Karmakarışık Bir Roman-Spoiler İçermez-
Niye böyle bir başlık attığımdan başlamak istiyorum anlatmaya. Benim bildiğim romanda bir ana tema belirlenir ve kitap bu ana tema etrafında şekillenir. Tıpkı bir mezar kazar gibi sayfalar çevrildikçe konunun derinine inilir. Bu kitap, bir yeri kazmaya başlıyor, oradan ilerleyecek sanıyorsunuz ama daha derinleşmemişken yönünü değiştiriyor biraz da orayı kazıyor, sonra orayı da bırakıp başka yöne çeviriyor başını ve kitap boyunca bir orayı bir burayı eşip duruyor. Geriye delik deşik, sığ bir alan kalıyor ve toprak üstünüzü örtmeye, sizi sarıp sarmalamaya yetmiyor...
Sorun; birden fazla birbiriyle yarışan tema olması. Ana temayı belirlemek güç bu kitapta. Sanki yazar, 'Çok satan bir kitapta hangi unsurlar bulunmalı?' diye aratmış da internette, listede ne varsa bir parça eklemiş. Sanki yazarın yalnızca bir kitap yazma hakkı varmış da bütün kozlarını burada kullanmış gibi. Bütün tuşlara basarak bölüm atlamaya çalışmış sanki yazar. Kitapta yok yok:
•Çocuk istismarı
•Savaş
•Ülkenin sosyal, ekonomik, tarihi, siyasi, kültürel alt yapısı
•Uluslararası ilişkiler ve küresel politika
•Irkçılık
•Din/dinsizlik
•Aile-çocuk ilişkisi/sevgisizlik
•Namus kavramı, kadın erkek arası çifte standart
•Yalan, ihanet, entrika, intikam, ilahi adalet, sadakat, dostluk, soya çekim
•Savaşta ölenler, kanserden ölenler, intihar edenler, kısırlık tedavisi görenler, dayak yiyerek ölümün eşiğine gelenler, ameliyat olanlar...
Bi dur, bi yavaş, bi sakin ol mübarek. Başımız döndü. Daha gençsin, bol bol çıkarırsın kitap...
Diğer okurların, yazarla ilgili müşterek eleştirisi, üç aşağı beş yukarı aynı konuları işleyip durduğu ve kitaplarının birbirine çok benzediği yönünde. E o kadar çok konuya daha ilk kitabında değinirsen diğer kitaplarında tekrara düşmen kaçınılmaz olur elbette. Bir de, yazarın hayat hikayesine bakınca, kitapla büyük ölçüde benzediği göze çarpıyor. Yani kitap otobiyografik özellikler taşıyor. Tüm bu parçaları birleştirince de yazar benim için, bir şarkı çıkarıp patlayan, sonra da 'tutan bir iş bi daha tutar' mantığıyla birbirinin aynı şarkılar çıkarıp duran ünlülere benzemekten öteye geçemiyor. Hayal gücün yok belli ki, edebi yeteneğin de muazzam değil, kendini de anlat anlat nereye kadar...
-Spoiler İçerir-
Afganistan'da ikinci sınıf insan muamelesi gören ve ırkçılığa maruz kalan Hazara isimli millete mensuptur Hasan'la babası Ali, ve Emir'le babasının hizmetkarlığını yaparlar. Hasan 10 yaşlarındayken kendinden ancak birkaç yaş büyük çocuklar tarafından istismara uğrar ve yine aynı yaşlarda olan Emir, kardeş gibi büyüdüğü bu çocuğun istismara uğrayışına tanıklık etmek zorunda kalır.
Kitabın tamamının yalnızca bu konuya eğilmesini, her iki çocuğun da psikolojisinin derinlemesine incelenmesini, bu olayın hayatlarını nasıl etkilediğinin ve üzerlerinde nasıl bir etki bıraktığının anlatılmasını öyle çok isterdim ki. (Eğer böyle bir kitap biliyorsanız mutlaka belirtin yorumlarda, okumak istiyorum) Fakat olaydan kısa bir süre sonra Emir'le Hasan'ın yolları ayrılıyor, yazar da bizi Emir'in yolundan götürüyor ve Hasan'ı bir daha hiç okuyamıyoruz. Yıllar sonra Hasan'ın Sohrab isimli bir çocuğu olduğu ortaya çıkıyor ve o da tıpkı babası gibi istismara uğruyor ama yazarımız bunu da anlatmıyor derinlemesine. Ve ben ikinci kez hayal kırıklığına uğramanın öfkesini yaşıyorum.
Sonrası savaş. Emir'in ve Emir gibi nicelerinin ülkelerini terk etmeleri yani kaçmaları, ülkedeki rejim değişikliği, Taliban'ın dilinde Allah, Kuran, şeriat kelimeleriyle halka zulmetmesi, baskılanan ve hukuksuzca öldürülen insanlar ve güvensiz bir toplum... Bu kısımlar güzeldi doğrusu, fakat keşke kitaba bunları okuyacağımı bilerek başlasaydım ve beklentim boşa çıkmasaydı...
Kitabın ardından filmini de izledim, kitabı bire bir yansıtmış neredeyse fakat onu da çok sevemedim, izleyip izlememek size kalmış. Yazarın başka bir kitabını okuyacağımı zannetmiyorum, ziyadesiyle yetti bu bana. Afganları ve Afganistan'ı tanımama vesile olduğu için düşük bir puan vermedim kitaba, araştırma yapmama ve bir sürü bilgi edinmeme yardımcı oldu çünkü. Kötü değildi kitap, fakat kesinlikle çok daha iyi olabilirdi başka bir yazarın elinden çıksaydı. Daha iyi eserlerde buluşmak üzere, okur kalın.
Yatak Odasında Felsefe/incelemeler
Bin Muhteşem Güneş kitabı daha iyiydi.