Seyyah-ı Alem Evliya Çelebi
Şükrü Haluk AkalınSözler ve Alıntılar
Evliya Çelebi han, hamam, cami duvarlarına yazılmış şiirlerden beğendiklerini de Seyahatname'sine almıştır. Bunlardan en ilgi çekici olanı Edirne'de bir dolap üzerinde gördüğü beyittir. Şair, sevgilisinin güzelliğini saklamak için gözlerini iki kapaklı dolaba benzetmiştir:
Hüznün esbâbını hıfz etmege ey gevher-i nâb
Oldular dîdelerim iki kapaklı dûlâb.
Seyahatname'de Hezarfen Ahmed Çelebi
İlk defa Okmeydanı minberi üzere yıldız rüzgarı şiddetinde kartal kanatlarıyla sekiz dokuz kere göklere kanat çırparak talim etti. Sonra Sultan Murad Han, Sarayburnu'nda Sinanpaşa köşkünde seyrederken Galata Kulesi'nin en tepesinden Ahmed Çelebi lodos rüzgarıyla uçup Üsküdar'da Doğancılar Meydanı'na inmiştir. Sonra Murad Han bir kese altın ihsan edip Hezarfen Ahmed Çelebi'yi Cezayir' e sürmüştür. Orada öldü. Murad Han, "Her ne isterse elinden gelir," diye Ahmed Çelebi'den pek korktuğundan sürmüştür.
Sayfa 88Kitabı okudu
Viyana gezisinde Evliya Çelebi'nin en çok ilgisini çeken tanık olduğu beyin ameliyatıdır. Bir asker başından kurşunla vurulmuştur. Kurşun başında kalmıştır. Evliya Çelebi bu ameliyatı şöyle anlatır:
"Kefereyi ipek kumaş serili bir sedir üzerine yatırdılar. Amma başı Adana kabağı gibi, gözleri Mardin eriği gibi, burnu Mora patlıcanı gibi
Sayfa 80Kitabı okudu
Seyahat ettiği coğrafyanın yüz ölçümü yaklaşık yirmi beş milyon kilometrekaredir. Bugün bu coğrafyada otuz devlet kurulmuştur. Evliya Çelebi'nin gördüğü, gezdiği, geçtiği şehir sayısı iki yüz elli yedidir.
1665 yılının Nisan ayında yola çıkan Kara Mehmet Paşa 'nın Viyana elçilik mu heyetindedir. Şehre ulaşan elçilik heyetinin Viyana' ya girişi ile ilgili olarak kral tarafından arabaların önceden gitmesinin istendiği "Çesar hazreti azametiyle buyurdular ki..." diye söylenince elçi Kara Mehmet Paşa'nın şöyle bağırdığını anlatıyor.
-Bre melum ve dinsiz, bir daha senin ağzından 'Çesar azametiyle söyle buyurdu' lafını duymayayım, yoksa vallahi seni hançer kabzasıyla tepelerim.Azamet bir Allaha mahsustur.
‘’Yıllar önce gördüğü rüyada Hz.Muhammed’den şefaat dileyecekken yanlışlıkla seyahat isteyen ve böylece seyyah-ı alem olan Evliya Çelebi Peygamber’in huzurundadır… Uzun gezilerin ardından artık şefaat dilemenin zamanı gelmiştir.
Bu kez dili sürçmeyecektir…
Büyük kalemini çıkarır ve duvara tek bir satır yazı yazar :
Şefaat ya Muhammed Evliya’ya…’’
Yer adlarının kökeniyle ilgili yakıştırmaları, benzetmeleri vardır: Uşak'ın 'Uşşak' "âşıklar, sevgililer", Trabzon'un 'Tarab-efzun' dan "neşeli, neşesi çok", Bükreş'in ise' Bu Kureyş' sözlerinin birleşmesinden geldiğini yazar. İzmit adı Evliya Çelebi'ye göre' İznimgit' sözünün bozulmasından çıkmıştır.
Sayfa 54Kitabı okudu