Nİyazi Berkes Abdülhamid Yorumu
Abdülhamid döneminin ideolojisini işleyen yazarlar ,Arap uygarlığının Avrupa uygarlığından üstünlüğü iddialarıyla övünürken, Osmanlı ülkelerinin ve devletinin ekonomisi avrupa bankerlerinin ve sermaye şirketlerinin eline geçiyordu. Abdülhamidin en büyük zayıflığı kendi geliştirdiği eğitim kurumlarından çıkmış yeni bürokrat ve subay kuşaklarına yani osmanlı aydın zümresine sadakat aşılayamamış olmasıdır.