Apocalypto
@HuvelBaki66
5 okur puanı
Ağustos 2019 tarihinde katıldı
Şu anda okuduğu kitap
Kemalizm hiç şüphesiz ki 1940’lardan itibaren
savaş ekonomisine giren, bürokrasinin hiçbir
yatırım yapamadığı ve yönetemediği ülkede zecrî
ve uyuşuk tedbirlerle idame-i hayat etmeye
çalışan Türkiye’de, kendi içinde erimeye
başlamıştır. Kemalizm’in kurduğu üniversiteler
1947’de CHP yönetiminden büyük darbe yemiştir.
Kemalizm’in getirdiği laik müesseseler veya
yıkılan müesseseler çok yanlış ve oyalayıcı bir
mürailik içinde yön değiştirmiştir.
Zaman zaman belirli
çevrelerde Kemalist dönemin değerlendirilmesi,
yani Atatürk döneminin değerlendirilmesi
babında pek de tarihî hakikate, tarihçi düşünceye
uymayan ters yorumlarla bir tahfif dönemi
yaşandı. Bazı olaylar abartıldı, bazıları tamamıyla
uyduruldu. Mesela laiklik anlayışı nerdeyse
Sovyetler Birliği’ndeki Stalinist dönemin ateist
uygulamalarına paralel bir şekilde ve derecede
yorumlandı. Bu yanlış ve dehşet bir düşünce
sapması.
Mesela Çankaya sofrasında Atatürk, sık sık
1929’dan sonraki uygulamalardan rahatsız
olduğunu söylemekte, hatta diktatörlükle
bağlantılı ifadeler kullanıyor. “Bu vaziyetten
hoşnut değilim, ben de fani bir insanım ve biz
cumhuriyeti kendimiz için kurmadık. Ama
görüntü bir çeşit diktatörlüktür. Yani oraya
dönüşmüştür” demişliği vardır.
Okur Takip Önerileri
Türk İnkılabının seçimle ve halı üzerinde
taşınarak meydana gelmediği açıktır. Uzun bir
harbin, direnişin sonunda gerçekleşen bir inkılâbtır. Fakat şurası da bir gerçek ki ne Fransız
ihtilâli ne de Rus ihtilali ile mukayese edilebilir.
Belirgin bir yerden sonra da bir denge sorunu
vardır. Bir rejim yerleşeceği zaman artık
cezalandırmaları durdurmak zorundadır.
Muhtelif yerlerden örnekler verilebilir: Mesela,
Mihajloviç Tito’ya karşı olan partizanlardandı,
kralcıydı ve Sırpçı idi. Tito’nun kuvvetleri geldiler
ve hâkim oldular. Bir süre sonra karşı
cezalandırmalar durdurulduğu gibi, Almanlara
karşı savaşmış olan Mihajloviç’in taraftarlarına da
maaş bağlandı. Franco da bir yerden sonra bu işi
durdurdu. Çünkü insanlar baskıdan yılar, sonra
korkar ve korktukları zaman ne olacağı belli
değildir. Cumhuriyeti ilan ettik, İnkılabları
yapıyoruz. Ama ilelebet bir cezalandırmaya
gidemezsiniz. Tarih yazmasa insanlar hatırlar.
Birçok kişi geliyor, “Benim dedemi İstiklâl
Mahkemeleri’nde astılar” diyor? Buna da bakmak
lazımdır.
Harf devrimi yapılmıştır, çünkü mevcut yazı
okuma yazmada imla sorunu yaratıyordu. Bu
böyle, sadece şahsî mektup yazarken hissedilen
bir zaruret değildir. Çünkü adamlar askerdi ve
kumandan dediğin doğru mesaj çeker, çabuk
yazar, imla yanlışı yapmaz, talebenin okul ödevi
gibi metin yazmazdı. Çok açık ki şehrin adını
yanlış okursun veya köyün adını yanlış yazarsın,
okunmaz. Sekiz tane sesli harf telaffuz eden bir
dil sahibinin elinde sadece üç tane sesli harfi olan
bir alfabeyle bilinmeyen köylerin adını yanlış
yazması, bilinmeyen isimleri yanlış yazması kaçınılmaz. Goethe’yi Kute diye yazmaları gibi yer
ve şahıs isimlerinde sorun yaratır. Bu konuda 20.
yüzyılın başındaki aydınlar radikaldir. Osmanlı
mirasının ölmesi o kadar kolay değildir,
Osmanlıca öğrenilir. Yabancı talebenin on beş
günde öğrendiği harfleri ve okumayı sökmeyi
bizimki de on beş günde öğrenir; söz konusu olan
Çince değildir.
O dönemde Türkçe bu imlayla gitmez diye
tartışıyorlardı ve kimse de buna mükemmel
demiyordu. Herkes söylüyor, olmuyorsa o zaman
Latin olacak. Bunu daha öncesinde de diyenler
olmuşsa da ilk olarak böyle konularda cesareti
olan ve kafasında bir portre olan Atatürk
getirmiştir.
Sovyetler Birliği Türkik halk grupları arasında
Latin harflerinin asıl kabul ve yayılma dönemi,
1928’deki Türkiye harf devriminden sonraya
rastlar. Hazırlanan yeni Türk alfabesinin
mükemmelliği ve radikal bir biçimde uygulamaya
konması, Sovyetlerin periferi
cumhuriyetlerindeki aydın grupları
cesaretlendirmiş ve Latin harfleri kısa zamanda
buralarda da kabul edilmiştir. Esasen 1926 Bakü
Türkoloji Kongresi’nde bütün Turkî-Tatar diller
için Latin harfleri esasına dayanan bir
transkripsiyon alfabesi hazırlanması temenni
kararına bağlanmıştır.
[96] Ağamalioğlu gibi Latin
harflerinin ateşli taraftarları vardı.
[97] Kısa zaman
sonra 1928’de Nogaylar arasında, 1928’de
Özbekistan’da, 1929’da Kırım’da, 1930’da
Kafkasya’da Kumuklar arasında Latin harfleri kabul edildi ve uygulanmaya kondu. Bunlar yerel
lehçe ve dillere göre bazı farklılıklarla
hazırlanmıştı. Yakutlar 19. yüzyıldan beri,
Çuvaşlar ise Rus misyonerlerin etkisiyle 1871’den
beri Kiril alfabesi kullandıkları halde, Bakü
Kongresi’nde Yakutların da Latin harflerini kabul
etmek istedikleri görülüyor.
Latin harflerinin, kendini
gizleyen bir taraftarı da Sultan II. Abdülhamid’dir.
Ona göre, “Halkımızın büyük cehaletine sebep, okuma yazma öğrenimindeki güçlüktür. Bu
güçlüğün nedeni ise harflerimizdir.” Sultan
Abdülhamid, “Belki bu işi kolaylaştırmak için
Latin alfabesini kabul etmek yerinde olur”
demektedir.
İstiklâl Savaşı başladığı zaman,
Birinci Dünya Savaşı’nın hatalarının da etkisiyle
bir daha harbe girmeyelim diyenler vardır. Bence
onların hepsine hain denemez, çünkü ileriyi
görememişlerdir. Bir de “Şimdi şurada dur, fazla
ileri gitme” diyenler oldu. Mesela Batı
Anadolu’nun hiçbir şekilde kurtarılacağına
inanmayan, bir sürü İstiklâl Savaşı kumandanı
bile var. Eğer hedefi ileriye koyuyorsan o bir
dehadır ve deha dâhilere has bir inattır.
Bugün son derece bilgisiz insanlar Atatürk
üzerine konuşuyor ancak bu ne tarihçilik ne de
başka bir tür metindir. Bizim ülkemizde sağcısı da
solcusu da araştırmadan yaratmaya meraklıdır.
Çağdaş tarih portrelerinin malzemesini daha
yüklü ve yöntemlerin daha hassas ve mukayeseli
olmasını isteriz.
Atatürk’le ilgili böyle yalan yanlış portre çizen
iki tip var, her ikisi de bu yöntemi meslek edinen
yazarlardır. Biri oturuyor, bunları idare ediyor. O
idare eden önemli bir misyon sahibi, belirli
gruplar adına konuşuyor; birileri de bunları
yayımlıyor. Böylelikle tarihî kişilik yıpratılmaya
çalışılıyor. Bunun arkasında sadece bir inanç ya da
bir ideoloji kaygısı yok. Bu aynı zamanda bir bölünme, bir çatışma ortamı yaratma girişimidir.
Daha Cumhuriyet
kurulmadan da önce, İstiklâl Savaşı’nın birçok
kumandanı bile İstanbul’a girmek, onu geri
alabilmek ümidinde değildi. Anadolu’nun bir
kısmını kurtarmak onlara göre o an için yeterliydi.
Hâlbuki Gazi Mustafa Kemal Paşa karşı tarafın
açığını görmüş ve “Ordular! İlk hedefiniz
Akdeniz’dir. İleri!” demişti.
Hanedan içinde Türkiye Cumhuriyeti ya da
Atatürk aleyhine açıkça demeç veren ve yazan
yoktur. Mesela şimdi rahmete yürüdüğü için,
maalesef tevsik etmek durumunda değilim (ama
şahitlerim var, tek ben dinlemedim), Neslişah
Sultan, Atatürk için bütün cemaatin önünde de
değil ama daha samimi bir grupta “Bir, mürteciliğe
karşıydı; iki, vatanı kurtardı; üç, onun aleyhinde
konuşmak bize yakışmaz” demişti. Son olarak
Murat Bardakçı bir makalesinde, Kâni Karaca ve
Neslişah Sultan arasında böyle bir diyalog
geçtiğini zikrediyor.
Arnold Toynbee, 1923 ve 24’teki olayları göz
önüne alarak doğru bir ifade ile “Türkiye aslında
galipti fakat Batı karşısında yenilgiyi kabul etti”
demiştir. Artık hukukuyla, yaşayışıyla, henüz ilan
edip adını koymamakla birlikte laikliğiyle Türkiye,
Batı dünyasının müesseselerini kabul etme
durumuna gelmiştir
Aslında İkinci Dünya Savaşı yıllarında
Mussolini’ye karşı başarılı şekilde Yunanistan’ı
savunan, Yunan ordusunun seçkin ve ünlü
komutanı Ioannis Metaksas “Oraya çıkmayın, iki
günde Türk ordusu karşınıza çıkar, sizi
mahveder” demişti, dediği gibi oldu.
Hatta şunu da ifade edebiliriz; 26 Ağustos 1071 Türklerin Anadolu’ya giriş tarihidir; 26
Ağustos 1922 ise Anadolu’dan asla
çıkmayacağımızın belgesidir.
Dünya tarihinin hemen hiçbir
safhası, dünya coğrafyasının hemen hiçbir önemli
parçası yoktur ki orada Türkler olmasın. Türkler
olmadan hiçbir önemli Avrupa devletinin millî
tarihi incelenemez. Hiçbir Orta Doğu ülkesinin,
hiçbir Rus-Slav ülkesinin millî tarihi ve kimliği
Türkler hesaba katılmadan anlaşılamaz. Bu Orta
Çağların derinliklerinden başlar ve yakın
zamanlara kadar devam eder. Türkler olmadan
Orta Çağ olamaz, Rönesans olamaz, Birinci Dünya
Savaşı olmaz ve anlaşılamaz. Bu hususun
üzerinde önemle durulmalı ve açıktır ki Türk
cepheleri incelenmeye başlandıktan sonra Batı
dünyası Birinci Dünya Savaşı’nı daha doğru
anlamaya ve nitelikli olarak yazmaya başladı.
Ondan önceki tarih yazımı nobran ve sathîdir.
Sarıkamış bizim yakın
tarihimizde Balkan Savaşı’ndan sonra acemi
kumandanlık ve yanlış politikanın yarattığı en
büyük faciadır. Yaşım itibariyle bu savaşın
gazilerini tanıma imkânına sahip oldum; onlardan
bütün fikir dünyamı ve tarih bilgimi sarsan feci
hatıralar dinlemişimdir. Mustafa Kemal Paşa’ya
ve yakın arkadaşlarına hayranlığım arttı. Çünkü
1914’te savaşı yönetenlerin yarattığı facia ve imparatorluk halkı arasında sebep oldukları
bezginlik onların direnişe geçmesini önlememiştir
ve Türk halkı her şeye rağmen Birinci Dünya
Savaşı’nı yaşayan Avrupa milletleri gibi panik ve
nihilizme kapılmamış, 1919-22 döneminde
Kurtuluş Savaşı’na devam edebilmiştir.
Boşnaklar Balkanlar’da Müslüman olan ve kendini
“Osmanlı” olarak nitelendiren bir toplumdur.
Köken olarak Sırp ve Hırvatlarla aynı
millettendirler, Slavdırlar. Ancak bu üçünün
arasındaki fark dindir. Fatih’in Bosna’yı 1463’te
fethetmesiyle papazsız ve hiyerarşisiz bir
Hıristiyanlığı (Bogomilizm) benimsemiş olan
Boşnaklar İslam’a geçmişlerdir. Bu gönüllü bir
geçiş olduğu gibi gönülden bir geçiş de oluyor.
Böylece Boşnaklar, Balkanlar’daki tabirle “Türk”
olmuşlardır. Balkanlar’da bugün bile birisi
Müslüman olsa, ona “Türk oldu” derler.
Sıkıntılı ömrü sona erdiği zaman, tertiplenen
cenaze alayıyla Beylerbeyi iskelesinden Suriçi
İstanbul’a nakledilen naaşı Divanyolu’nu geçerek
dedesi Sultan II. Mahmud Han’ın yanına
gömüldü. Resmi devlet töreninde nazırlar, vüzera
ve yabancı elçiler de bulundu. Kalabalıktı, halk çok
üzgündü, meyustu. Uzun harbin getirdiği
sıkıntılar muhtemelen padişaha karşı saygıyı
artırmıştı ve cenaze bir nevi protesto için
kullanıldı. Yol üstü binaların pencerelerindeki
kadınlar; “Bizi refah içinde yaşatan padişahım,
bizleri bırakıp da nereye gidiyorsun?” diye
ağlıyordu.
2. Abdülhamid'in cenaze töreninden...
Tarih, yakasına yapışılıp
hesaplaşılacak bir şey değildir.