Dede Korkut - Kadın İlişkisi
Dede Korkut destanlarında kadın "Erdemli Kadın" olarak görülür.
Bu şahsiyet, kocasını sınayarak (imtihanlardan geçirerek) kendine denk (küfüv) olup olmadığını anlar ve nikâh aktini iradeyle yapar. Dede Korkut'ta kadın, aile değerlerini koruyan ve gözeten olarak ortaya çıkar. Evladını helal süt ile yetiştirir:
“Dizini bastırıp oturunca helalli güzel,
Ak sütünü doyunca emzirse ana güzel” sözünde olduğu gibi, töreli yaşaması onu erdemli kılar.
Türkler helal süt meselesini çok büyük değer bilmiştir: "Sütle giren huy, can ölünce çıkar” sözünde de görüldüğü üzere helal süt ile beslenmiş çocuğun toplumda erdemli bir insan olarak yaşayacağı düşünülür. Helal sütün kapsamı hem zina etmemeyi hem de eve giren geçimliğin helal yoldan iktisap edilmesini ifade ettiğinden ana ve babanın erdemli olmasını gerektirir.
Dede Korkut'ta ERDEMLİ KADIN, kocasının kendisine sığındığı, fikrini aldığı HİKMET sahibi kadındır. (Ki Peygamberimiz de ilk vahiy aldığında Hz. Hatice'ye böyle sığınmıştı).
Türk Töresi'nde Ziya Gökalp'in ifade ettiğinin aksine Feminizm yoktur. Fakat kadın küfüv olarak gördüğü adamı koca olarak seçer. Erkeğin görevi evdeki helal geçimliği temin etmesidir. Kadın bu ERDEMLİ kocaya "Başım Tahtı" der. Evde erkek direk, kadın ocak ile temsil edilir. Dede Korkut'ta kadın, EV'in Dayağı'dır.
Bu söz halk arasında deforme edilmiştir.
Türkçede DAYAK, "evin kapısını arkadan kitleyen" veya "kapının arkasına konulan destek" demektir. Dede Korkut'ta Banı Çiçek, eşini at yarışmak, güreşmek, ok atmak yolu ile imtihan etmiştir.
Lütfi Bergen
bütün türk edebiyatını terazinin bir gözüne, dede korkut'u öbür gözüne koyarsanız yine dede korkut ağır basar.
— 
Fuad Köprülü