Sağ ve Sol Politika...
Modern öncesi toplumlarda siyaset büyük ölçüde savaş ağaları arasındaki iktidar mücadelelerinden oluşuyordu. Fakat toplumlar uygarlaştıkça, mücadeleler de daha demokratik bir karakter kazandı.
Ve ilk olarak 18. yüz yılın son on yılında Fransa'da ortaya çıkan bir şeye dönüştü. Bu devrimci dönem de, Fransız toplumu net bir fay hattı boyunca kırıldı.
Bir taraf monarşiyi, kiliseyi ve Eski Rejim'in diğer kurumlarını; diğer tarafsa devrimi destekledi. Gelenekselciler yasama meclisinin sağ tarafında oturuyorlar, devrimci kesim ise solda yer alıyordu.
Sayfa 186 - Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları / Birinci Basım 30 Mayıs 2019 - Çeviren Yonca Aşcı DalarKitabı okudu
Yayında mıyız?
Marconi'nin telsiz telgraf buluşunun bir kitle piyasası teknolojisine dönüştürülebileceği yatırımcılar tarafından çok geçmeden fark edildi. 2 Kasım 1920'de dünyanın ilk ticari radyo istasyonu KDKA.
Pennsylvania'nın East Pittsburgh kentinde yayına başladı. O gün yapılan başkanlık seçimi sonuçları yayınlandıktan sonra. dinleyicilere hüzünlü bir çağrıda bulunuldu:
"Yayınımızın ne kadar uzağa eriştiği ve ne netlikte duyulduğu konusunda kaygılı olduğumuzdan bu yayını dinleyenlerin bizimle iletişime geçmelerini rica ediyoruz."
Sayfa 206 - Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları / Birinci Basım 30 Mayıs 2019 - Çeviren Yonca Aşcı DalarKitabı okudu
Yazı
Yazı, insanlık tarihinin en önemli buluşlarından biri, hatta tarihi mümkün kıldığı için belki de en önemlisidir. Yazıdan önce bütün düşünceler gelip geçiciydi; ya sözel olarak aktarılır ya da unutulup giderlerdi. Yazı, ölümlü insan beyninden bağımsız olarak kodlanmalarına ve üzerlerine yenilerinin eklenmesine olanak sağladı. Dilbilimci Peter Daniels 1996 tarihli The World's Writing Systems (Dünya Yazı Sistemleri) adlı kitabında söyle diyor: "Beşeriyeti dil, uygarlığı ise yazı tanımlar."
Sayfa 170 - Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları / Birinci Basım 30 Mayıs 2019 - Çeviren Yonca Aşcı DalarKitabı okudu
Tortudan "Kara Altına"
Dünyanın ilk petrol kuyusu 1859 yılında. Pennsylvania. Titusville yakınında yerden kabarcıklarla kaynayan ziftli sıvı nedeniyle Dil Creek (Petrol Deresi) olarak adlandırılan bölgede açıldı. Bölge sakinleri bu maddeyi ilaç olarak kullanıyorlardı ama Pennsylvania Rock Dil Company'nin daha iyi fikirleri vardı;
şirket. yepyeni bir endüstri sektörü geliştirmek istiyordu.
Işık satacaklardı. Şirket. "rock oil" (kaya yağı) olarak adlandırılan maddenin. gaz lambalarında mükemmel ışık veren bir madde olan gazyağı içerdiğini fark etmişti. Gazyağı kısa sürede karlı bir iş haline geldi.
O zamanlar benzin. genellikle kullanılmayıp atılan. işe yaramaz bir yan üründü. Ancak yüzyılın başında.
tam da Thomas Edison'un ampulü.
gazyağı işini sekteye uğratmaya başladığı sırada. petrolcüler turnayı gözünden vurdular. Henry Ford'un. içten yanmalı motoru modern yaşamın vazgeçilmezleri arasına sokmasıyla beraber benzin birdenbire büyük ve giderek genişleyen bir pazar buldu.
Sayfa 67 - Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları / Birinci Basım 30 Mayıs 2019 - Çeviren Yonca Aşcı DalarKitabı okudu
Bildiğimiz bütün toplumların, evrenin ve evrende yaşayan canlıların kökeniyle ilgili hikâyeleri var. En eski yaratılış destanı, Tunç Çağı Babil'inden kalma 2700 yıllık kil tabletler üzerine kazınmış olan Enuma Eliş. Oysa yaratılış hikayeleri kuşkusuz bundan çok daha gerilere, en az 40.000 yıl önce, atalarımızın davranışsal olarak modern insan olarak tanımlanan canlılar haline geldiği döneme kadar uzanıyor.
Sayfa 8 - Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları / Birinci Basım 30 Mayıs 2019 - Çeviren Yonca Aşcı DalarKitabı okudu
ABD, 16 Temmuz 1945'te dünyanın ilk nükleer bombasını New Mexico Çölü'nde patlattı. Bu son deneme, nükleer enerjinin silah olarak kullanılabileceğinin korkunç bir kanıtıydı ve Robert Oppenheimer'a kutsal Hindu metni Bhagavad Gita'dan bir pasajı çağrıştırmıştı: "Ben şimdi ölüm oldum, dünyaların yok edicisi." Japonya'ya yapılan saldırılar, dünya genelinde bir silahlanma yarışı başlattı. ABD 1945'ten sonra fisyon yerine nükleer füzyonu kullanan, yıkıcı gücü çok yüksek hidrojen bombalarını geliştirdi. Sovyetler kendi bombalarını 1949'da geliştirip test etti. Bu gün ise dünya nükleer cephaneliğinde 27.000 bomba bulunuyor.
Sayfa 231 - Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları / Birinci Basım 30 Mayıs 2019 - Çeviren Yonca Aşcı DalarKitabı okudu
En yakın akrabalarımız olan Neanderthallerin tamgelişmiş bir dil kullandığından neredeyse eminiz. Neanderthaller dil, diyafram ve göğüs bölgelerinde, nefes almayı ve karmaşık sesler çıkarmayı denetleyen, bizimle aynı sinir bağlarına sahiptiler. Konuşma için gerekli olan karmaşık motor anıların oluşmasında kritik rol oynayan FOXP2 adlı genimizin bir versiyonu onlarda da bulunuyordu. Bu gen varyantının bir kez meydana geldiğini varsayarsak konuşma, Homo sapiens ve Neanderthal soylarının yaklaşık 500.000 yıl önce ayrılmasından daha eskiye dayanıyor olmalı.
Sayfa 107 - Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları / Birinci Basım 30 Mayıs 2019 - Çeviren Yonca Aşcı DalarKitabı okudu
Dikkat: Gök gürültüsü ve sağanak!
Hava olaylarının en siddetlisi fırtınalardır. Güneş'ten gelen ısı yeterince güçlü olduğunda termal hava sütunları, troposferin en üst kısmına kadar yükselebilen karnabahar seklinde kümülüs bulutlarını meydana getirir. Üst katmanlardaki dondurucu sıcaklıklar buz kristallerinin oluşmasına yol açar ve bunların çarpısmasıyla elektrik yükleri birbirinden ayrılır. Ayrılma kritik bir düzeye eriştiğinde yükler şimşek çakmasıyla yeniden birleşir. Gök gürültüsünün nedeni hâlâ açıklık kazanmamış olsa da, bulut artık gök gürültülü sağnak yağışa dönüşmüştür.
Dünyanın en siddetli yağıslarına her zaman gök gürültülü sağanaklar neden olur. Ve doğru (ya da yanlıs, bu hangi açıdan baktığımza bağlıdır) rüzgar sartları denk geldiğinde gök gürültülü sağanaklar doğanın en siddetli fırtınaları olan kasırgalara ne den olurlar. 1999 Mayıs'ında Oklahoma'da gerçekleşen kasırgada radarlarla rüzgar hızının 486 kilo metreye ulasuğı kaydedilmistir bu, simdiye kadar kaydedilmiş en yüksek rüzgar hızıdır.
Bir diğer aşırı hava durumu da boraların ve tay funların görüldüğü tropikal siklonlardır. Kasırgalar kadar siddetli olmasalar da muazzamdırlar; 2000 kilometrelik bi r alana yayılarak, 10 metreyi asan fırtına dalgalarına ve günde 1 metreye varan yağışlara neden olabilirler.
Sayfa 55 - Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları / Birinci Basım 30 Mayıs 2019 - Çeviren Yonca Aşcı DalarKitabı okudu
Yerinde yeller esen arkadaşlar
Arkadaş edinmek başka arkadaş kalabilmek başka şeydir. Arkadaşlıklar sürdürülmediklerinde yok olup gitmeye eğilimlidir. Bir arkadaşı bir yıl boyunca görmemek. arkadaşlığın niteliğini üçte bir oranında azaltarak yakınlık hiyerarşisinde düşmeye yol açar. Buna karşılık akrabalık ilişkileri daha dayanıklıdır. Buna bağlı olarak. sosyal çevremizin aile kısmı yaşamımız boyunca hemen hemen sabit kalırken.
arkadaşlık bileşeni büyük bir dalgalanma göstererek birkaç yılda bir yaklaşık yüzde 20 oranında fire verir.
Sayfa 111 - Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları / Birinci Basım 30 Mayıs 2019 - Çeviren Yonca Aşcı DalarKitabı okudu
2014 yılında, insanlık resmen kentli bir tür haline geldi.
Dünya tarihin de ilk kez, kent ve kasabalarda yasayan insan sayısı, kırsal alanlarda yasayanların sayısını astı. 1960'ta dünya nüfusunun yalnızca üçte birinin kentsel alanlarda yasadığı göz önünde bulundulduğunda, bu inanılmaz hızlı bir dönüşüm.
Yaklaşık 5500 yıl öncesine kadar kimse kentler de yasamıyordu. Köyler binlerce yıldır varlıklarını sürdürseler de, hiçbiri tam gelişmiş kent statüsüne geçecek boyuta ve daha da önemlisi karmaşıklığa erişememişti. Peki, bu protatipik uygarlaşma eylemi nasıl ve neden gerçekleşti?
Sayfa 122 - Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları / Birinci Basım 30 Mayıs 2019 - Çeviren Yonca Aşcı DalarKitabı okudu