En Eski Yerli Modern Farklı Gönderileri
En Eski Yerli Modern Farklı kitaplarını, en eski Yerli Modern Farklı sözleri ve alıntılarını, en eski Yerli Modern Farklı yazarlarını, en eski Yerli Modern Farklı yorumları ve incelemelerini 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.İslamcılık, özellikle İslam'a referansı dolayısıyla tanımlanması güç bir düşünce ve siyaset hareketidir (Bkz. Aktay, 2004, ss. 1316). Genel bir tanımla “İslamcılık, on dokuzuncu ve yirminci yüzyılda, İslam'ı bir bütün olarak (inanç, ibadet, ahlak, felsefe, siyaset, hukuk, eğitim...) “yeniden” hayata hakim kılmak ve akılcı metotla Müslümanları, İslam dünyasını Batı sömürüsünden, zalim ve müstebit yöneticilerden, esaretten, taklitten, hurafelerden... kurtarmak; medenileştirmek, birleştirmek ve kalkındırmak uğruna yapılan aktivist, modernist ve eklektik yönleri baskın siyasi, fikri ve ilmi çalışmaların, arayışların teklif ve çözümlerin bütününü ihtiva eden bir hareket olarak tanımlanabilir (Kara, 1997, s. 16). İsmail Kara'nın bu İslamcılık tanımı, İslamcılık düşüncesinin en genel sınırlarına işaret etmektedir. İslamcılık düşüncesinin kendi içinde farklı coğrafyalarda ve farklı dönemlerde yaşanan tecrübelere göre vurguları değişen yönleri bulunduğu gözden kaçırılmamalıdır.
İslamcılık ile yerlilik arasındaki ilişki, yerliciliği aşan bir ilişki olmak durumundadır. En başta bu İslam dininin temel ilkeleriyle ilgili bir durumdur. Diğer yandan İslam inancı ve İslamcılık, yerliliğin otantik pek çok yönüyle herhangi bir problem yaşamadığı gibi onu kutsallaştırma ya da bir değer alanı içinde tanımlama anlayışından da uzaktır. Çağan'ın da belirttiği gibi (2010, ss. 145-146) İslamcılık açısından aidiyeti İslami temelde tanımlamak ve bu temel üzerinde, sağ ve solun ötesinde bir siyaset inşa etmek esastır. Türkiye'nin modernleşme tecrübesinde Batıcı ve Türkçü bazı düşünürlerin İslam'ı toplum açısından asli bır mesele olarak görmeme yönündeki tavırları ve uygulamaları, İslam ve yerlilik ilişkisi açısından çok manidardir.
Said Halım Paşa, (1973, ss. 76-80), sosyoloji anlayışında çok temel bır ilke tespit etmiştir. Ona göre “her milletin kendine has fikirleri ve hisleri olmasaydı, sosyoloji ve zooloji ile garip bir şekilde iç içe bulunurdu. Bunun içindir ki başka milletlerin tecrübelerinden istifade etmeye kalkışan bir milletin tamiri imkânsız birtakım hatalara düşmemesi güçtür.” Bu yüzden onun sosyolojisi teşhis, İslamlaşma tezi ise bir tedavi gibidir. Sosyoloji, mevcudu ve yaşayan gerçeği öğretir. Taklitçi aydınların düştükleri en büyük yanlışlardan biri de mevcudu ve yaşayan gerçeği bilmeden, görmeden topluma yön vermeye çalışmalarıdır (Said, Halim Paşa, 1973, s. 97). Milletlerin sadece kanunları, kurumları ve yaşayışları birbirlerinden ayrılmamakta, aynı zamanda bu sosyolojik unsurlara bağlı olarak ihtiyaçları da birbirlerinden farklılaşmaktadır. Said Halim Paşa, Osmanlı toplumunun ihti
Sayfa 10Kitabı okudu
Said Halim Paşa'nın (1973, s. 105) dikkat çektiği önemli bir başka nokta ise Batıcıların iktidar elde etmesi durumunda aynı asalak akıbetin bütün toplum için geçerli olacağıdır. Böyle bir zihniyet yapısına sahip olmaları ve bu zihniyetle siyaset üretmeleri dolayısıyla taklitçiler, iktidar elde ettikleri zaman sadece kendilerine zarar vermekle kalmayacaklar; aynı zamanda bütün milleti de yabancılaşmaya ve arada kalmışlık durumuna sürükleyeceklerdir. Said Halim Paşa; körü körüne, ayakları yere basmayan bir Batı hayranlığını ve taklitçiliğini “tam bir hastalık” olarak nitelemiştir (Bkz. Bostan, 1992, 5.114). Hatta bu hastalık, zamanın gerçeklerine aldırmayarak aydınları çeşit çeşit nazariyeler peşinde koşturan bir hayalperestliğin içine de düşürmüştür (Said Halim Paşa, 1973, s. 75).
Sayfa 11Kitabı okudu
Said Halim Paşa'nın düşüncesinde yerliliğin önemli bir tavır olduğunu tespit etmek mümkündür. Onun düşüncelerine yön veren anlayış, toplumsal durum ve şartların toplumların karakterlerine göre özel olmasıdır. Bu tespit, yerliliğe özel ve merkezi konum tayin etmektedir (Bkz. Ağırman, 2007, s. 163). Elbette bu tavrın asıl kaynağı İslam'dır. Bu bağlamda Said Halim Paşa, “biz” ve “onlar” ayrımını çok net yapmıştır. Ancak onun İslamcılık anlayışında yerlilik, donmuş bir muhafazakâr siyaset değildir. Kendisi olmak ve asıl kaynaklara dönmek için harekete geçmek, onun İslamcılık anlayışında bir hedeftir. Bu yüzden Osmanlı toplumu, İslam'dan uzaklaştıkça, bizatihi kendisinden uzaklaşmıştır.
Sayfa 13Kitabı okudu
Mehmet Akif, sadece bir şair değil, aynı zamanda bir mütefekkirdir. Genelde şairliğinin yanında İstiklâl Marşı'nı yazması ve böylece milli şair olarak kabul görmesi, mütefekkir yönünün ihmal edilmesine sebep olabilmiştir. Onu, Osmanlı'dan Cumhuriyet'e geçiş sürecinin önemli kanaat önderleri arasında kabul etmek gerekir. İddialarının yanında belli görüşlere karşı duruş gösteren bir dünya görüşü oluşturmayı başarmıştır. Hatta bu dünya görüşüne bağlı bir hayatı yaşama gayretine sahip olması ve ahlakı, kendisi gibi düşünmeyenlerin çoğu tarafından da takdirle karşılanmıştır. Bu dünya görüşünün temelinde İslam ahlakına uygun bir insan kabulü bulunmaktadır. Aynı zamanda bu görüş, insan ile dünya arasında çalışma ve üretme kavramlarına zorunlu olarak bağlı bir ilişki kurmaktadır.
Sayfa 17Kitabı okudu
Mehmet Akif, düşüncelerini nesir tarzında yazmanın ötesinde çok daha zor bir işi başararak Safahat adlı kitabında manzum olarak ifade etmiştir. Safahat, dergi yazıları ve konuşmalarıyla birlikte düşünüldüğünde bir bütüne aittir ve elbette bu bütünün en önemli parçasıdır. Aynı zamanda Safahat'ın baştan sona bir ahlak kitabı olduğunu söylemek yerinde bir tespit olacaktır. Çünkü kitapta ele alınan meseleler, farklı konularda gündelik hayattan seçilmiş olsa bile kendi sınırlarının ötesinde genel bir bağlamda anlam kazanmaktadır. Bu genel bağlamda değişmeyen temel ise İslami inanç ve pratik bütünlüğüdür.
Sayfa 18Kitabı okudu
Müslümanların neden Batı karşısında yenildikleri sorusu, dönemin pek çok aydını gibi Mehmet Akif'in de üzerinde en çok durduğu soruların başında gelmiştir. O, var olan duruma ve dolayısıyla sonuçlara iç ve dış sebepleri tespit etmeye çalışmış ve meselelerin kaynağı olarak çalışma gayretinin azalmasını görmüştür. Çalışma “Bizim me'yus olmaya hiç hakkımız yoktur; çünkü hiç çalışmadık. Şüphe yoktur ki ye'simiz, bedbinliğimiz, hep uğraşmamaya, atalet içinde paslanıp gitmeye hak kazanmak içindir” (Ersoy, 2013, s. 56). Bu sözler, genel bir durumun oluş” turduğu zihniyet ve pratik bütünlüğünü açıklamaktadır. Hatta burada alınan iki cümlenin kendi tarihsel gerçekliğinin sosyolojik ve psikolojik tahlili olduğu da söylenebilir.
Sayfa 20Kitabı okudu
Mehmet Akif, dünyanın değişmesinin çalışmayla olabileceğini kesin olarak kabul eder ve sünnetullahın bu şekilde işlediğine tam olarak inanır. Kendisinden sonra gelen pek çok Müslüman düşünürü de etkileyen Rad Suresi 11. Ayet'te çalışma bağlamında ayrıca bir önem vermiştir. Bu ayet, insanın ve toplumun değişmesiyle ilgili ilahi bir kanundan bahsetmektedir. Mehmet Akif, ayette geçen “bir kavim kendinde olanı değiştirmedikçe Allah onları değiştirmez” ilahi kanununun kıyamete kadar degişmeyecek bir ilke olduğunu ve Allah'ın kanunlarının işleyişinin insanların bu dünyadaki çabalarına bağlandığını belirtmiştir (Ersoy, 2013, ss. 70-71).
Sayfa 22Kitabı okudu
Safahat'taki süreklilikler ve geçişler, Mehmet Akif üzerine çalışanları da etkilemiştir. Örneğin Nurettin Topçu (2011, 8. 31), cemiyetin sefaletini tespit eden şairin en sonunda mistik bir hâle ulaşarak sanatında zirve bir noktaya geldiğini iddia etmiştir. Sezai Karakoç (2005, ss. 30-31; 45) yıllara göre eseri üzerinden Mehmet Akif için bir mütefekkirden aksiyon adamına ve daha sonra muhalif ve mistik bir insana geçişin takip edilebileceğini söylemiştir. Bu süreklilikler ve geçişler elbette önemli olmakla birlikte Safahaf'a asıl karakterini veren özellikler nelerdir diye sorulduğunda, bu yazının esas konusu olan çalışmanın en öne çıkanlardan biri olduğu rahatlıkla söylenebilir. Hatta eseri derinlemesine inceleyen ve analiz eden Orhan Okay (2019, s. 52), Gölgeler'de yer alan Hâlâ mı Boğuşmak, Ye's Yok ve Azimden Sonra Tevekkül başlıklı üç şiirin bütün Safahat'ın karakterini tam manasıyla yansıttığını iddia etmiştir.
Sayfa 26Kitabı okudu