Ürünler, bireyler, gruplar, sınırlar arasında bölüştürülür. Ama bu bölüşüm, belli bir toplumda, üretim araçlarının çok belli bir bölüşümü öncelemiştir. Böylece, kapitalist toplumda, üretim araçları, nüfusun ezici çoğunluğu onlardan yoksunken, küçük bir kapitalist grubun tekelinde olacak bir biçimde bölüşmüşlerdir. Sosyalizmde ise, tersine, üretim araçları toplumun malıdır.
Kapitalizm, toplumun temel üretici gücünü, emek-gücünü, gözü doymazcasına tüketir.
Sayfa 29
Emperyalizm, kapitalizmin özel bir aşamasını oluşturur. Bu özellik, kendini üç bakımdan gösterir: Emperyalizm, ilkin tekelci bir kapitalizm, ikinci olarak asalak ya da can çekişen bir kapitalizmdir. Emperyalizm, sosyalist devrimin önbelirtisidir. Emperyalizmin kapitalizme göre tarihsel yeri, ve genel olarak insanlık tarihinde ki yeri, işte budur.
Az gelişmiş ülkelerde feodalizm kalıntıları son derece zengindir. Sömürge ve yarı sömürge ülkelerde, kapitalist boyunduruğa, bir de feodal kalıntıların boyunduruğu eklenir. Sömürgeciler feodallere dayanır ve buna karşılık onu desteklerler.
İnsan, hangi düzen altında olursa olsun, bir emek gücü ile bezenmiştir. Ama bu güç, yalnızca kapitalizmde bir meta, yani bir alım satım konusu durumuna gelir. Emek gücü de bir meta durumuna geldiği zaman, kapitalizm, gelişmenin en yüksek derecesindeki meta üretimini temsil eder.
Üretim ilişkileri bütünü, toplumun iktisadi yapısını oluşturur. Bu, üzerinde hukuksal ve siyasal üstyapının yükseldiği ve kendisine belirli toplumsal bilinç biçimlerinin denk düştüğü temeldir. Toplumun iktisadi yapısı, söz konusu toplumda egemen durumda bulunan üretim ilişkileri sistemidir. Feodalizmin, kapitalizmin, sosyalizmin iktisadi yapısından, işte bu anlamda sözedilir.
İnsanlar, doğayı olduğu kadar, toplumsal yaşam da kapsayan dış dünyayı, bilim sayesinde öğrenirler. Her doğal ya da insansal bilimin amacı, gözönünde tutulan alanı yöneten yasaların bilgisidir.
Marksist ekonomi politik, tüm karmaşıklıkları içinde, iktisadi yaşamın bütün yönlerini, işçi sınıfı açısından bilimsel bir açıklamasını verir. Proletaryanın sınıf çıkarları, toplumsal ilerleme çıkarları ile örtüşür. Bu nedenle, işçi sınıfı toplumsal gelişme yasalarının en eksiksiz ve olanaklı olan en belirgin bilgisinden korkmak şöyle dursun, tersine bunda dirimsel bir çıkar bulur.
Üretim, tüm toplumun varoluş koşuludur. Bilim, sanat ya da siyasetle uğraşmadan önce, insanlar ilkel dirimsel gereksinmelerini karşılayabilmelidirler.
Çağdaş kapitalizm, halk kapitalizmi, demokratik kapitalizm olarak ilan edilir. Bir bolluk toplumu, bir genel gönenç devleti olarak betimlenir. Ne var ki, bütün bu reklamcılık kurnazlıkları, gerçeklik ile yüzyüze gelmede yerle bir olur.