Zihin Felsefesi
Şeref GündayZihin Felsefesi Gönderileri
Zihin Felsefesi kitaplarını, Zihin Felsefesi sözleri ve alıntılarını, Zihin Felsefesi yazarlarını, Zihin Felsefesi yorumları ve incelemelerini 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.
Epistemoloji, zihin felsefesi ile yakından ilgilidir. Çünkü, bilgi edinme sürecinde zihnin nasıl bir işlem yürüttüğü de zihin felsefesinin konusudur (Günday 2002; 17).
Sorunun en ciddi problem yaratan yönlerinden biri ontolojiktir. Yani, evrende kaç çeşit töz vardır? Gerçekte, söylendiği gibi, madde ve ruh diye iki ayrı töz mü vardır? Bu noktada da problem başka bir boyut alır: Mental ve fiziksel (madde ve ruh veya zihin) iki ayrı töz ise, iki ayrı unsurun ilişkisini nasıl açıklayabiliriz? (Günday 2002; 16).
Düalizm ile iradeli davranışları açıklamak mümkündur. İrade, immateryal zihnin bir fonksiyonu olarak kabul edilebilir.
Sayfa 131Kitabı okudu
Bu durumda, davranışlarımızın ne kadar bizim seçimimiz olduğu tartışma konusudur.
İradeli davranış teorisine göre, davranış için, önce bir istek olmalıdır. Sonra, bununla ilgili bir inanış, istek ve inanış bir niyet (will) oluşturur ve bu da davranışa neden olur. Reid davranışta "niyet" üzerinde durur. İradeli davranış teorisi, felsefe tarihinde popülerdir. Locke'da niyet (will), istek (desire)'ten ayrılabilir. Locke'a göre davranışın temelinde irade vardır. Berkeley de aynı fi kir dedir. Berkeley'de "Niyetli davranış" (art of will) iradeli davra nışla aynıdır.
Hume da benzeri bir görüş savunur. Basitçe, kolunuzu kal dırmak isterseniz kaldırırsınız.
Günümüzde, N.A. Prichard da aynı görüştedir.
Hepsinin ortak noktası davranışın temelinde irade veya niyetin olmasıdır.
Sayfa 129Kitabı okudu
Kolumu kaldırmam için dışsal bir neden zorunlu mudur? Eğer kolumu kendim kaldırıyorsam, burada içsel bir neden vardır (internal). Bir tespit olarak, diyebiliriz ki, "vücut hareketi" ile "gerçek davranış" arasındaki fark, nedenlerinin içsel veya dışsal oluşu dur.
Ancak, nedeni içsel olduğu halde, gerçek davranış olmayan durumlar da vardır. Örneğin, refleksler. Bu durumda, diyebiliriz ki, davranış, bir içsel mental nedene sahip olmalıdır. Ancak, zihni nedeni olan tüm hareketler, dav ranış değildir. Örneğin, utanınca, heyecanlanınca yaptığımız davranışlar. O halde, davranış için zihni neden gereklidir, ama yeterli değildir.
Sayfa 128Kitabı okudu
Davranış ve sorumluluk (responsibilty) arasında yakın bir ilişki vardır. Davranış içinde intentionality 'yi barındırır. İçinde bir "amaç" (purpose) vardır. Wittgenstein şöyle bir soru sorar: "Kolum yukarıya gitti ile, kolumu kaldırdım, durumları arasındaki fark nedir?" (1953, s.622). Kolumuz iradesiz bir şekilde de yukarıya gidebilir (örneğin , gıdıklanma durumu). Demek ki, kolumuzun her yukarı kalkışı bir davranış değildir. O zaman, gerçekten kolumu kaldırmam ne demektir?
Sayfa 128Kitabı okudu
Yemek yeriz, saçlarımız dökülür, büyürüz, yaşlarınız vb Tüm bu olaylar bir harekettir ancak davranış (action) değildir.Davranış seçim içeren bir harekettir. Örneğin, kolumu kaldı rıp kaldırmamam, koşup-koşmamam gibi. Bir davranış, yapılıp yapılmaması kendi elimizde olan hare ket biçimidir. Bu anlamda "hazım" bir davranış değildir.
Sayfa 127Kitabı okudu