Frank Herbert
Yazar
BEĞEN
TAKİP ET
9.0
5,6bin Kişi
12,1bin
Okunma
676
Beğeni
16,3bin
Gösterim
Tam adı
Frank Patrick Herbert
Unvan
Amerikalı Bilim Kurgu Kitapları Yazarı
Doğum
Tacoma, Washington, ABD, 8 Ekim 1920
Ölüm
Madison, Wisconsin, ABD, 11 Şubat 1986
Yaşamı
K alı bilim kurgu kitapları yazarı. Romanlarıyla ünlü olmasına rağmen, kısa öyküler de yazdı. Gazeteci, fotoğrafçı, kitap eleştirmeni, ekolojik danışman ve öğretim görevlisi olarak çalıştı.
Pratik Bilgiler Doğum, Ölüm ...
Herbert, Tacoma Washington'da 8 Ekim 1920'de dünyaya geldi. Küçüklüğünden beri yazar olmak istedi. 1938'de üniversiteden mezun oldu ve 1939'da Glendale Star adlı gazetede yazarlık kariyerine başladı. II. Dünya Savaşı sırasında yazarlığa altı ay kadar ara verdi ve Amerikan Donanması'nda fotoğrafçı olarak çalıştı, ancak bu görevden sağlık sebepleri ile ayrılmak zorunda kaldı.
Herbert'in ilk bilim kurgu öyküsü Looking for Something, aylık olarak Samuel Mines tarafından düzenlenen bir dergi olan Startling Stories'in, Nisan 1952 sayısında yayınlandı.
Frank Herbert'in roman yazarlığı kariyeri 1955'te yazdığı "Denizdeki Ejderha" (The Dragon in The Sea) ile başladı. Dünya çapında Dune adlı ünlü bilim kurgu serisi ile tanındı. Tarihte verilen ilk Nebula Ödülü’nü kazanan yazarın Dune ile kazandığı bir de Hugo Ödülü bulunmaktadır. Roman, tüm zamanların en çok satan bilim kurgu romanı unvanını almıştır. Uzak bir gelecekte kurulan ve insanlığın uzun zamandan beri yıldızlar arası seyahat geliştirdiği ve binlerce farklı dünyaya yerleştiği bir gelecekte geçen romanda, insan türlerinin uzun vadede hayatta kalması, insan evrimi, gezegen bilimi ve ekolojisi ve din, politika, ekonomi ve gücün kesişimi gibi karmaşık temaları araştırıyor.
İncelemeler
712 syf.
·
13 günde
·
Beğendi
·
10/10 puan
"DUNE" Bilimkurgunun “Edebiyatıdır.”
İyi Bilimkurgu, İyi Edebiyattır sözüne karşılık diyeceğim şudur; DUNE, Bilimkurgunun “Edebiyatıdır.”
“Ya kahraman olarak ölürsün, ya da kötüye dönüşmeni izleyecek kadar uzun yaşarsın.”
Bu repliği “Batman” severler Nolan’ın yönettiği Kara Şövalye filminden hatırlayacaktır. Bu hayatta herkesin bir amacı vardır, en amaçsız insanın bile amaçsızlığını amaçsız hale getirecek bir amacı vardır. Harvey Dent’in de bir amacı vardı. Gotham’ı suçlulardan kurtarmak. Paul’un da bir amacı var, o amaç uğruna neler yaşanacak hep beraber göreceğiz…
DUNE okumak isteyip yorumlara bakan okurlar olacaktır. Dune okumalı mıyım, Dune incelemesi, Dune yorumları gibi soruları Google’a sorup kendilerine cevap almak isteyeceklerdir. Ya da bomboş yorumlarla karşılaşacak veya uzun uzun fantastik kitap yorumunu dünyanın en iyi yazısına çevirme hayalinde olan genç arkadaşlarımızın yorumlarının arasından kitap özeti okuyacaklardır.
DUNE okumak mı istiyorsun, seni şevkle kitaba koşturacak bir yorum mu istiyorsun; durma, bu incelemeye bile devam etme ve hemen yanındaysa kitap başla. Yanında değilse hemen sipariş ver ya da git bir yerden bir şekilde al, o senin bileceğin iş. DUNE okumadığın her an, neyi kaçırdığının farkında değilsin diyorum sana, DUNE okumalı mıyım soruna umarım cevap almışsındır. Bu satırdan sonra detaylara devam edeceksin, eh o da senin bileceğin iş.
Evet, başlıyoruz… Kitabı okumanı zaten tavsiye ettim, şimdi ise sıra detaylarda, hadi bakalım…
Arthur C. Clarke Dune için şunu söylemiş; “Yüzüklerin Efendisi dışında bu kitapla kıyaslanacak başka bir kitap yok.”
Bu sözü Zaman Çarkı için söyleyende var, o seriye henüz başlamadığım için yorum yapmayacağım ama fantastik, bilimkurgu öğeleri içeren milyonlarca kitap vardır muhtemelen. Hepsini okuyamaz ya da deneyimleyemeyiz. Yüzüklerin Efendisi okumuş ve Tolkien hakkında onca bilgiye sahip biri olarak, kesinlikle bu serinin Yüzüklerin Efendisi ile kıyas edilmesinin adil olduğunu söylemek istiyorum. Hatta biraz daha ileri giderek, Tolkien’in üç serilik kitapta her ne kadar Orta Dünya’yı sevsek de, biraz okuru boğduğu yerlerin olduğunu söylemeliyim. 700 sayfalık DUNE’un ilk kitabında bunu yaşamadım, bu incemeleyi yazarken DUNE Mesihi’nin yani ikinci kitabın 120’inci sayfasındayım ve hala aynı sürükleyicilikte gittiğini söyleyebilirim. Kısacası sözün hakkını veren bir kitap. Her sayfası seviye atlayan bir kitap, bu seriyi bitirince bir boşluğa düşeceğim bunun bilincindeyim.
DUNE NE ANLATIYOR, ANLATTIĞI ŞEYDE BAŞARILI MI, YOKSA BİRİLERİNİN ABARTTIĞI BİR KİTAP MI? DUNE HANGİ SIRAYLA OKUNMALI?
Kim ne kadar abarttı bilmiyorum ama, adı ortada çok gezen seriler genelde hayranların çok abartması sayesinde ün yapar. DUNE ise muazzam bir dünya yaratmış olduğu için ün yapmıştır. Yani omuzlarındaki apoletleri hak etmiştir. Yalnız Yüzüklerin Efendisi kadar asla popüler olmamıştır. O yüzden ne kadar abartıldığını bilmiyorum derken samimiydim.
1990 yılında yayınlanan YERALTI CANAVARI filmini hatırlar mısınız? Ben bu filmi çok iyi hatırlıyorum, küçükken Kanal D’de defalarca kez izlemişimdir ve en sevdiğim filmlerden biridir. DUNE gezegenindeki kum solucanlarını yani yaradanları işte bu filmdeki yeraltı canavarlarına benzettim. Sürekli bu canavar aklımda belirip durdu.
Dune, bir çöl gezegenidir. Bu gezenin etrafında döner bütün hikaye. Diğer bir adı ise Arrakis’tir. Ama bizim için DUNE’dur. Kitabın içeriğinde fazlasıyla dikkat çekici diyaloglar var. Paylaştığım alıntılardan bunu görüyorsunuz zaten. Bu diyaloglar o kadar akılda kalıcı ve çarpıcı ki, kendinizi bir anda bilimkurgu kitabı değil, aforizma kitabı okuduğunuzu sanabiliyorsunuz. Oldukça İslam’dan faydalandığını görüyoruz Herbert’in. Düklükten, Mesihliğe giden bir yol var ve o yolun bizi nereye götüreceğini ancak seriler ilerledikçe göreceğiz. Oldukça keyif veren ve durmanıza sebep vermeyecek şekilde tasarlanmış bir kitap. Dediğim gibi bir bilimkurgu kitabından çok daha fazlası. Kendi felsefesi olan bir kitap. Okuyunca bunun farkına varıyorsunuz.
Bu yolculuk sizi hiç sıkmıyor ve merakla sayfaları çeviriyorsunuz. Bir okur daha ne ister, sıkmayan ve merak ettiren, sorgulatan, acaba diyen, diyalogları tekrar tekrar okuma hissi veren bir kitabı baş tacı etmeyecekte ne yapacak? Her kitabı beğenen ve beğenmeyen olabilir. Bu kitabı beğenmeyen okur illaki olabilir bu kişisel bir zevk. Ama bu tür kitap seven bir okur, DUNE’u sevmedim diyorsa, sevdiği tarzın ne olduğunu sorgulaması gerekir.
Sürekli diyaloglar dedim, bu diyaloglar o kadar net mesajlar veriyor ki, en son bu kadar keyif veren ve akıl dolu diyalogları ne zaman okudum bilmiyorum.
Okura Kısa Kısa bilgiler; -Minik Spoilerlar-
*Kitapta geçen Baharat, aslında baharat değil, uyuşturucudur. Hem geleceği görme hüviyeti hem de uzun yaşam vadediyor, lakin her şeyin bedeli vardır.
*Dune serisi, Hugo ve Nebula Ödülleri almıştır,
*Bu gezegendeki en değerli şey su ve baharattır.
*Çölün en tehlikeli yaratıkları Kum Solucanlarıdır. Lakin Fremenler için değil.
*Star Wars seviyorsanız, Bene Gesseritlerin güçleri hoşunuza gidecek. Unutmadan, George Lucas DUNE’dan oldukça beslenmiştir. Star Wars birçok şeyi bu seriye borçludur.
*Kitap bölümler halinde ilerliyor ve her bölümün başında çok seveceğiniz karşılama metinleri bulunuyor. Bu metinler hem Dune ile ilgili hem de kitabın felsefesini oluşturuyor.
Dune’da olan ve olmayan her şeyin bir sebebi var. Bir şey yapılamıyorsa bir sebebi var, yapılabiliyorsa da sebebi var. Kurallar her zaman vardır ama esnetilebilir. Bu kuralları esnetebilen karakterler hikayeyi daha heyecanlı kıılıyor.
KİTAPTA DİN VAR, SOSYOLOJİ VAR, SİYASET VAR, FELSEFE VAR, EDEBİYAT VAR, BİLİMKURGU VAR, FANTASTİK ÖĞELER VAR, yok yok yani. O yüzden çok keyif alacaksınız, ertelemeyin ve okumaya başlayın.
Kitabın karakterlerine çok değinmiyorum çünkü bu okurun keşfi ve keyfi olmalı. Paul’un, Leto’nun, Alia’nın, Idaho’nun, Stilgar’ın, İmparator’un, Baron’un ve diğer birçok karakterin keyfini kitabı okuyarak yaşayın.
Çöl, kum solucanları, su, baharat, mesih, imparator, zihin kontrol, geleceği görme ve çok daha fazlası sizi bekliyor.
Okuduğum en iyi kitaplardan DUNE, umarım kitaptan aldığım zevki ve heyecanı size aktarabilmişimdir. İsteseydim tabii ki tamamen konusu ve karakterleri üzerine yazabilir veya konuşabilirdim. Ama buna ne gerek var, kitap zaten ne anlatmak istiyorsa onu anlatıyor, bir başkasının onu incelemesi ile okur pek bir şey kazanmaz. Her okur kendi teknik incelemesini kendi için yapabilir, Dune ile ilgili yazıların olduğu forumlarda gönlü istediği gibi tartışabilir.
Diyeceğim şu; oku ve daha da erteleme, tanış bu dünya ile. Dune ile başka bir boyuta geçecek, iyi bilimkurgu’nun ne demek olduğunu anlayacaksın.
Dune Serisi’ni İthaki ile okuyun, Sarmal veya Kabalcı’nın eski yayınlarına bulaşmayın. Zaten önceki çeviriyi yapan Dost Körpe, İthaki içinde gözden geçirilmiş çeviri yapıyor. Yani bu çeviri daha iyi, içiniz rahat olsun.
Okuma sırası, İthaki’nin yayınlama sırası;
1- Dune,
2- Dune Mesihi,
3- Dune Çocukları,
4- Dune Tanrı İmparatorluğu
İlk dört kitap yayınladı, 2020 yaz sonu itibariyle diğer iki kitapta yayınlanacak, konuştum, öğrendim, kesin bilgi. Muhtemelen adları şu şekilde olacak;
5- Dune Sapkınları,
6- Dune Rahibeler Meclisi
(Güncelleme: Kitaplar yayınlandı.)
Bu seri 6’da bitiyor çünkü Frank Herbert vefat ediyor. Daha sonra oğlu konuya el atıp seriyi 12’ye çıkarıyor. Bunlar Kabalcı’dan yayınlandı ve İthaki yayınlamayacak haberiniz olsun. Şimdilik en azından. Onlarda şu şekilde;
7- Dune Atreides Hanedanı - 2003 - 708 Sayfa
8- Dune Harkonnen Hanedanı - 2003 - 748 Sayfa
9- Dune Corrino Hanedanı - 2004 - 648 Sayfa
(Güncelleme: Hanedanlıklar da İthaki tarafından yayınlandı.)
10- Dune Butleryan Cihadı - 2005 - 700 Sayfa + “Harkonnen Avı” İsimli 40 Sayfalık Hikaye Kitapçığı
11- Dune Makinelerin Seferi - 2005 - 850 Sayfa + “Dövüş Meki” İsimli 30 Sayfalık Hikaye Kitapçığı
12- Dune Corrin Savaşı - 2006 - 700 Sayfa + “Bir Şehidin Hatırlanışı” İsimli 30 Sayfalık Hikaye Kitapçığı
(Güncelleme: Bu kitapları da İthaki basmayı düşünüyor, bekliyoruz.)
Ben vefat eden yazarların kitaplarına devam edildiğinde, devam serilerini almıyorum. Aynı tadı vermemekle birlikte aslına ihanet edecek bir boyuta ulaşıyorlar çünkü. (Tolkien’in kitapları onun notlarından derlendiği için ayrı bir kategoride.) Yani orijinal 6 kitaplık seri benim için sondur, oğlunun yazdığı seriye devam etmeyeceğim. Çünkü yetersiz kalacaktır, ki yorumları da aynen öyledir. Siz devam etmek isterseniz, hala ulaşılabilir, alabilirsiniz.
(Güncelleme: Fikir değişti, Hanedanlık kitaplarını da beğendim, İthaki yeniden bastı, alındı ve onları da okuyacağım.)
Kısaca DUNE Serisinin ilk kitabı ve DUNE ile ilgili bilgileri sizinle paylaştım. Bunlardan daha fazlası yazılabilir miydi, evet. Daha fazlasını yazmak istedim mi, hayır. Kendiniz keşfedin, bu yazı umarım okumanız için bir sebep olur.
Geçen günlerde Denis Villeneuve yönetmenliğini yaptığı Dune'dan görseller geldi. Buraya eklemiyorum, kendi karakterlerinizi aklınızda yaratmak isteyebilirsiniz buna mani olmayayım. Film iki ayrı bölümden oluşacak bu arada, onu da merakla bekliyor olacağım.
Okuyun, okutturun… 10/10
Unutmadan, incelemenin girişinde Batman – Kara Şövalye filminden bir replik paylaşmış bir daha da değinmemiştim. Kitabı okuyunca hatırlarsınız, neden yazmış olduğumu o zaman anlarsınız.
Okuyacaklarıma Ekle
712 syf.
·
7 günde
·
Puan vermedi
Yeterince gelişmiş bir teknoloji, büyüden ayırt edilemez.
Değinilecek çok fazla konunun olduğu oldukça uzun bir kitap yorumuyla karşınızdayım. Elimden geldiğince kategorilere ayırarak yorumlayacağım ve okumak isteyenlere faydalı olacağına inanıyorum.
Kitap boyunca beni en çok etkileyen konuyla başlamak istiyorum. SU!
Hani bazen kötü bir şey yaşarız ya da bir haber bekleriz ve bu durum bizim için kritiktir ve yerimizde duramaz, içimizde kötü bir his olur ve oldukça rahatsız hissederiz. 712 sayfalık bu kitabın her sayfasında bu hissi buram buram hissettim. Susuz kalabileceğimiz hissi beni o kadar rahatsız etti ki benim için kitabın olay örgüsünün önüne geçti diyebilirim. İnsanların kendi vücudundaki arıtılmış suyu içtiğini düşünün, asla soğuk olmayan ve o çöl sıcağında bizi asla tatmin etmeyen azlıkta. Ağlamak bile yasak! Yazar, gerçekten suyun önemini vurgulamak mı istemiş yoksa sadece o atmosferi daha iyi anlayabilelim diye mi bu kadar ayrıntısal vurgular yapmış bilmiyorum, bu konuyu araştırmadım fakat her halükârda bu kitabı okuduktan sonra suya asla önceki gibi bakmayacaksınız.
Kitabın diline gelecek olursak çok fazla terimsel ifadeler olmasına karşın kitapta anlatılanları anlamakta zorluk çekmiyor ve bu kelimeleri sanki günlük hayatımızda da kullanıyormuşuzcasına alışıyorsunuz. Kitabın sonunda bir sözlük bölümü var ben sayfaları karıştırmadığım için keşfetmedim fakat kitabı okurken yeni bir kelimeyle karşılaşırsanız sözlükten anlamına bakarak da kitabı zorlanmadan okuyabilirsiniz. Kitap oldukça akıcı bir dille yazılmış, çok yoğun betimlemelere sahip değil, kısa ve öz anlatımıyla atmosferin görüntüsünü zihninizde yakalayabiliyosunuz.
Bazı okuyucular, kitabı daha iyi anlamak için “Ekler” bölümünü daha önceden okumuş fakat kesinlikle tavsiye etmiyorum. Kitabın gidişatına dair oldukça fazla spoiler içermekte hatta özeti bile diyebiliriz.
Kitabın ilk başlarında biraz sıkılabilirsiniz, kitap çok fazla merak uyandırmayabilir. Bu da tamamen çok yeni bir dünyaya adım atmamız ve kavramları anlamaya çalışmamızla alakalı. Bu yüzden birazcık sabretmeliyiz çünkü 1. kısmın sonuna doğru olaylar gerçekten heyecan verici hal alıyor.
Kitabın ana karakteri Paul’un ilerleyişi bana Game of Thrones Khaleesi’nin ilerleyişini oldukça anımsattı. Khaleesi’nin sonlara doğru geldiği hali sanki Paul daha erken yakaladı. Genel olarak Paul’e çok ısındım diyemem, kitabın sonuna doğru da soğumuş bulundum. Fakat Paul’u sanırım sevmemiz gerekmiyor herkes gibi inanmamız gerekiyor. Paul’un iç dünyasında barındırdığı duygulara daha çok yer verilmesini isterdim, sanki okuyucuya biraz kapalı kutu gibi sadece ambalajı gösterilmiş. Diğer kitaplarda bu durumun değişmesini umuyorum.
Kitabın sonuna gelecek olursak bu kadar güzel bir kitaptan daha ihtişamlı bir son beklerdim. Sanki sayfa bitmiş de yeni sayfaya geçmiş gibi yarıda ve hiç merak uyandırmayan bir son yazılmış. Bu da tabi yazarın tercihi. Kaldı ki kitap hakkında eleştirilecek ufak şeylerden biri, zaten eleştirecek çok şey bulamıyorsunuz. (Leydi Jessica’nın hain olduğunu düşünmelerini de eminim herkes gereksiz bulacaktır.)
Kitabın yazım yılını göz önünde bulundurursak, araştırmanın ve sonuç almanın kısıtlı olduğunu da elbet anlarız. Bu da kitabı baş yapıt yapan diğer bir gerçek. Çağını aşan ve hangi yüzyılda okunursa okunsun garipsenmeyecek bir kitap olduğunu düşünüyorum. Bence çoktan ölümsüzlüğü yakaladı fakat popülaritesi neden bu kadar düşük anlamış değilim.
Filminin çekilmesiyle değerinin biraz daha anlaşılacağını ümit ediyorum. Kesinlikle herkesin okumasını ve kendi yorumunu katmasını tavsiye ederim.
Okuyacaklarıma Ekle
712 syf.
·
7 günde
·
Beğendi
·
10/10 puan
Dune 1.2 (Güncellenmiş Versiyon)
Sanırım bu olağanüstü esere inceleme yapmam çok zor olacak demiştim 3 yıl önce ilk incelememi yaparken. Ve hatta biraz da uzun gelecek ama bu seferlik de böyle olsun diye devam etmiştim...
Semih Doğan 'e teşekkür etmiş ve onun beni bu seri ile tanıştırmasına minnet duymuştum. Onun incelemesi ile seriye başlamış hatta onunla bu sayede iletişim kurmuş ve yıllardır süren arkadaşlığımızın temelini Dune ile atmıştık. (Teşekkürler Frank )
Biliyorsunuz sitede Mart - Nisan boyunca Dune serisini okuma etkinliği düzenledik Semih ile. (#107761038) Ve ben de ilk kitaptan sonra incelemeyi düzenleyip yeniden yazmak ve kitap bilgileri dışında kendi yorumuma birkaç şey eklemek istedim. Dune evreninin dili, dini, kadınları, suya verdikleri önem hakkında da yazdım bu kez.
Seriyi okumadan önce benim yaptığım şeyler aşağıda. Ama şunu eklemek istiyorum. Yapmasanız ve seriye başlayıp arkadaki İmparatorluk Terminolojisi'ni seri ile aynı anda okusanız da her şeye hakim olacaksınız. Herbert tarafından yaratılan Dune diline terminolojiden kelimeleri ve anlamlarını okudukça ilerleyen zamanlarda aşinalığınız olacak.
Dune okumadan önce iyi bir araştırma yaptım. Yazarı, serinin diğer kitaplarını, karakterleri iyice hazmettim bir gün boyunca. Ve sonra Ekler kısmı ile başladım okumaya. Okuma şevkimi arttıran bir bölüm oldu Ekler bu nedenle. Sonra İmparatorluk Terminolojisi ile devam ettim, başlı başına farklı bir tarz okuyacağımı bildiğim için bunun önemi büyük oldu. Ve okurken biraz da olsa aklımda kalsın istedim kelimeler.
Bir de karakterlerin ve kelimelerin ayrıntılı açıklamasından, Dune evreninin yaradılış sürecinden, Dune terminolojisinden ve daha birçok şeyden ayrıntıları ile bahseden bir siteden yararlandım. ( bilimkurgukulubu.com )
Bir kitabı okumaya başlamadan her seferinde bu kadar çok araştırma yapmıyorum tabi. Ama serinin uzunluğu ve okurken geçireceğim vaktin kalitesini arttırmak adına bunları yapmalıydım. Sonuçta bu sadece seriye başlangıç. Uzun bir serüven olacak :)
Klasik Dune serisi 6 kitaptan oluşuyor. (1965 yılında yayınlanıyor ilk kitap ve 1985'de 6. kitapla seri bitiyor. Frank Herbert 1986'da vefat ediyor çünkü.)
Hepsi de İthaki tarafından nihayet tamamlanarak Türkçe'ye çevrildi.
Ve sonra oğlu Brian Herbert ile Kevin Anderson tarafından 6 kitap daha kaleme alınıyor. Hanedanlık Üçlemesi ve Cihat Üçlemesi olarak geçiyor bu seriler. Ancak bu kitaplar Dune evreni öncesini anlatır nitelikte kitaplar. Hanedanlık Üçlemesi de İthaki tarafından çevrilen Dune kitapları arasına girdi. Geriye Cihat Üçlemesi kaldı. İsimleri ise kronolojik sıra ile şöyle;
"Atreides Hanedanı" (1999)
"Harkonnen Hanedanı" (2000)
"Corrino Hanedanı" (2001)
"Butleryan Cihadı" (2002)
"Makinelerin Seferi" (2003)
"Corrin Savaşı" (2004)
Yine Brian Herbert ve Kevin Anderson seriye iki kitap daha ekliyor. Bu kitaplar da yarım kalan ilk 6 kitabı sona erdiriyor. Ama onlar henüz Türkçe'ye çevrilmedi.
"Dune Sapkınları" (2006)
"The Sandworms of Dune" (2007)
Bunun dışında da kitaplar mevcut. Ayrıntılı bilgi için; ( bilimkurgukulubu.com/edebiyat/dune-seris... )
Bu kadar bilgi yeterli gelecektir sanırım. Biraz da uzun oldu zaten. Ama merak edenler için açıklama olsun istedim.
Şimdi kitaptan bahsedebilirim.
Bir çöl gezegenidir Arrakis. Üzerinde yaşayan halk tarafından Dune olarak anılmaktadır gezegenin adı. Ve bu gezegende Melanj adında bir baharat bulunmaktadır. Bu baharat hem insan bilincini hem de psikolojisini etkilemekle beraber galaksiler arasında da seyahat etmeyi sağlar ve aşırı kullanımında uyuşturucu etkisi vermektedir. E tabi bu durumda baharat çıkarma işlemi oldukça önemli. İmparator baharat çıkarımı işlemini Harkonnen Hanedanı'nın elinden alıp düşmanları Atreides Hanedanı'na verince olaylar bir anda karışır. Bütün bunların yanında kitabı benim açımdan zevkle okunur hale getiren ve bu güzel serinin baş kahramanı canımız Paul Atreides'i unutmak olmaz. Atreides Hanedanı Dükü Leto ve eşi Leydi Jessica'nın (Jessica bir Bene Gesserit'tir. Bene Gesserit, Dune evreninde kadınların oluşturduğu bir kardeşlik grubu. ) oğullarıdır Paul. Kendisi seride çok sık duyacağımız "Kuisatz Haredah" kelimesinin karşılığıdır. Erkek Bene Gesserit anlamına gelir bu kelime. Çölde yaşayan göçebe bir topluluk olan Harkonnenler tarafından hazırlanan bir tuzakta Dük Leto ölünce, Paul ve Jessica kaçarak Fremenler'e sığınır. Fremenler de çölde yaşayan özgür kabilelerdir. Paul zaman geçtikçe Fremenler arasında liderliğini belli eder, Fremenler'i esaretten kurtaracak kehanette adı geçen kişi ve onların peygamberi olmuştur. Kendisine Muad'dib adını seçer, zor şartlara göre evrim geçirmiş çöl faresi anlamına gelir Muad'dib. Ve babasının intikamını almak için bir cihat başlatır. Muad'Dib'in cihatı ve onun yaşadıklarını hem heyecanla hem de keyifle okuyacaksınız. Onu hiçbir zaman unutamayacaksınız.
Dune serisini ikinci okuyuşumda en çok dikkatimi çeken şey; seride yönetici olarak görünen erkeklerin aslında arka planda kadınlar tarafından yönetildiği oldu. İlk bakışta cinsiyetçi görünen toplumda, sayfalar ilerledikçe kadına verilen önem artar hatta sanıldığından da büyüktür kadının yeri Dune evreninde. Onların Döllenme Programları, Rahibe Ana'lar seriye yön verir.
Bir de su mevzusu var ki... Yine ikinci okuyuşumda daha iyi kavradığımı hissettim suyun önemini. Dune evreninde su altından bile daha değerlidir. Kadınları su halkaları şeklinde takılar takarlar. Halk geceleri uyurken bile damıtıcı giysiler giyer. Mesela "ölüye su vermek" deyimi onların ölen kişiye verdiği değeri gösterir. Çünkü suyun tek damlasını bile boşa harcamazlar. Yani bir ölünün ardından göz yaşı döküyorlarsa o kişi onlar için çok kıymetlidir. Ayrıca, bir kişi ölünce hemen beden suyunu alırlar. Çünkü insanın eti kendine, suyu ise kabilesine aittir! Ölen bir Fremenin suyu alınınca, halkı ile yaşamaya devam eder yani. Ancak burada da bir şey dikkatimi çekti. Ağır suçluların ne olursa olsun suyunu almaz, çöle dökerler. Su çalmak onlar için günahtır ve hatta ölüm sebebidir. Yani su konusunda katı kuralları da vardır.
Gelelim Dune dini ile İslâm arasındaki benzerliklere. Muad'Dib'in dini, İslâm'dan ezgiler taşır. Dilinde de Arapça kelimelerle benzerliklere rastlanır. Savaşlarına "cihat" denir. Çöl yaşlısına Şeyh Hulud adını verir hatta birini ağırlarken "ehlen ve sehlen" kelimesini kullanırlar. Rahibe Ana'ya "seyyidina" adını verirler. Bunun gibi birçok esinlenme mevcut dilde ve dinde...
Ne kadar uzun oldu değil mi... :) Okuyanlar bilirler ve okuyacaklar da görecekler, ne yazacaklarının ne de düşüncelerinin sonu var Dune efsanesinde. Bu da okuma heyecanımı arttıran bir etken oldu. Bu yazılanların sadece kısa bir özet olduğunu bilerek okuyabilirsiniz incelemeyi. Çünkü Dune, bundan daha fazlası.
Eser 712 sayfa ancak hem akıcı hem de gerçekten büyük bir zekanın ürünü. Olayları kavradıktan sonra okunması kolaylaşan, hızla ilerleyen bir kurguya sahip. Okuduğunuz en en en iyi seri olacak Dune, bu konuda iddiam tam. Bu harika evreni mutlaka keşfedin dostlarım. O zaman gelsin ikinci kitap :)
Okuyacaklarıma Ekle
712 syf.
·
7 günde
·
Puan vermedi
Kimilerinin orta çağ dediği zamanlarda geçen hikaye uzak geleceğe, uzaya taşınmış. Saltanat ve cumhuriyetin, savaş ve barışın, mucize ve teknolojinin, din ve bilimin mücadele etmediğinin, asıl olanın insani faziletler olduğunun vurguları çok güzel. Ayrıca kitapta biraz oryantalizm esintisi mevcut. Metinde bolca Arapça ve Türkçe ifadelerle karşılaşıyorsunuz. O kadar ki neyin terim neyin tercüme olduğu bazen karışıyor. Kitabı okumaya ekler kısmını okuyarak başladığınız takdirde terminolojisinde asla takılmadan su gibi akarak okuyabileceğinizi düşünüyorum. Bu nedenle sonuna sözlük koymak oldukça isabetli olmuş. Felsefi derinliği, bilim kurgu kitaplarından beklenmeyecek düzeyde yüksek kitaplardan biriydi. Din ve felsefenin kitaptaki yoğunluğu beni oldukça tatmin etti. Karakterler ve diyaloglar ise oldukça canlıydı. Bunun yanı sıra sürükleyiciliği oldukça yüksek, roman değil de film izliyormuş gibi hissediyorsunuz. Heyecan her bölümde yüksek ve kitap tahmin ettiğimiz gibi soru işaretleri ile bitiyor. Kitabı rahatça ve zevkle okumamın bir sebebinin de iyi çevirisi olduğunu düşünüyorum. İthaki Yayınları’nın bilim kurgu çevirileri harikulade. Erkek arkadaşım Dune'un en önemli özelliğinin aslında kendine özgü bir evren yaratabilmiş olması olduğunu söylüyor, bunu yapabilen eserlerin sayısı azdır, diyor. Ben buna oldukça katılıyorum. Çok katmanlı, çok karakterli, bol bol düşündüren, edebi olarak da gayet iyi yazılmış bir seri. Daha ne desem bilemedim ki.. Kısacası bu kitap beni esir aldı desem yeridir o kadar farklı ve bilinmeyeni o kadar güzel işliyor ki tadı damağımda kaldı, serinin diğer kitaplarına da kısa zamanda başlamak istiyorum. Ayrıca çok yakın zamanda filmi de geliyor umarım bu kadar büyülemişken hayal kırıklığına uğratmaz. Dostlar son olarak Dune’u hayatımın bu döneminde okuduğum için çok mutluyum. Bazı zamanlar vardır bazı kitaplar içindir. Benim için de doğru zamanı Eylül 2021’miş. Çok keyif alarak, gerçekten okuduğumu hissederek, erkek arkadaşımla her bölüm bitiminde uzun uzun üzerine tartışarak, sayfaları ne olacak diye soluk soluğa çevirerek okudum.
Okuyacaklarıma Ekle
712 syf.
·
10 günde
·
Beğendi
·
10/10 puan
hilenin içindeki hilenin içinde hile
Fantastiğin sınırlarında ama bilim kurgu!!!
Bu kadar mistik bir atmosfere sahip başka bilim kurgu kitabı var mıdır bilmiyorum. Yazar; çöl kültürü, ekosistemi, dini, siyaseti, ekonomisi... her şeyiyle muhteşem bir evren kurgulamış. Kitabın öyle bir havası var ki bilimkurgu diyince aklımıza gelen lazer silalahları, kalkanlar, uzay araçları, zaman bükülmeleri... üzerine kurulu değil. Tüm bunlar bu evrendeki araçlar sadece. Kesinlikle üstünkörü kurgulamamışlar ama asıl olay politika. Güç savaşları, insanları yönetme hatta toplum mühendisliği, lobicilik, ajanlık, hainlik, "hilenin içindeki hilenin içinde hile" ...
Karakter gelişimleri de çok başarılı. Spioler
(Dune'da en sevdiğim şey seçilmiş kişi klişesine düşmeden seçilmiş kişiyi anlatması. Seçilmiş kişi hop diye gökten inmiyor. Genleri manipüle ederek yıllarca uğraşılmış bir ürün gibi neredeyse. Hatta yıllar öncesinden reklamı bile yapılmış bir kehanetmiş gibi.)
Kitabın bir orta doğu allegorisi olduğu yönündeki yorumlara da kayıtsız kalamayacağım. Öyle olabileceğini ben de sık sık düşündüm okurken.
Eğer benim gibi gözü korkanlar, kitaplığında bekletenler varsa hemen başlayın derim. Tüm övgüleri hakediyor.
Not:
Başlamadan önce biraz araştırdım. Hacminden ve duyduğum yorumlar yüzünden biraz gözüm korkmuştu. Bazı arkadaşlar eklerle başlanmasını tavsiye etmiş. Ben direk başladım ilerleyemesem okurum diye düşündüm. Bir iki kez imparatorluk terminolojisine baktım. Ama biraz spoiler oldu. Böyle bir kurguda spoiler ne kadar önemli bilmiyorum ama bu konuda hassassanız o kısımlardan başlamayın derim.
Okuyacaklarıma Ekle
304 syf.
·
4 günde
·
Beğendi
·
10/10 puan
Dune serisine ikinci kitap ile tam gaz devam! İthaki'nin bence en güzel yanlarından biri kapak tasarımı. Her seferinde kitabı elime alırken mutlu ediyor görüntüsü beni. Kelime hatalarına rastlasam da bu seriyi İthaki'den okuyup kütüphaneme yerleştirmekten keyif alıyorum.
Dune Mesihi yine ilk kitap gibi birçok ders verici cümleye sahipti. Dikkat ettiğim birkaç sözü yazarak başlamak istiyorum;
* "Bir insanın sesi, kendisine ait olmalıdır. Kendi tınısının içine gizlenmiş, başka bir adama ait mesajlar taşımamalıdır."
* "Güçlü duyguların ilk kurbanı akıldır."
* "Korku akıl katilidir. Korku toptan yok oluşu getiren küçük ölümdür."
* "Güç, çok fazlasını elinde tutanı izole etme eğilimi gösterir."
* "Akıllı insan kendini biçimlendirir… Aptallar yalnızca ölmek için yaşar."
Bu cümlelerden daha fazlası vardı yine Dune Mesihi'nde. Gelelim ikinci kitabın konusuna. İlk kitapta tüm gezegeni kontrol almıştı Muad'Dib ve İmparator olmuştu. Bu gelişmelerden on iki yıl sonrasını anlatıyor Dune Mesihi. On iki yılda, Paul'un imparatorluğunu kabul etmeyen 61 milyar insan öldürülmüştür. Gezegendeki her yere olmasa da bazı yerlere su gelmiş ve yeşillikle kaplamayı başarmıştır Fremenler. Tabi yine Paul'un büyük desteği ile. Ancak bu gelişmeler bile Paul'un kendini sorgulamasına engel olamamıştır. Ve insani yönü, duyguları daha fazla ortaya çıkmaya başlamıştır.
İlk romanda az rastladığımız Sima Dansçıları'na, Tleilax'lara Dune Mesihi okurken çok fazla rastlıyoruz. Onların yeteneklerini, düşüncelerini daha çok okuyoruz ve öğreniyoruz. Paul'u çok sevsem de favorim olan Duncan Idaho ile bir kez daha karşılaşmak beni mutlu etti. Ancak bu karşılaşmanın da bir nedeni vardı tabi ki... Bir yanda Bene Gesserit rahibesi ve Sima Dansçıları, diğer yanda tahta çıkmasını sağlayan karısı Irulan vardır Paul'un karşısında. Chani'ye olan sevgisi belki de tek iyi yanıdır hayatının.
Roman boyunca Muad'Dib hem kendisini hem de gezegende yaptıklarını sorguluyor. Fremenler tarafından kabul görüp görmediğini, mesih olmanın nelere mal olduğunu düşünüyor sürekli. İlk romandan farklıydı demiştim, işte fark da burada başlıyor. Paul kendisini sorguladıkça insani yönleri, aşkı, dini inançları da ortaya çıkıyor. Bu da okuyucuyu oldukça etkiliyor bence. (Etkilemeli!) Çünkü, o kendinden emin kahramanın, özünde ne kadar farklı olduğunu görüyor okuyucu.
Serinin diğer kitaplarında böylesine güçlü duygularla karşılacak mıyım bilmiyorum. Gerçek Paul ile Dune Mesihi'nde tanıştığımı düşünüyorum. Bir an önce üçüncü kitabı elime almak istiyorum :) Seriyi okumayanlar, çok şey kaybediyorsunuz bilesiniz :)
Okuyacaklarıma Ekle
545 syf.
·
5 günde
·
Beğendi
DUNE SADECE BİR BİLİMKURGU ESERİ DEĞİLDİR
BÖLÜM 1: SİYASET
Paul Muaddib çöle doğru terk-i diyar eyledikten yıllar sonra, devletin başında kardeşi Aila bulunurken "hükümetle din birleşmişti ve kanunu çiğnemek günah olmuştu." Ancak şunu da belirtmek gerekir ki, devlet denilen "canavar" için geçerli bir günah yoktur; çünkü bu "canavar", “Yeryüzünde benden büyük yok: Ben tanrının düzen kuran parmağıyım”(1) diyerek günahı, sevabı kendisi belirler ve bunlara halkın mutlak surette riayet etmesini bekler. Ama belirtmemiz gerekir ki bir toplumu bu duruma götüren onların ta kendileridir. Çünkü "Birçok şeyi yok eden kayıtsızlık illetidir," ve bu illet nedeniyle "uygarlıklar bile ölür."
Uygarlıkların devamlılığı ve yükselmesi için elzem olan herkesin mutlak bir eşitlik içinde yaşamaları değildir. Eşitlik hoş bir rüya ve hayaldir. Ulaşmak istediğimiz bir ütopyadır ama ulaşamayacağımız gerçeğinin farkında olmazsak bir distopyadır. Bununla birlikte "insanlar yalnızca sosyal adaletin olduğu bir kardeşlik içinde varlıklarını sürdürebilirler." Burada eşitlikten anladığım olgunun, her insanı aynı mutlak kalıba sokmak veya herkesten aynı şeyleri beklemek ve bunların devamlılığı için farklılıkları sindirmek veya yok etmek olduğunun altını çizerek olası bir kafa karışıklığını önlemiş olurum zannederim. Çünkü, "her uygarlık yarattığı bireylerin niteliğine dayanır. Eğer insanları fazla organize ederseniz, fazla yasallaştırıyorsanız, büyüklüğe yönelik güdülerini bastırırsanız çalışamazlar ve uygarlıklar çöker."
Bir devletin kanunları dünyanın en demokratik kanunları bile olsa o kanunları uygulayacak merci antidemokratik ve hatta despotik ise o ülkenin fiilen bir diktatörlük olması kaçınılmazdır. Çünkü "iyi yönetimler hiçbir zaman kanunlara dayanmaz, yönetenlerin kişisel niteliklerine dayanır … bu yüzden, yönetimin en önemli unsuru, liderleri seçme yöntemidir." Bununla birlikte bir lider başlangıçta ne kadar iyi olursa olsun devamında etrafındaki farklı sesleri ortadan kaldırırsa, çevresinde sadece onun duymak istediğini söyleyen insanlar kalır ve "Kendi düşüncelerinin pis kokusu içinde çürümekten daha zehirli bir şey düşünemiyorum."(*)
Bunlardan dolayı Leto, babasının yarıda bıraktığı işi tamamlamak ve hatta onu geçmek istiyorsa "Oraya, devletin bittiği yere – oraya bakın kardeşlerim! Görmüyor musunuz gökkuşağını ve Üstinsana giden köprüleri? –"(1) diyen Zerdüşt'e kulak vermelidir.
BÖLÜM 2: PSİKOLOJİ
(*) ile bir önceki bölümde kullandığım, "Kendi düşüncelerinin pis kokusu içinde çürümekten daha zehirli bir şey düşünemiyorum," sözünü bu bölümde de kullanabilirim. Çünkü insan egosuyla savaş veren bir canlı. Egosunu sağlıklı bir seviyede tuttuğu vakit çok iyi ve başarılı bir insan ortaya çıkarken bu denge şaştığı vakit insanı tiksindiren bir canlı türer. Kendi doğrularından başkasına hayat şansı vermeyen bir insan yavaş yavaş çürümeye başlar. Kendi düşüncelerini yayarak canlılığını devam ettirmek ister ama uzun vadede başarılı olamaz. Çünkü "kısa vadeli beklentiler hiçbir zaman uzun vadede daima başarısızlığa uğrar."
Çevremizde oldukça mağrur ve gururlu insanlar bulunabilir. Öyle ki bunların içinde lafa gelince mangalda kül bırakmayanlar da vardır. Ancak "mağrur olanların tek yaptığı, şüpheleri ve korkularını gizlemek için kale duvarları inşa etmektir." Bu duvarların günümüzdeki bir versiyonu ise anonim takılmaktır. Kadın arkadaşlar daha fazla tanık olmuşlardır anonim olmanın insanlara verdiği güvenin zararlı sonuçlarını; sık sık bu tarz hesaplardan tacize varan mesajlar alırlar malesef. Bu durum sadece bir boyutu ve günlük hayatta da farklı farklı duvarlar inşa edilir: zayıflıklarını görmezden gelme hatta bunları başkalarına yansıtma, sonra da bu yansımalarla kavga etme; kendinden kaçmak için yeni bir kişilik bulma ve onu tutkuyla sahiplenme, veya olmak istenilen, kendisine özenilen birini rol model alma; "Kendinden çok söz etmek kendini gizlemenin de bir yoludur."(2) Çünkü, böylelikle başkasının senin hakkındaki olası düşüncelerine istediğin şekilde yön verirsin ve ne kadar çok kendinden söz edersen, o kadar etkili olursun. Bununla birlikte şunu da belirtmeden geçemem bu noktayı: "her insanın anlayışı ne kadar eksikse (o, ne denli büyük oranda yanılıyorsa) tam da o kadar boş gururu vardır."(3)
Çok uzun zamandır salt akıldan ibaret bir canlı olduğumuza inandık. Bunun belki en absürd sonucu, aşkı cinsellikten ayrı yüksek bir idea olarak görmemizdir. Öyle ki aşka ulaşınca -ama seks yapmadan- tanrısal bir varlık olacağımızı zannederiz içten içe. Seksin onun büyüsünü bozacağına da inandırılmışızdır; bunun nedeni ise cinselliğin, kendisinden çok korkulan dürtülerin kapısını açabilecek en güçlü eylem olmasıdır. Bundan dolayı bilhassa dinler ve adamlarının yoğun gayretiyle cinsellik çok katı bir tabu olmuştur. Ancak, "en derinlerdeki dürtülerimizi gizlemeye çalıştığımız zaman tüm varlığımız ihaneti haykırır." Papazların bulaştığı cinsel olayları belki de bu yüzden sık sık haberlerde görürüz. Ne kadar gizlersen o kadar haykırır. Bunlardan dolayı Nietzsche, aklı temsil eden Apollon'un karşısına dürtülerin temsil eden Dionysos'u çıkararak "Dionysos’un büyüsüyle yalnızca insanla insan arasındaki bağ yeniden kurulmuş olmaz: yabancılaşmış, düşman ya da boyunduruk altına alınmış doğa da, kaybolmuş oğluyla, insanla barışma şenliğini kutlar yeniden,"(4) der.
BÖLÜM 3: FELSEFE
İnsanın tarih boyunca üzerine en çok düşündüğü konu neden var olduğu ve içinde varlık bulduğu bu hayatın manasının ne olduğudur. Bu, insan için ekmek ve su kadar elzem ama baldıran kadar da zehir içeren bir konudur. Çünkü; evrensel bir anlam yoktur ama bu, insanın zihnine taşıması zor bir ağırlık yükler. Bundan kurtulmak içindir ki, insanlar 21. yy'da hala binlerce sene önceki insanların oluşturduğu dinlere inanabiliyorlar. Ancak bu konu üzerinde kafa patlatırken çoğu kez bir noktayı atlarız: "Bir insanin yaşamı hakkında hiçbir gizem yoktur. Bu, çözülecek bir problem değil tecrübe edilecek bir gerçekliktir." "Problem" veya "tecrübe edilecek gerçeklik" seçeneklerinden hangisi sizin için öncelik sahibi ise hayatınız da derinden etkilenip bu yönde şekillenecektir.
"Her hüküm hatanın eşiğindedir,"
"Bilgi, belirsizliğin kıyısındaki sonsuz bir maceradır,"
"Yaşam, evrenin kendisini ifade etmek için kullandığı bir maskedir,"
"Kesinlikten uzak durun! Yaşamın en derin emri budur. Yaşamın bütün konusu budur,"
Çünkü;
"Dünya bize mantıklı görünüyor çünkü onu biz mantıklı yaptık."(5)
BÖLÜM 4: DİN/TEOLOJİ
"Din, çocuğun yetişkine öykünmesidir. Din, geçmiş inançları içerir: Bir tahmin olan mitoloji; evrendeki güvenle ilgili gizil varsayımlar: İnsanların kişisel gücü ararken yaptığı açıklamalar; din, hepsinin aydınlanma zerreleriyle birbirine karışmış halidir."
Bunu şu şekilde açtığımızda Frank Herbert'ın, birleşik bir cümle içinde din kavramını en az dört alandan yola çıkarak tanımladığına şahit olabiliriz:
"Din, çocuğun yetişkine öykünmesidir" = Psikoloji
"Din, geçmiş inançları içerir: Bir tahmin olan mitoloji" = Tarih
"Evrendeki güvenle ilgili gizil varsayımlar" = Felsefe ve bilim ve belki de mistisizm
"İnsanların kişisel gücü ararken yaptığı açıklamalar; din" = Siyaset
Benim paragraftan kırptığım şu sözle de muhteşem şekilde tamamlar Frank Herbert din kavramını:
"Ve daima dile getirilmemiş en yüce buyruk şudur: 'SORGULAMAYACAKSIN!'"
BİTİRİRKEN:
Serinin üçüncü kitabına, ilk ikisine yaptığım incelemelerden farklı bir inceleme yazmak istedim. Bunun nedeni, Frank Herbert'ın bu bilimkurgu serisinin içinde aslında farklı farklı konu başlıkları altında yoğun anlatımların bulunduğunu göstermek istememdir. Lotr'u çok çok sevmeme karşın dürüstçe ifade etmeliyim ki, Dune, Lotr'a göre çok daha derin bir eser ve farklı disiplinlere daha fazla eğilmiş bir yapıttır. En basitinden, Lotr'dan alıntılayacak anlamlı, derin, farklı disiplinlerden sözler pek bulamazsınız ama Dune'de ise epeyce bulabilirsiniz. Ama bu demek değil ki, Lotr kötü, tabiki değil hatta merak ediyorsanız Lotr her zaman benim gönlümde Dune'dan daha önde olacaktır.
Kitaptan fazla alıntı yaptığımın farkındayım ki belirttiğim üzere bunu bilerek, bir plan ve amaç dahilinde yaptım. Bu alıntıları yer yer birbirine bağlarken ve bunlar arasındaki uyumu sağlamak adına anlık düşünceler kullandım. Yani, yazıda kaleme aldığım her düşünceyi yüzde yüz benimsiyor değilim amma velakin, çoğunu yüzde yüze yakın şekilde benimsiyorum.
Keyifli okumalar
DİPNOT:
1: #52820679
2: #84010772
3: #50632881
4: #39425218
5: #83827536
Okuyacaklarıma Ekle
© 2022 · 1000Kitap Web Uygulaması · 2.19.54