1853 yılında yazılmış kitapta anlatıcı yaşlı bir avukattır. Bartleby adındaki yazıcının alışılmışın dışında pasif direnişi anlatılır.
Bartleby'in repliği
- ....'yı yapmamayı tercih ederim efendimdir.
Çok az konuşan eylemsiz bir karakterin pasif direnişi yalnızca avukatı değil bir çok insanı da dize getirir.
1. Dünya Savaşı sona erdikten sonra imzalanan Mondros Mütarekesi ile İngilizler tarafından işgal edilen İstanbul, “Esir Şehir”.
Bizler genellikle bu dönemi hep savaş cepheleri ile tanıdık, öğrendik. Ama bir de bu savaşın ve devam eden milli mücadelenin bir de arka cephesi var ki işte bu kitapta bu tarafı tanıyoruz.
Kahramanımız Osmanlı’nın ileri gelenlerinden Kamil bey. Ömrünü yurt dışında geçirmiş, çalışmadan, babasından kalan mal varlığı ile dünyayı gezerek yaşamış, birkaç dil bilen aydın Kamil bey. Ama savaşın kaybedilmesi ile birlikte mal varlığı da tükenen Kamil bey vatana, İstanbul’a ailesi ile birlikte dönüş yapmak zorunda kalır. Aslında kabul etse, İngilizlerle iş birliği yapsa alışmış olduğu refahı devam ettirebilecekken o, ailesinin ve akrabalarının tüm baskılarına rağmen kendisine bambaşka bir yol çizer. Şu ana kadar vatanından uzak geçirdiği yılların acısını çıkarırcasına ona hizmete adar kendini. Zordur seçtiği yol. O dönemde çünkü toplum da ayrılmıştır gruplara. Hükümeti destekleyenler, milli mücadeleyi savunanlar ve nereye dahil olacaklarını kestiremeyen çıkarcılar… Anadolu’da verilen bağımsızlık mücadelesinin ateşinin anca kıvılcımlarının hissedildiği İstanbul’da da bir kesim bambaşka bir cephede savaşmaktadır.
“İnsan bir kere tek başına kalmaya görsün! Nerde olsa tek başınadır. Meydan savaşında bile…”
Çehov'dan yine içsel hallere değinen bir öykü. Taşra bir yerleşim yeri değil, anlatılan taşra bir kafa yapısı aslında. Kendisi gibi olmayanı, başka şekilde olanı dışlamak taşra... mimar olan babasının kendisi gibi çalışmıyor diye oğlunu beğenmemesi üzerinden anlatılan kafa yapısı. Güzel işlenmiş. Hepimizin hayatında var böyleleri. Onlar gibi, bunlar gibi, gibi gibi... yasamaktansa kendin olup dışlanmak en iyisi.
Arabistan'ın tarihsel süreci, sınırları, bugünkü politikaları, Kral Faysal Suikastı, içsel çatışmalar, ABD politikalarına karşı iş birliği halleri kısa net ifade ile anlatılmış.
Bir anne ile kızın yaşadıkları tüm zorluklara rağmen birbirlerinden kopmadan, akrabalarının hor görmesine, dışlamasına rağmen ayakta kalmalarını duyguyu hissettirerek anlatmış.
RefetFatma Aliye Hanım · İş Bankası Kültür Yayınları · 20184,496 okunma