Siz ki anavatandan bile kovulmuşsunuz.
Habasatle kaynaşmış, şerle yoğrulmuşsunuz.
İnsanlığın, tarihin lanetlerle andığı
Ufkumuzda tüneyen bir alay baykuşusunuz.
Cemil Meriç
Kitap bir limandı benim için. Kitaplarda yaşadım ve kitapdaki insanları sokaktakilerden daha çok sevdim. Kitap benim has bahçemdi. Hayat yolculuğumun sınır taşları kitaplardı.
Sayfa 50Kitabı okudu
Meselâ Elit Pastanesi'nin müdavimlerinden Salah Birsel, "Elit'e gelenlerin en kültürlüsü, en bilgisi Cemil Meriç'ti. Fransızcanın elenikasını bilir, gece gündüz de okurdu. Bu yüzden gözlerinin gücünü her gün biraz daha yitirdi. Ne var ki o buna hiç aldırmaz, odasında masanın üzerine sandalyeyi koyar, kendisi de sandalyeye çıkarak kitabını ampule 30 santim uzaklıkta okurdu. Bunu elektrik ampulünü aşağıya kadar iletecek kordona verecek parası olmadığı için yapardı. Bunca parasız oluşunun nedeni ise eline geçen paranın tümünün kitabı yatırması idi."
Sayfa 50Kitabı okudu
İstanbul'da da "parasız, kimsesiz ve yalnızdı" Hüseyin Cemil. Hayatı zorlaştıran bu sıfatların içinde ona en ağır gelen hâl, yalnızlıktı. Yegâne dostu yine kitaplardı. Kavgası da kendisiyleydi. "O kadar yalnızım ki, karanlıklardan iblisin elim uzansa minnet sıkardım." sözü içinde bulunduğu ruh hâlinin ifadesiydi.
Sayfa 38Kitabı okudu
İnsanların hayvana ve maddeye özenmelerini caresizligin,şuursuzlugun tezahürü saydığı ve mutlak gerçeğin karşısında herkesin sükut ettiğini,bu hususta fazla söz söylemenin neticeyi değiştirmeyeceğini kendi tecrübelerinde de gördüğü için nihaî kararını vermişti: "Galiba tek kurtuluş inanmakta. İman ilâhi bir hidayet..."
"İdeolojilerin kalıcı çözüm üretemeyecekleri" kanaatine varinca;cemiyete,millete huzur vadeden medeniyetlerle insanlığı ebedî saadete hazırlayan vahiy kaynaklı dinleri ve o dinlerin inanç esasları içinde geliştirdikleri siyasî,idarî sistemleri inceleme ihtiyacı hissetti.