İllər əvvəl bu möhtəşəm əsəri məktəb vaxtı qısa variantını dərslikdən oxumuşdum. O vaxtlar da çox bəyənmişdim. Və özümə söz vermişdim ki, bir gün tam halını oxuyacam. Həqiqətən də
Cengiz Aytmatov u
ayaqda alqışlayıram. Sadəcə möhtəşəm. Əsərin mövzusuna keçməzdən əvvəl, bu dahi yazıçının çox kiçik həyat hekayəsindən danışmaq istəyirəm.
Aytmatov həm
Bir keresinde, kendine korkunç işkenceler yapan bir hastam olmuştu. Ona neden böyle şeyler yaptığını sorduğum zaman, “Bunları bana dünya yapmasın diye” karşılığını vermişti.
Sonra, “Dünyanın neler yapacağını görmek için biraz beklesenize” demiştim. O da “Anlamıyor musunuz? Eninde sonunda oluyor bunlar, bu şekilde hiç olmazsa kendi yıkımımı kendim yönetiyorum” diye yanıt vermişti.
Unutmayı öğrendim, unutmayı unuttum,
Unutmaya giden unutmayı öğrendim.
Bir yalan hazırladım, ilk başkasından duydum,
Yüzüme susanlardan konuşmayı öğrendim.
Bir devlete benzetiyorum kendimi.
İşim gücüm bitmeyor.
Bir türlü yerleşemeyorum odamda.
Her istediğim kitabı alamayorum.
Plânlar içinde geçiyor ömrüm,
Başlayıp tamamlayamayorum.
Bir devlete benzetiyorum kendimi.
İçimdeki hükûmetin gidişini anlamayorum.
Yıllar ötesini düşünür düşünmez
Hemen mesud ve zengin oluyorum.
Nedense geçmiş günler unutuluyor.
Tarih kitabı gibi hatıra defterlerimi okuyorum.