlaşsın asla yok olmayacağı öğretisiyle de örtüşmektedir. O nedenle insan ruhunda bu geri dönüş kıvılcımı, son raddeye kadar zayıflasa da yine de var olmayı sürdürecektir. Çünkü Ruh'un aslî kaynağı, Nous dolaylı yine O'dur.
Sayfa 34
Çünkü bilgi bir yerden sonra, aklî olanla tatmin edilememektedir Platinos'da. O nedenle ekstasis gereklidir. Çünkü akıl, aklî olanı kavrar; peki aklî olana aşkın olan, nasıl kavranabilir? O, bir 'kavrama' mıdır veya?
Sayfa 17
Öncelikle Plotinosçu Ruh'un geri dönüş öğretisi, ister bu hayatta olsun ister ilk kez öldükten sonra erişilmiş olsun her halükârda bir içe dönüşten, kendi sahici Ben'ini keşfedişten başkası değildir; dolayısıyla Ruh'un dünya aşkın bir yere kaçışı, uzayda uçuşu da değildir; Ruh'un yolculuğu, içe yapılan bir yolculuktur.
Sayfa 33
Nous ile birlikte yapılamayan her türlü görü(ş), insan için bir çöküş inkırazdır. Gözle görmeye arzu duyar; akılla kavrayamadığına, gözle nazar edebilmek için eyleme düşer/geriler.
Sayfa 45