Eski Türk'lere...
Eser 1900'lü yılların ilk yarısında yayımlanmıştır.
Toplamda 17 başlık altında toplanıp yazılmıştır.
Bu başlıklar: Kolluk kuvvetlerine asgari ölçüde gereksinim duyulması, doğruluk ve namus, edep ve hayâ, terbiye ve nezaket, aile terbiyesi, temizlik,havanlara ve bitkilere gösterilen şeflat gibi birbirinden önemli konuları içermketedir.
Bu başlıklara baktığımızda devlete ve millet arası sağlam bağların etken sebepler olduğu kanısındayım.
Bu derleme işi genel olarak takriben 1700 ve yaklaşık 1900'lü yıllar arasında Batı'da ( o zamanki ismi itibariyle) yayımlanmış eserlerden "Eski Türkler'' için konu edilen metinleri kapsamaktadır. Bölümlerin sonunda yazar kendince mühim noktaları maddeler halinde sıralar.
Eserin son konusu da hayli çarpıcıdır: "Eski Türkler" ve "Yeni Türkler"i (Tanzimat dönemi ve sonrası nesil) karşılaştırır ve yozlaşma meydana geldiği sonucuna varır.
Batı'da yayımlanan bu eser sahipleri; seyyahlar, devlet görevlileri, esir olmuş kişiler gibi çeşitli sebepler ile Osmanlı sınırları içerisinde bulunup, yaşadıkları, gördükleri olayları, anılarını, çıkarılan derslerden konu edinen yazılardır. Bu yazarlar içerisinde Türk'lere sempatisi olanlar da vardır, hali ile düşmanca duygular besleyenler de vardır. Çarpıcı kısmı ise bu düşman duygulara rağmen yine de Türk'lerin iyi meziyetlerinden bahsetmemekten geçemezler.
Son olarak günümüz ile kıyas edince arada uçurum olduğu gerçeği ortaya çıkıyor.
