Gerçekten de Aydınlanma ilerledikçe, Voltaire’in aklın zaferi ile müjdelediği insanoglu, ilginç bir biçimde “kutsal”la arasına mesafe koymayi reddetmekte, ama “kutsal”ı da geleneksel formlarında kabul etmekten sakınmaktadır. Yani dünyanın büyüsü bozulmamakta, dünya tekrar büyüye bürünmektedir ( reenchantment). Bu süreçte Aydınlanma, dinin aşkın yönlerini transfer etmek hususunda hiç de çekingen davranmaz.“ Dönem boyunca, “insanlık haline içkin mit üretici ruh son derece canlıdır ve 18. yüzyıl, sadece delil ölçütünü ve tapınma yönünü değiştirmesi anlamında ‘aydınlanmıştır.’”14 Aydınlanma, eski dinin yerini boşaltmış, ama boşalan yerin yeni baskı modelleri ile, “sözde dinlerle” dolmasının önüne geçememiştir.15 Bu sözde dinlerin16 kurucu kategorilerini incelemek ve büyülenmelerini açıklamak için en iyi seçenekler akıl, bilim, insan, ilerleme ve doğa olarak öne çıkar.
-------------------
13 Gillespie, The Theological..., s. 274.
14.H Ludwig Gelot. “On the Theological Origins and Character of Secular International Politics:
Towards Posı-Secular Dialogue", doktora tezi. Aberystwyth University, 2009. s. 200.
15 Dupré, “Hıc Enlighıenmcnt..., s 16.
..
Sayfa 19Kitabı okudu
