Akış
Ara
Ne Okusam?
Giriş Yap
Kaydol

Objektif 2

Sanat, Edebiyat, Tenkit

Peyami Safa

Sanat, Edebiyat, Tenkit Gönderileri

Sanat, Edebiyat, Tenkit kitaplarını, Sanat, Edebiyat, Tenkit sözleri ve alıntılarını, Sanat, Edebiyat, Tenkit yazarlarını, Sanat, Edebiyat, Tenkit yorumları ve incelemelerini 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.
İyi yazı, okuyanları kağıdın beyazlığından, satırların siyahlığından uzaklaştırarak şekillerden ayrı bir muhteva alemine götürür. Okuyana, elinde bir kağıt tuttuğunu, gözlerinin önünde çizgiler olduğunu, bir yazı okuduğunu unutturur.
Reklam
Meşhur misali tekrarlayalım: Shakespeare'in eserlerinde birbirinin aynı olmayan otuz bin kelime sayılmıştır. Onun zamanında köylü üç yüz, şehir halkı da bin küsur kelime ile konuşuyormuş. Shakespeare halk diliyle yazsaydı, Shakespeare olamayacaktı.
Soysuzlaşmış sanat eseri ise, meçhul babası tarafından bile inkar edilmiş ve anasının parmaklarıyla boğularak o köprünün altına atılmış bir canavar yavrusundan başka bir şey değildir.
Türk diliyle kendini ifade eden bir edebiyat, o dili konuşanları birbirinden ayırmayı değil, ancak muasır büyük milletlerin yekpareliğine doğru götürecek birlikçi ruhlardan doğduğu gün beşerî kıymetini bulacaktır.
Nedir o «millî» ki, san'at eserinde mutlaka bir an'ane ve tarih kılığı ve konusuyla görünmesi şart değildir; Türk olmak için mutlaka tepesine bir ışgırlak oturtmaya, ayağına bir potur geçirmeye, çifte telli veya zeybek oynamaya, çeşme başında otlamaya ve dere kenarında çamaşır yıkamaya ihtiyacı yoktur; nedir ve ne ola o su katılmamış «milli» ki, Paris'te de, Honolulu'da da, filârmonik bir orkestrada da, modern bir apartmanda da, frakla da, smokinle de Türktür ve hiç bir zaman, mekân, kılık, muaşeret kaydı onun sapasağlam Türklüğüne engel olamaz. İşte cevherine ve edâsına sadık, kendi kendisi kalabilmek için manzara ve kıyafet boyalarından müstağni, halis «milli» budur.
Reklam
Edebiyatın zor tarafı, kulis arkasında, sahnenin boşalmasını bekliyor. Kolaylık amatörleri birer ikişer çekiliyorlar. Süleyman Efendinin nasırı eskidi.
Bütün hacmini ve zenginliğini parça üstündeki aşırı titizliğine feda eden san'atkâr, büyük bir mabedin mimarı değil, ancak o mabedin bir kapısı üstünde göznuru döken oymacı kalfalarından biri olabilir.
Çok söyleyip de az yazanların iddialarıyla eserleri arasındaki nisbetsizlik kadar yalanlarını yüzlerine vuran korkunç şey yoktur.
Çünkü daima yapabildiğimiz şey, tasarladığımızdan eksiktir.
Reklam
Fena yazmak korkusu yazmaya mani olursa, yaratma hızını kesen bir ürkeklik ve kısırlık alâmetidir.
Kültürü bilgiden ibaret sanmak, zekâyı hâfızadan ibaret sanmaktan farksızdır.
İnsan kalbinde birer çizgi bırakmış eserlerin hatırasına kültür diyebilir misiniz?
Edebiyatımızın beynelmilel bir kıymet alamamasında muasır kültüre intibaksızlığının birinci derecede rolü vardır.
Şüphesiz edebiyat bilginin kendisi değildir ve belki hiç bir şey öğretmez; fakat zekâyı en yüksek tefekküre götüren uyandırıcı ve sıçratıcı tesire varabilmek için, her nevi tefekkürün malzemesini, yapan bilgiler hakkında fikirler sahibi olması, ilk borcudur.
304 öğeden 286 ile 300 arasındakiler gösteriliyor.