Döngüsel Tanıt
Örneğin, bir kimse tanrının var olması gerektiğini, çünkü İncil'de ya da başka bir kutsal kitapta böyle yazıldığını söyler ve kutsal kitapta yazılanların doğru olduğundan nasıl emin olacağınızı sorduğunuzda, doğru olması gerektiğini, çünkü bu kitabın tanrının kitabı olduğunu öne sürerse, buna kısır döngüsel tanıtlama yapmak denir. Eğer kutsal kitapta yazılı olanların doğru olduğuna ya da tanrının varlığına dair bağımsız kanıtlar varsa, o zaman varılan sonucu destekleyen ve bir ön kabulden yola çıkmayan gerekçeler var demektir. Oysa, bu biçimiyle bu tanıtlama agnostik ya da tanrıtanımaz biri için inandırıcı olmaktan çok uzaktır, çünkü zaten tanıtlanmaya çalışılan şeyler olan tanrının var olduğu ve kutsal kitapta yazılı olanların doğruluğu gibi konuları daha baştan kabul eder.
Sayfa 52 - DostKitabı okudu
Her Konuda Uzmanlık
Bir konudaki yeterliliğin tümüyle ilgisiz bir başka konuda da yeterlilik olarak değerlendirilmesi. Bir alanın uzmanları genellikle hakkında çok daha az şey bildikleri başka alanlarda da fikir yürütürler. Halkın dikkatsiz kesimi ise bu kişilerin bir alanda yetkili oldukları için başka bir konuda da aynı yetkiyle görüş öne sürebileceği varsayımında bulunabilir. Oysa, bir kimsenin her konuda uzman olduğu varsayımı kesinlikle yanlıştır. Bir alanda uzman olan bir kimsenin o alanla ilgisi olmayan başka alanlarda bir yetkili olduğu varsayımı da genellikle yanlıştır. Uzmanlara güvenmemizin nedeni onların yalnızca uzmanlık alanlarında konuşmalarıdır.
Sayfa 70 - DostKitabı okudu
Sorgulanmayı Gerektirmek
Kimileri filozof Rene Descartes'ın da "Düşünüyorum, öyleyse varım" şeklindeki ünlü cogito tanıtında sorgulamayı gerektiren bir duruma yol açtığını ileri sürmüşlerdir. Burada varolduğum kanıtlanmak istenmekte, ama "düşünüyorum" dendiğinde varlığım zaten varsayılmakta ve tartışılan noktanın yanıtı verilmektedir. Bu eleştiriyi yapanlar Descartes'ın "düşünüyorum" yerine "düşünce diye bir şey vardır" demiş olması gerektiğini söylerler; ama eğer böyle söylemiş olsaydı bile, düşüncenin düşünen birini gerektirdiği varsayımı olmadan, bu önermeden "varım" sonucunu çıkartamazdı. Ancak, hakkını yememek için şunu da söyleyelim: Descartes, "varım" yargısının bir tümdengelim sonucu olmadığını açıkça söylemiştir. Yalnızca düşüncenin varlığından kuşku duymanın psikolojik olanaksızlığına dikkatimizi çekmiştir. Bu yüzden kendisine yöneltilen eleştirinin aslında hayali bir hasıma yöneltilmiş olduğunu söyleyebiliriz (bkz. hayali hasım).
Sayfa 121 - DostKitabı okudu
Sokrates Yanıltmacası
Eğer bir terimi tam olarak tanımlayamıyorsanız, onun örneklerini göremezsiniz diye özetlenebilecek yanlış bir inanç. Bu biçimsel olmayan yanıltmaca, adını Atinalı büyük felsefeci Sokrates'ten almıştır, çünkü bu yanlış varsayım, belki de haksız bir biçimde, ona atfedilmiştir. Öğrencisi Eflatun'un diyaloglarından anlaşıldığına göre, Sokrates'in kullandığı yöntem, çağdaşlarının "erdem" ve "adalet" gibi bazı temel kavramları anlayışlarındaki eksiklikleri göstermek için, onlardan önce bu terimleri tanımlamalarını istemesi, daha sonra da bir sürü karşıt örnek ile bu tanımlardaki zayıflıkları ortaya koymasıdır. Örnek vermek gerekirse, "güzellik" terimini tam olarak tanımlayamasak da, çoğumuz bazı insanları güzel bulduğumuzu söylemekten çekinmeyiz.
Sayfa 120 - DostKitabı okudu
Demokrasi Yanıltmacası
Demokrasi yanıltmacasına kapılan kişiler mümkün olduğunda her türlü kararı oylamaya sunmak ihtiyacı hissederler ve bunu yaparlarken de oylamanın herhangi bir konu da gerçeği ortaya koyacağına safça inanırlar ya da bunun mantıklı kararlar verebilmek için en iyi strateji olduğunu düşünürler. Oysa, açıktır ki oy veren kişiler oylama yapılan konuda büyük ölçüde bilgisizse, bu durum verdikleri oylarla da ortaya çıkacaktır.
Sayfa 71
"ben bir sözcük kullandığımda" der Humpty Dumpty aşağılayıcı bir tavırla, "ben o sözcüğün ne anlama gelmesini istersem tam olarak o anlama gelir, ne eksik, ne de fazla."
Söylenen şeylere onlara herkes katılıyor diye inanmak, birçok konuda gerçeği aramak için bu güvenilir bir yol değildir. Bir şeyin doğru olduğu konusunda genel bir anlaşma var diye o şeyin gerçekten de doğru olduğu söylenemez.
Gördüğümüz şeyleri anlamayı amaçlarız. Biz insanlar bakmakta olduğumuz şeyler konusunda kendimize özgü merak sahibiyizdir. Bakmak, gerçeklikle ilk karşılaşmamıza adım atmaktır. Düşünmek ise daha ileriye götürür, yani varlığın alanına.
