Zihin Felsefesi
Şeref GündayZihin Felsefesi Gönderileri
Zihin Felsefesi kitaplarını, Zihin Felsefesi sözleri ve alıntılarını, Zihin Felsefesi yazarlarını, Zihin Felsefesi yorumları ve incelemelerini 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.
Rorty'ye göre, zihnimizin bize özgü, bize açık, kprivileged access'la ulaşabileceğimiz bir yönü yoktur. Ona göre, kararlarımız kültürümüzle ilgilidir ve farklı kültürler, farklı kararlar alırlar. Kararlarımız da, genellikle, dilimiz ile ilgilidir (Burada, sanki zihin sosyal olanak oluşturulmaktadır).
Rorty'ye göre, en ilginç soru "insanın ne olduğudur". Ne felsefe ne de bilim
"insan olmak nasıl bir şeydir?" sorusuna cevap veremezler. Bu soru, dilin nasıl kullanıldığına bağlıdır.
Felsefenin görevi, zihni terimlerin, zihnin doğasından çok, dil ile ilgili olduğunu göstermektir.
Zihin Felsefesi
Epifenomenalizme göre zihnin hayat mücadelesinde bir yeri yoktur, çünkü, beyin aktivitelerinde bir etkisi yoktur. Eğer böyleyse, etkisi olmayan zihnin unsuru evrim süreci içinde neden ortaya çıksın? Canlının hayatta kalması için hiçbir etkisi yoktur. Evrim teorisi zihni ifadelerin orijinini açıklamada zorluk çeker (Günday 2002; 40).
Çağdaş bir söyleniş biçimiyle, materyalizm, ''zihin ifadeleri ile beyin ifadeleri özdeştir'' diyen görüştür. Bu yaklaşıma ''fizikalizm''denir (Günday 2002; 82).
Descartes'e göre bir tarafta beden, bir tarafta zihin olmak üzere iki unsurlu bir insan vardı. Diğer yanda ''natüralistik'' görüş vardır. Bu yaklaşıma göre insan bir organizmadır ve içinde hiçbir immateryal (maddesel olmayan) unsur yoktur (Günday 2002; 52).
Analitik ifadeler kelimenin anlamı nedeniyle doğru olan ifadelerdir. Örneğin: ''Bekar, evlenmemiş kişidir''. Bu önerme bekar kavramının anlamı yüzünden doğrudur. Sentetik ifadeler, içinde duyum verisi de barındıran ifadelerdir. Örneğin: ''Şu kitap kırmızıdır''. Bu önermenin yanlış olma ihitimali de vardır. Sadece sentetik ifadeler dünya hakkında tözsel iddialarda bulunabilir. Genelde analitik önermeler a-priori, sentetik önermeler a-posteriori kabul edilir çünkü sentetik ifadelerin doğruluğu yaşantıyı gerektirir (Günday 2002; 26).
Bacon, Aristotales'i eleştirerek bilimin duyumlara dayandırılması gerektiğini iddia etti. Yeni bir bilim anlayışı ancak böyle mümkün olabilirdi. Bacon, genel doğrulara ulaşmada, duyumların yanı sıra tümevarım öneriyordu (Günday 2002; 24).
Empirizmde, bilginin elde edilişinde temel rol akılda değil duyumlardadır (Günday 2002; 24).
Descartes'in bulduğu ilk doğru kendi varlığı idi. Çünkü, zorunlu olarak, düşündüğüne göre varolması gerekirdi. (...). Descartes daha sonra Tanrı'nın varlığını ortaya koydu. Tanrı hem descartes zihnine etki ediyordu hem de onun fiziğinin temelindeydi. Descartes fiziğine göre, doğa 'Corpuscularean' bir sistemdi. Yani tüm fiziki objeler küçük parçacıklardan meydana gelmiştir. (...)Descartes'e göre canlı ve cansız tüm fiziki fenomenler parçacık ilişkileri cinsinden açıklanabilir. Ancak, bu prensibin uygulanamadığı bir alan vardır. Bu da insan zihnidir. İşte Kartezyen düalizmin kaynağı bu noktadır... (Günday 2002; 23).
Aristotales, objeyi, madde + form olarak belirledi.(...) Aristotales için doğa teological veya goal-directed'tir. Yani, doğadaki olaylar belli bir amaca doğrudur veya belli bir sona ulaşmak içindir(...). Bu evren anlayışı 17. yy'dan itibaren ciddi bir şekilde değişime uğramaya başladı (Günday 2002; 20-21).
Epistemoloji, zihin felsefesi ile yakından ilgilidir. Çünkü, bilgi edinme sürecinde zihnin nasıl bir işlem yürüttüğü de zihin felsefesinin konusudur (Günday 2002; 17).
Sorunun en ciddi problem yaratan yönlerinden biri ontolojiktir. Yani, evrende kaç çeşit töz vardır? Gerçekte, söylendiği gibi, madde ve ruh diye iki ayrı töz mü vardır? Bu noktada da problem başka bir boyut alır: Mental ve fiziksel (madde ve ruh veya zihin) iki ayrı töz ise, iki ayrı unsurun ilişkisini nasıl açıklayabiliriz? (Günday 2002; 16).
Düalizm ile iradeli davranışları açıklamak mümkündur. İrade, immateryal zihnin bir fonksiyonu olarak kabul edilebilir.
Sayfa 131Kitabı okudu
Bu durumda, davranışlarımızın ne kadar bizim seçimimiz olduğu tartışma konusudur.
İradeli davranış teorisine göre, davranış için, önce bir istek olmalıdır. Sonra, bununla ilgili bir inanış, istek ve inanış bir niyet (will) oluşturur ve bu da davranışa neden olur. Reid davranışta "niyet" üzerinde durur. İradeli davranış teorisi, felsefe tarihinde popülerdir. Locke'da niyet (will), istek (desire)'ten ayrılabilir. Locke'a göre davranışın temelinde irade vardır. Berkeley de aynı fi kir dedir. Berkeley'de "Niyetli davranış" (art of will) iradeli davra nışla aynıdır.
Hume da benzeri bir görüş savunur. Basitçe, kolunuzu kal dırmak isterseniz kaldırırsınız.
Günümüzde, N.A. Prichard da aynı görüştedir.
Hepsinin ortak noktası davranışın temelinde irade veya niyetin olmasıdır.
Sayfa 129Kitabı okudu