Sən şəhərlə, küçədən-küçəyə azadlığa doğru addımlayırdın, mən isə idarə olunduğum gücü anlamadan sənə doğru gəlirdim. Axı bu nə qələbə, nə də bu ölkə mənim deyildilər, küçələr də mənə yad idi, hərçənd yox - mən burada yad idim.
Beləcə, Loren Artura sözlərinin mənasını izah elədi:
-Əgər həyatın bir ilinin nə demək olduğunu anlamaq istəyirsənsə, bu sualı ilin sonunda imtahandan kəsilən tələbəyə ver. Həyatın bir ayını uşağını vaxtından əvvəl doğan və onu qucağına ala bilmək üçün inkubatordan çıxmasını gözləyən anadan soruş. Həyatın bir həftəsini ailəsinə çörək pulu qazanmaq üçün zavodda və ya şaxtada işləyən fəhlədən soruş. Həyatın bir gününü bir-birilə görüşəcək sevgililərdən soruş. Həyatın bir saatını liftdə qalmış klaustrofobiyadan əziyyət çəkən adamdan soruş. Həyatın bir anını maşın qəzasından salamat qurtarmış adamdan və ya bütün həyatını qızıl medal qazanmaq üçün idmanla məşğul olmuş, ancaq olimpiada yarışları zamanı gümüş medal qazanmış idmançıdan soruş.
Həyat özü bir sehrdir, Artur, mən bilirəm nə deyirəm, çünki qəzaya düşdüyümdən bəri hər anın dəyərini bilirəm.
Həmin an Artur anası ilə olan söhbətini xatırladı. Bir dəfə anasından böyüklərin ölümdən qorxub-qorxmadığını soruşmuşdu. Anasının verdiyi cavab həmişəlik yaddaşında həkk oldu: "Gününü əla keçirsən, mənimlə balığa getmək üçün səhər tezdən qalxsan, ora-bura qaçıb oynasan, Antuanla qızılgülləri budasan axşam mütləq yorulursan. Yatmaqdan nə qədər zəhlən getsə də, rahatlıq tapmaq üçün özünü yorğan altında görməkdən hədsiz sevinc duyacaqsan. Həmin axşam yatmaq səni qorxutmayacaq. Həyat da bu günlərdən biri kimidir. Sonda rahatlıq tapmaq fikri adama rahatlıq verir. Bəlkə də ona görə ki, getdikcə bədənimiz öz əvvəlki qüvvəsini itirməyə başlayır. Hər şey daha da çətinləşir və onda əbədi uyumaq fikri artıq əvvəlki kimi adamı qorxutmur".
-Bəzən istəklərimizin, arzularımızın və ya da çılğınlıqlarımızın qarşısında aciz qalırıq. Bu isə həmişə adamı dözülməz çətinliklərlə baş-başa qoyur. Bu hiss adamı bütün həyatı boyu izləyir; bəzən unudulur, bəzən də qarabasmaya çevrilir. Yaşamın qızıl qaydalarından biri də odur ki, gərək öz gücsüzlüyünün öhdəsindən gələsən. Bu isə çox çətindir, çünki gücsüzlük qorxu doğurur. O, bizim hərəkətlərimizi, şüurumuzu və hisslərimizi məhv edərək zəifliyə yol açır. Sən də qorxunun nə olduğunu biləcəksən. Ona qarşı mübarizə apar, ancaq heç vaxt uzun-uzadı tərəddüd etmə. Düşün, qərar ver və hərəkətə keç! Şübhələrə yer vermə. Öz seçiminin məsuliyyətini daşıya bilməmək insan həyatını zəhərləyir. Hər sual bir oyuna çevrilə bilər. Hər verdiyin qərar özünü tanımağa və başa düşməyə yardım edəcək. Dünyanı hərəkətə gətir! Öz dünyanı!
İbrahim mənə mənalı tərzdə baxıb dedi:
"Soruşmaq istəyirsən ki, and içdiyim halda nə üçün oxudum?!"
– Hə. Sən gecə and içdin ki...
Sözümü kəsdi.
– Səbəbini deyirəm, amma nə qədər ki sağam, heç yerdə danışmayacaqsan.
Sonra bir qədər dayanıb əlavə etdi: "Gecə gözümə yuxu getmirdi, amma sonra bir qədər yata bildim. Yuxuda həzrət Fatimeyi-Zəhranı (ə) gördüm. Mənə dedi:
"Oxumayacağam" - demə. Biz səni sevirik. Kim "oxu" desə, sən də oxu!"
Onu ağlamaq tutdu və daha danışa bilmədi.
Yaradılış dünyası bizim üçün ən gözəl bələdçidir. Həyat yolunu, davamlılığı, həyatın sabitliyini və müvəffəqiyyət rəmzini ondan öyrənməliyik. O bizə deyir: "Mənim yaşamağımın və möhkəmliyimin rəmzi yaradanımın məndə qoyduğu nizam-intizamdır.
Bozorgmehrin dediyi kimi, dodaqları bağlamalı, qolları açmalıyıq (susmalı və işləməliyik). İnsan yəqin bilməlidir ki, müvəffəqiyyətin qızıl açarı çalışmaqdır.
Zeynəb öz məşhur xütbəsini deyir. Bəlkə də bu mərasimlərdə həmin dəyərli xütbəni eşitmisiniz. Bu xütbənin bir yerində belə deyir: "Yezid, elə güman edirsən ki, yeri-göyü bizə daraltmaqla, bizi əsirlər kimi o şəhərdən-bu şəhərə aparmaqla sən Allah yanında hörmətli, biz isə zəlil, xar olduq?! Məgər Allahın bu sözünü unutmusan: "Küfr edənlər onlara verdiyimiz möhləti heç də özləri üçün xeyirli sanmasınlar! Bizim onlara verdiyimiz möhlət ancaq günahlarını daha da artırmaları üçündür. Onlar alçaldıcı bir əzab görəcəklər!"