Kitap ile ilgili, bazı dostlarımın aksine, en dürüst fikirlerimi apaçık bir surette beyan edeceğim için Balzac’ın muhtelif derece ve kuşaklardan yeğenlerinin yahut kuzenlerinin okumaması önerilir...
Vadideki Zambak bana ve talihsiz sınıf arkadaşlarıma verilen bir onuncu sınıf ödeviydi. Açıkçası ilk okuduğumda, ki aslında sınavdan hiç değilse elli alayım diye çapraz okuma yapmıştım, yazarın ve çevirmenin dilini kendime yakın bulmamıştım. İki sene evvel yazlıkta tekrar elime aldım kitabı, narince sayfaları geçerken her kelimeyi okuyarak...
Sonuç yine aynı.
Okuyucuyu boyunlarda bir kement misali bağlayıp boğan, hatimli teravih namazı gibi uzayıp giden betimlemeler, yaşadıkları dünyayı tanımaya dahi tenezzül etmeyen bipolar karakterler, her satıra adeta tüle sinen sigara kokusu gibi sinmiş, ‘aşk romanı seven de okusun sevmeyen de’ tarzında bir cümle yapısı ve dahası... Bana göre Balzac, bugün aklı selim kimselerin insan dilinin dönmediği lanetlerle andığı mainstream edebiyatın 19. yüzyıldaki bir Medyum Memiş’i, Haydar Dümen’idir; mihenk taşıdır ve hatta ağa babasıdır. Kitabı okumaya yeltenen, sıcak yazlık haftalarının sonunda muzaffer bir eda ile, ve müteaddid defalar onlarca sayfa atlayarak, sonuna ulaşan sevgili dayımın da ifadesiyle incelememi noktalıyorum: “Zaten sonu da bişiye benzemiyor yeğenim.”
İyi okumalar, fişi atmayın.
