Mevhibe Özocak
@Mevhibee
Hacettepe\master
183 okur puanı
Aralık 2020 tarihinde katıldı
Şu anda okuduğu kitaplar
Okuma Hedefleri
Sıfır toplamlı hak dağıtımı
Sürü içgüdüsü—şu anda egemen olan bir güç— aristokrat toplumun içgüdüsünden tamamen farklı bir şeydir ve ünitelerin değeri toplamın önemini belirler— Sosyolojimizin tamamı, sürü içgüdüsünden, yani sıfırların toplamının içgüdüsünden başka bir içgüdü tanımamaktadır—ki her sıfır “eşit haklara” sahiptir ve burada sıfır olmak hayati önem taşır.
Sayfa 56Kitabı okuyor
Doğa, dejenere olmuşlara hiçbir merhamet göstermiyorsa da ahlaksız değildir: Aksine insanlığın arasında fizyolojik hastaların ve ahlak hastalarının büyümesi patolojik ve doğal olmayan ahlaklılığın bir sonucudur. İnsanların büyük bir çoğunluğunun duyarlılığı patolojik ve normaldir. İyi ama insanlık neden manevi ve fizyolojik açıdan çökmüştür?— Bir organ değiştiğinde beden bozulur. Özgecilik hakkı, tıpkı yardım etme hakkı ve yazgı eşitliği hakkı gibi fizyolojiden türetilemez: Bunlar dejenere olmuşların ve yoksulların bedeldir. Steril, verimsiz ve yıkıcı elementlerin mevcut olduğu bir toplumda dayanışma yoktur—ki bu toplum bu arada kendilerinden bile daha dejenere olmuş torunlara sahip olacaktır.
Sayfa 55Kitabı okuyor
Çöküşün en yaygın tipleri;
1) Çözüm yollarım seçtiğine inanan bir kişi, aslında tükenmişliği hızlandıran bir yolu seçmiştir, Hristiyanlık buna bir örnektir (ki bu, içgüdülerin sapmasının en büyük örneğidir); “ilerleme” bir başka örnektir.
2) Kişi, uyarıcılara karşı gücünü kaybetmiştir—ve tesadüfleri merhametine kalmıştır Kişi, tecrübelerin işler ve büyütür— “şahsilikten ayrılış”, istencin parçalanması. Örnek vermek gerekirse: Ahlaklılığın merhametten bolca bahseden özverili türüdür— ve şahsiyetin zayıflığıyla öylesine ayırt edilir ki o da şarkıya eşlik eder ve aşın uyarılmış bir telli çalgı gibi sürekli titreşir—çok sinir edici
bir şey.
3) Kişi neden ve etkiyi kanşûrmaktadır Kişi çöküşü fizyolojik bir
koşul olarak anlamaz ve sonuçlarım yanlışlıkla rahatsızlığının
gerçek nedenleri olarak sayar. Örnek vermek gerekirse: Dini ahlaklılığın tamamı.
4) Kişi, artık aa çekmeyeceği bir koşul için can atmaktadır: Yaşam, aslında hastalıkların temeli olarak tecrübe edilmektedir. Kişi, hiçbir duygunun olmadığı bilinçsizlik durumlarını (uyku, baygınlık) kıyaslanamaz bir biçimde bilinç durumlarından daha değerli sayar; bundan böyle bir yöntem çıkar
Sayfa 49Kitabı okuyor
Okur Takip Önerileri
Psikolojik ve manevi iyileştirme çabaları çöküşün rotasını değiştirmez, durdurmaz ve fizyolojik açıdan hiçtir.
Sayfa 48Kitabı okuyor
Yaşamamızı sağlayan yerçekiminin merkezini kaybediyoruz. Bir süreliğine kayıbız. Birden insana aşın değer biçilmesinin insanda yarattığı tüm enerjiyle karşıt değer biçmelere dalıyoruz.
Artık her şey baştan aşağı yanlıştır, sırf “kelimedir”, kaotik, güçsüz veya ölçüsüz:
a) Kimi bu tür dünyevi çözümlere teşebbüs eder ama aynı anlayışla —yani gerçeğin, sevginin ve adaletin muhtemel zaferine dair anlayışla (Sosyalizm: “kişinin eşitliği”);
b) Kimisi aynı zamanda ahlak idealini de muhafaza etmeye çalışır (bendi olmayan, kendini inkâr edenin üstünlüğü, istencin reddedilişiyle);
d Kimisi “ötesini” muhafaza etmeye çalışır—sadece bir tür mantık karşıtı “x” işareti bile olsa—ama bunun hemen öyle bir biçimde yorumlar ki içinden bir tür eski moda metafizik rahatlık türetilebilir,
d) Kimisi olaylarda eski moda kutsal bir hükümet bulmaya çalışır.
ödüllendiren, cezalandıran, eğiten ve iyileştiren nesneler dizisi;
e) Kimileri hâlâ iyi ve kötüye inanır ve iyinin zaferini ve kötünün yok edilişini bir görev olarak tecrübe eder.
fl “Doğal” olan şeyleri, arzuyu, egoyu küçümseme: En yüce tinselliği ve sanatı şahsilikten uzaklaşmanın ve ilgisini kaybetmenin bir sonucu olarak anlamaya çalışmak;
g) Kilisenin hâlâ onlan kutsamak ve onlara daha büyük bir anlam vermek için önemli tüm tecrübelere ve bireysel yaşamın ana noktalarına girmesine izin veril mektedir Hâlâ “Hıristiyan devlet”, “Hı
ristiyan evliliği” var.
Sayfa 41Kitabı okuyor
Tamamlanmamış nihilizm; biçimleri: Tam ortasında yaşıyoruz. Değerlerimize tekrar değer kazandırmadan nihilizmden kurtulma çabaları: Aksini meydana getirir ve problemi daha duyarlı hale getirir.
Kendi kendini uyuşturmanın yolları. Derinlerde: nereye gideceğini bilememek. Boşluk: Sarhoşlukla aşmaya çalışmak: Müzik olarak sarhoşluk; en asil şeylerin yok oluşundan trajik bir biçimde keyif alma acımasızlığıyla sarhoşluk; tek insanlar veya yaşlar (nefret olarak vs.)
için körü körüne isteklilik olarak sarhoşluk.— Bilimin bir aracı olarak körü körüne çalışma girişimi: Gözlerimizi küçük keyiflere açmak, örneğin bügi arayışında (kendine karşı alçakgönüllülük); kendisi hakkında genelleştirme karşısında boyun eğme, acuna duygusu;
mistisizm, sonsuz boşluğun şehvetli zevki; “kendi hayrı için” sanat
(“le /ait”) ve kendinden iğrenmenin uyuşturucu aşamalan olarak
“salt bügi”; sürekli işin veya bazı aptal küçük fanatizmlerin bir türü;
tüm yöntemlerin bir kanşımı; hastalığın genel ölçüsüzlüğe ait oluşu
(sefahat keyfi öldürür).
Sayfa 40Kitabı okuyor
Nihilizmin nedenleri:
1) Daha yüce türler eksik, yani bitmek tükenmek bilmeyen verimliliği ve gücüyle insandaki inana ayakta tutanlar (Napoleon’a borçlu olduklarımızı bir hatırlayalım: bu yüzyılın neredeyse en yüce umutlarının tamamım).
2) Daha aşağı türler (“sürü”, “kitle”, “toplum”) alçakgönüllülüğü unutmuş olup, ihtiyaçlarım kozmik ve metafizik değerlere üflemektedirler. Böylece varoluşun tamamı bayağılaşmaktadır:
Özellikle de kitle baskın çıktığında istisnaları bastırır, böylece onlar da kendilerine inançlarını kaybederler ve nihilist olurlar.
Daha yüce türleri düşünme girişimlerinin hepsi başarısız olmuştur (romantizm: sanatçı, filozof: Carlyle’nin onlara en yüce ahlak değerlerini atfetme girişimlerine karşın).
Sonuç olarak daha yüce türlere karşı bir direnç oluşmuştur.
Sayfa 39Kitabı okuyor
Nihilizm Belirsizdir.
A) Nihilizm tinin artan gücünün işareti olarak: aktif nihilizm
B) Nihilizm tinin gücünün azalması ve gerilemesi olarak: pasif nihilizm.
Sayfa 40Kitabı okuyor
İnanç nediı? Nereden gelir? Her inanç bir şeyi gerçek kabul etmektir. Nihilizmin en aşırı biçimi, her inancın, her bir şeyi gerçek kabul etmenin, gerçek dünya olmadığı için mutlaka yanlış kabul etme olgusu olurdu. Sonuç olarak: Kaynağı kendi içimizde olan perspektifli bir görüntü (özellikle de sürekli olarak daraltılmış, kısaltılmış ve basitleştirilmiş bir dünyaya ihtiyaç duyduğumuz göz önüne alınırsa).
—Kendimize, yok olmadan itiraf edebileceğimiz gücün ölçüsü, sadece görünen karakteri, yalanların gerekliliği olduğu. Bu bağlamda, doğru bir dünyanın, varoluşun inkân olarak nihilizm, düşünmenin kutsal bir yolu olabilir.
Sayfa 35Kitabı okuyor
Sonuç Neden kategorisine duyulan inanç nihilizmin nedenidir. Dünyanın değerini tamamen imgesel dünyaya ait kategorilere göre ölçtük.
Kesin sonuç: Dünyayı kendimiz için saygıdeğer hale getirmek
üzere kullanmış olup, daha sonra uygulanamaz oldukları ortaya çıkan ve bu nedenle dünyanın değerini düşüren tüm değerler—işte tüm bu değerler psikolojik açıdan insanlar tarafindan kurulan egemenlik yapılarını muhafaza etmek ve artırmak için tasarlanmış yararlılığın değişik perspektiflerinin sonuçlandır-ve yanlışlıkla nesnelerin özüne dahil edilmişlerdir. Burada bulduklarımız hâlâ insanın hiperbolik masumiyetidir: Kendini nesnelerin değerinin anlamı ve ölçüsü olarak kabul etmesi
Sayfa 33Kitabı okuyor
Özgür insan ne kadar da acınası ve güzel
JUPITER.— Peki, sonra? Uyuz olup sürüden ayrı tutulan koyuna, insanlardan uzak tutulan cüzamlıya hayran mı olayım? Unutma
Orestes: benim sürümdendin, benim koyunlarım arasında, benim tarlalarımın otlarını yiyordun, özgürlüğün seni kemiren bir uyuzdan başka bir şey değil, bir sürgünden başka bir şey değil.
ORESTES.— Doğru söylüyorsun: bir sürgün.
JUPITER.— O kadar derin değil yara: daha yeni açıldı. Aramıza
dön. Geri dön: bak, ne kadar yalnızsın, kardeşin bile bırakıyor seni.
Sapsarısın, bunalımdan gözlerin büyüyor. Yaşayacağını mı umuyorsun? Bak, insanlık dışı bir dert kemiriyor içini, benim doğama yabancı, kendi kendine yabancı bir dert. Geri dön: unutuşum, huzurum ben.
ORESTES.— Kendi kendime yabancıyım, biliyorum. Doğanın dışındayım, doğaya karşıyım, bağışlatıcı bir nedenim yok, kendimden başka hiç kimseden en ufak bir yardım bekleyemem. Ama senin yasana dönmeyeceğim: kendi yasamdan başka yasa tanımamaya yargılıyım. Doğana dönmeyeceğim: sana gelen binlerce yol var üzerinde, ama ben yalnız kendi yolumdan gidebilirim. Çünkü ben insanım, Jupiter, her insan kendi yolunu kendi düşünüp bulmalı. Doğa insanlardan tiksinir, sen de, sen de, tanrıların hükümdarı, sen de tiksiniyorsun insanlardan.
Sayfa 75
Acı çekenlere aldatıcı bir umut vermeye hiç kimsenin hakkı yoktur, bir Tanrı bile olsa...
Sayfa 70
Bu pasajda sinek metaforu pişmanlık ve suçlama için
ORESTES.— Elektra, şu kapının ardında, dünya var. Dünya ve sabah. Dışarıda, yollar üzerine gün doğuyor. Az sonra çıkacağız, güneşli yollarda gideceğiz, gecenin bu kızları da güçlerini yitirecekler:
gün ışınları kılıçlar gibi delecek onları.
ELEKTRA - Güneş...
BİRİNCİ ERINNYE.— Güneşi bir daha hiçbir zaman göremeyeceksin, Elektra. Bir çekirge bulutu gibi yığılacağız güneşle senin arana, her yerde karanlığı başında taşıyacaksın.
ELEKTRA.— Bırakın beni. Kesin artık bu işkenceyi.
ORESTES.— Güçlerini senin zayıflığından alıy- rlar. Bak: bana bir şey söylemeyi göze alamıyorlar. Dinle beni: adsız bir dehşet kondu senin üzerine, bizi, ayırıyor. Oysa benim yaşadıklarım dışında hiçbir şey yaşamadın. Annemin iniltilerini, her an kulaklarımda duymuyor muyum sanıyorsun? Gözlerim o tebeşir gibi uçsuz bucaksız gözlerini —dalgalı okyanusları andıran gözlerini— her an görmeyecek mi sanıyorsun? Seni yiyip bitiren bunalım, benim de içimi kemirmeyecek mi? Ama ne çıkar: özgürüm ben. Bunalımın, anıların ötesindeyim. Özgürüm. Kendi kendimle uyum durumundayım. Kendinden nefret
etmemelisin, Elektra. Ver elini bana: seni bırakmayacağım.
Sayfa 68
İnsanın ruhunda özgürlük patlamaya görsün, tanrılar hiçbir şey yapamaz artık ona. Çünkü bu bir insan işidir, onu özgür dolaştırmak ya da boğmak da başka insanlara, yalnız onlara düşer.
Sayfa 59
JÜPİTER.— Hayır. Benim gizim senin gizin aynı zamanda. Tanrıların ve kralların acı gizi; insanların özgür oldukları. İnsanlar özgürdürler, Aigisthos. Bunu biliyorsun, ama kendileri bilmiyorlar.
AİGİSTHOS.— Elbette, bunu bilselerdi, dört bir yandan ateşe verirlerdi sarayımı. Onlardan kendi güçlerini gizlemek için tam on beş yıldır oyun oynuyorum.
Sayfa 58