1974’te Galatasaray Lisesi’ni bitirdi.
Yüksek öğrenim için gittiği Fransa’da önce Paris I Sorbonne Panthéon Üniversitesi’nde Hukuk ön lisansını, Paris VIII Vincennes St.Denis Üniversitesi’nde Siyaset Sosyolojisi lisansı ve yüksek lisansını tamamladı. Aynı zamanda, INALCO - Doğu Dilleri Enstitüsü’nde Balkanlar, Orta Doğu ve Kafkasya Tarihi ve Kültürleri Kürsüsü’nden diploma aldı.
1979’dan 1983’e kadar SIPA Press Haber Ajansı’nda Foto Editörü ve Direktörü olarak çalıştı.1981’de Fransa’da ilk özel radyoların kuruluşunda 1 yıl Radyo Soleil’de Türkçe ve Fransızca haber ve kültür programları yürüttü.
1983’te Fransız Resmi Basın kartı aldı. Sipa Press Haber Ajansı’nda Doğu Avrupa, Sovyetler, Orta Doğu konularında uzman gazeteci ve danışman olarak görev yaptı.
Ajansın Özel Projeler Sorumlusu olarak çok sayıda sergi, gösteri ve kitap projelerini yürüttü. 1987’de Sipa Press New York Bürosu’nun kuruluşunda görev aldı. SIPA Press’in hazırladığı, Paris, Arles, Perpignan ve Cannes'daki 30'a yakın sergi, diaparoma ve enstalasyonun küratörlüğünü yaptı.
1993’ten itibaren belgesel film çalışmalarına başladı. İlk filmi, Arnavut yönetmen Robert Qafzezi ile birlikte hazırladığı ve Arnavutluk gizli devlet arşivlerinde 4 yıllık bir çalışmanın ürünü olan “Enver Hoca’nın Arnavutluk’u” oldu. 1997’de Fransız-Alman ortak kültür kanalı olan ARTE tarafından yayınlandı.
Film aynı yıl Biarritz Uluslararası Avrupa Televizyon Programları Festivali - FİPA’da belgesel dalında İkincilik Ödülü, ardından İstanbul I. Uluslararası Sinema ve Tarih Buluşması’nda Jüri Özel Ödülü’nü kazandı. Bu belgesel çeşitli Festivaller dışında çeşitli Belçika, İsviçre ve Alman televizyon kanallarında da yayınlandı.
İkinci filmi, “Patrik Bartholomeos”, yine ARTE’nin Ortodoks dünyasına ayrılan bir tema gecesinde açılış filmi olarak 2002’de yayınlandı. Belgesel Alman, Avusturya, Belçika, İsviçre ve Finlandiya’da çeşitli televizyon kanallarında yayınlandı.
Lübnanlı yönetmen Jacques Debs’le gerçekleştirdiği son filmi “Avrupa’nın Müslümanları ve Orta Doğu’nun Hıristiyanları: Kırık Aynalar”, 1 Aralık 2006’da ARTE’de yayınlandı. Saraybosna’dan Kosova’ya, Makedonya’dan Arnavutluk’a, İstanbul ve Mardin üzerinden Lübnan’a, İsrail’e ve Filistin’e uzanan ve kat ettiği coğrafyanın ardından Kudüs’te sona eren filmde, bir Avrupa Müslüman’ı ile bir Orta Doğu Hıristiyanının karşılıklı ve çapraz bakışını konu etti. Eski Osmanlı coğrafyasından çıkan devletler bünyesindeki dini toplulukları, yaşanan kimlik çatışmalarını, göz önünde bulunduran film herhangi bir tez savunmadan, sıra dışı yerel tanıkları, onların dinler arası uyum ve barış için çabalarını sergiledi. Bu belgesel de Avusturya, Almanya ve Finlandiya’da çeşitli televizyon kanallarında yayınlandı.
Dünya basınından seçkiler üzerine yayınlarını yürüten, Genel Yayın Yönetmenliğini Alexandre Adler’in yaptığı Courrier International Dergisi’yle 5 yıl bağımsız editör olarak Türkiye, Balkanlar üzerine çalıştı (1996-2001). Fransız Uluslararası Devlet Radyosu - RFI’nin Türkçe Yayınlar Masası’nda kronikçi olarak (2000-2006) çalışmasının, yanı sıra çeşitli dergi ve gazetelerde yazıları yayınlandı. Fransa’da çeşitli televizyon programlarına uzman ve danışman olarak davet edilerek katıldı.
2007’den beri İstanbul’da yaşayan Mesut Tufan, Yeditepe üniversitesinde Uluslararası ilişkiler Bölümünde Master ve Yüksek lisans sınıflarına 20.yy Orta Doğu ve Balkan siyasi tarihi , Orta Doğu ve Balkanlarda dini ve etnik kimlikler, dersleri verdi.