Neriman Nerimanov, Azerbaycan`lı aydın, Azerbaycan'ın ilim ve devlet adamı.
Neriman Nerimanov, 14 Nisan 1870 yılında Tiflis’te yoksul bir aile çocuğu olarak doğmuştur. 1879-1885 yıllarında Müslüman Ruhani Okulu’nda, 1885-1890 yıllarında Gori şehrindeki Zakafkasya öğretmen lisesinde okudu.
1891 yılında Bakü’ye gelen Nerimanov, özel bir erkek lisesinde edebiyat ve dil öğretmeni olarak çalıştı. 1895-1901 yılları arasında Neriman Nerimanov, geniş olarak edebi, sosyal ve siyasi faaliyetler yürütmüştür.
1902-1908 yıllarında Odesa Tıp Fakültesi’nde okudu. Tıp doktoru olarak Bakü Şehir Hastanesi’nde çalışmaya başlayan Nerimanov sürüldüğü siyasi çalışmaları yüzünden polis takibine maruz kaldığı ve 1909 yılında Tiflis’e kaçtı. Fakat Tiflis’te tutuklandı ve yedi ay hapis cezasına çarptırılan Nerimanov, iki yıl müddetle de Astrahan’a sürgün edildi.
1919 yılının Temmuz sonlarında Moskova’ya çağrıldı. Lenin’le ilk defa burada görüştü. 16 Mayıs 1920 günü Nerimanov Bakü’ye geldi.
Türk Kurtuluş Savaşı’na büyük destek verdi, Atatürk’le Nerimanov arasında son derece manevi yakınlık, dostluk ve kardeşlik ilişkileri kuruldu. Mustafa Kemal Paşa 1921 yılında Nerimanov’a bir mektup yazarak borç para talep etmişti. Nerimanov, derhal 500 kg. altın gönderdi. Daha sonra Nerimanov Rusya’dan aldığı 10 milyon altın rubleyi Ankara’ya gönderdi. Bu yardımlarla savaş içindeki ülkenin durumunda belirgin bir düzelme oldu.
1922 tarihinde Moskova’ya çağrıldı. 19 Mart 1925 akşamı aniden vefat etti. Mart’ın 23’ünde Kızıl Meydan’da Lenin Müzesi’nin yanında Müslüman adetlerine göre toprağa verildi
Tam adı:
Nəriman Nərimanov
Unvan:
Azerbaycan`lı aydın, doktor, ilim ve devlet adamı, yazar
Anası cavab verdi ki,"Xeyr, bizim qız əlini isti sudan
soyuq suya vurmaz. Ərə verəndə elə adama verəcəyəm
ki, evdə heç şey etməsin. Uşaqlardan ötəri ayrı qulluqçu saxlasın, ev işlərindən ötəri də bir ayrısını".
"Tavaqqe edirəm mənim ölməyimdə heç kimi müqəssir etməyəsiniz. Mən özüm öz əlimlə özümü öldürdüm. Ah, insanları bir- birindən ayıran "uçurum dərələr!" Mən sizi məhv etmək istərkən siz məni məhv etdiniz. Fəqət əmin olunuz, siz axırda məhv olunacaqsınız.
Azərbaycan dilini çətinliyə salan ərəb mənşəli sözlərdir. “Savadlılarımız mollalardır, onların da əksəriyyəti ana dilində yaza bilmirlər. Onlar fars dilində savad alıblar və ərəb dilini çox aşağı səviyyədə bilirlər. Ayıb deyilmi? Belə halda biz özümüzə niyə türk deyirik, elə fars deyək, farslaşaq, ya da azərbaycanlı qalaraq öz ana dilimizi öyrənək”
Azerbaycan dilini zorlaştıran, Arapça kökenli kelimelerdir. "Bizim eğitimli insanlarımız molladır ve çoğu anadilinde yazamaz. Farsçayı akıcı bir şekilde konuşabiliyorlar ve çok düşük düzeyde Arapça biliyorlar. Ayıp değil mi? Bu durumda neden kendimize Türk diyoruz, Fars diyelim, Fars olalım ya da Azerbaycanlı kalalım ve anadilimizi öğrenelim."
Nəriman Nərimanovun "Bahadır və Sona" əsərini Universitetdə oxuyarkən imtahan üçün qısa məzmununun oxumuşdum, indi isə əsəri oxudum və bir daha onları bir-birindən ayıran dini məsələlərlə tanış oldum. Bahadır oxumuş, savadlı bir müsəlmandır. Sona da təhsilli erməni qızıdır, dini məzhəbinə görə Bahadır kimi müsəlman deyil, xristiandır. Onların bir-birinə olan məhəbbətləri aralarında olan "dini uçurum"u məhv etmişdi. Amma onların əsas problemi isə "camaat buna nə deyər?" idi. Bu dərdə çarə tapmaq istəyərkən Bahadır məktubunda ölümündə heç kimin müqəssir olmadığını yazıb özünü öldürür. Məncə, Bahadır belə tez məğlub olmamalıydı, məğlubiyyəti bu tezliyə qəbul etməməliydi. Nəticədə, onların da məhəbbəti "dini uçurum"lara qurban getdi...
Bundan əlavə də bu əsərdə və başqa kitablarda da nə üçün Azərbaycanlı-erməni sevgisinə toxunulub, üstəlik də onların elə çox təriflənməsi mənə müəmmalı qaldı...
Bahadır və SonaNeriman Nerimanov · Qanun Nəşriyyatı · 2022159 okunma
Neriman Nerimanov'un Pir hekayəsi 1937-ci ildə "Açıq söz" qəzetində kitabça kimi dərc olunmuşdur.
Pir povestində cəhalət,avamlıq, nadanlıq yazıçının əsas tənqid hədəfidir.Burada milləti aldatmaq,"müqəddəs" hesab edilən Pirə inanıb köməyi ondan istəmək,dildə namaz qılıb,amma əməllərdə onu göstərməmək kimi hadisələrlə qarşılaşırıq.
Əsər iki ali təhsilli gəncin sevgisindən bəhs edir. Oxucu ümid dolu başlanğıcdan sonunu maraqla gözlədiyi finala doğru gedir. Yazıçı dövrünün lüğət tərkibini çox geniş formada oxucuya çatdırıb. Dövr dəyişdikcə dilin lüğət tərkibinin də dəyişməsi oxucu üçün çətinlik yaratsa da, axıcı süjet xətti SONA qədər davam edir.
Bahadır-Millətinin hal-vəziyyətini düşünüb, bu hala yanan ali təhsilli azərbaycanlı gənc, baş obrazlardan biri.
Sona-Dünyagörüşü çox geniş olub, eyni şəkildə millətini sevən ali-təhsilli erməni qızı, digər baş obraz.
Bahadır və SonaNeriman Nerimanov · Qanun Nəşriyyatı · 2022159 okunma