İskender / Christian Ludwig Ernst (1764)
Şu ana kadar anlatılanların arasında en benzersiz biyografi 7 Temmuz 1708’de Edirne'de Osmanlı ve Müslüman olarak doğan ve 14 yaşında evinden kaçtıktan sonra Kuzey Afrika'da Portekizli askerlerin eline esir düşen, İskender/Alexander vaftiz adıyla Christian Ludwig Ernst'e aittir. Polonya'da (Lehistan) bulunan Szczecin şehri St. Jakobi Katedralı kilise kayıt defterinde 15 Ocak 1825'e ait oldukça dikkat çekici hatta olağanüstü kabul edilebilecek bir kayıt yer alır. Esasında ölüm kaydı söz konusudur, ancak bu ölüm kaydının arkasında yatan hikâyenin gerçekte meydana gelmiş olan olayları yansıttığı iddia edilmektedir. Söz konusu tarihte defnedilen şahıs İskender/ Alexander'dir.
İskender/Alexander genç yaşta evden kaçtıktan sonra bir gemide tayfa yamağı (miço) olarak çalışmaya başlar. Daha sonraki dönemlerde kendi ifadesine göre senelerce “vahşi halkların” yanında kalır. Ancak meydana gelen bir savaş sonrasında Portekizliler tarafından esir alınır ve Lizbon'a götürülür. Kısa bir süre sonra ise Madrid'e gönderilir. Bunun üzerine önce iki yıl boyunca İspanya'da, sonra ise 14 yıl boyunca Fransa'da asker olarak hizmet eder. Son olarak 1740 ile 1748 yılları arasında süren Avusturya veraset harbi sırasında Hollanda'da askerlik yapar. Ancak İskender hayatının bu noktasında artık memleketine geri dönmek ister. Askerden firar eder ve kara yolu üzerinden, bütün Avrupa'yı geçerek, memleketine varmaya çalışır. Silezya'da ise memleketine geri dönme hayali son bulur çünkü Prusyalı asker toplayıcıları onu Prusya ordusuna dahil etmek ister. Bunun üzerine kendisi 1757 -1785 yılları arasında söz konusu birliğin başı Korgeneral von Werner'in 6 numaralı hafif süvari birliğinde hizmete başlar. 1757-1763 yılları arasında süren Yedi Yıl Savaşları boyunca bu birliğe hizmet eden İskender, birçok kez Kral II. Friedrich ile karşılaşır. Ancak onun bu anıları daha çok anekdot niteliği taşır. 3 Kasım 1760 Torgau muharebesinin son büyük savaşında İskender'in üzerinde oturduğu at silah ile vurulur. Bunun üzerine attan düşen İskender ayağından ağır bir şekilde yaralanır. Öyle ki bu olayın ardından hafif süvari birliğindeki hizmetlerini sürdüremez. Bu nedenle Polonya, Landsberg der Warthe’de (Gorzów Wielkopolski) şehrinde bulunan 4 numaralı hafif süvari askeri birliğine (Dragon) konuşlandırılır. Burada 1764 yılında din değiştirerek Hristiyanlığa geçer, vaftiz ile birlikte Christian Ludwig Ernst adını alır ve aynı zamanda evlenerek aile kurar. Christian Ludwig Ernst iki erkek ve iki kız çocuk sahibi olur. 1769 yılında ise yaşı dolayısıyla emekliliğe ayrılır. Eşinin ölümünden sonra kızıyla birlikte Polonya'da bulunan Szczecin şehrinin Polchow (bugünkü adıyla Pilchowo) bölgesinde yaşar. 1818 yılında ise doğrudan şehre taşınır. İskender'in yaşamış olduğu hayat herkesi öylesine den etkiler ki, bu yaşlı askeri desteklemek üzere sahiplenen St. Jakobi rahibi Zybell etrafında toplanan cemaat, bir dernek kurar. Yaşlı bir adam olmasına rağmen eğlenmekten haz alan bu adam, aktarılanlara göre yaşama sevinci ile dolu bir insan idi. Yaşlılığa bağlı nedenlerden 116 yaşındayken vefat eder ve Polonya-Szczecin'de Torneyer mezarlığında defnedilir. İskender/Christian Ludwig Ernst, Prusya ordusunda din değiştirmek zorunda olmayan tek Müslüman değildi. Rus-Tatar kökenli Müslümanlar, toplumun dikkatini çekmeden, “Güneş Kral” lakaplı Kral I. Friedrich Wilhelm'in “Uzun Herifler (Adamlar)” adlı Prusya muhafız alayında hizmet etmekteydiler. Müslüman askerler din değiştirmek zorunda kalmadan özgürce kendi dinlerinin gereklerini yerine getirebilmekteydiler. Kendi içlerinden bir imam seçmekteydiler. 1739 yılında Potsdam'da kendilerine bir ibadet odası dahi tahsis edilmişti. Bu olay 17. ve 18. yüzyılda değişen Türk hayranlığını yansıtır. Dini bağlam zamanla unutulmaya yüz tutarken, “egzotik” olan “kabul edilebilir” nitelik kazanmaya başlar.
II. Friedrich de Müslümanları , özellikle de Tatar ordusunda hafif süvari birliğinde istihdam eder. Böylelikle dinin çok büyük önem taşımadığı, çok etnisiteli ve çok dinli birlikler oluşur.
18. yüzyılın sonlarına doğru artık Polonya'daki Boşnak alayının yanı sıra bir de Tatar alayı oluşturulur. Bu iki alay feshedilene dek yana yana varlıklarını sürdürür. Burada ağırlıklı olarak hizmet eden Lipka-Tatarları aileleriyle birlikte yeni garnizonlara taşınırlar. Çok ilginç bir biçimde bu aşamadan sonra, Tatar çocuklarına verilen isimlerden de anlaşıldığı üzere, hızlica bir asimilasyon süreci başlar. Zira yeni doğan Tatar çocuklarına da 1795 yılından itibaren “Friedrich”, “Adolph” ya da "Wilhelm” gibi isimler verilmekteydi. Bu isimlerden sonra gelen kendi Tatar-Polonyalı soyadlarında ise bir değişiklik olmaz. Burada söz konusu olan vaftiz değildir, “normal” bir isim verme sürecidir. Tatar alayının Brandenburg-Prusya ordusuna girmesi ise doğrudan II. Friedrich Wilhelm'in sömürgeleştirme amacıyla alakalıdır. II. Friedrich Wilhelm'in amacı ise, Janusz Murza Baranowski adındaki Tatar bir albayın konuyla ilgili önerisi üzerine, Polonya'da Prusya tarafından yeniden işgal edilmiş bölgelere Müslüman Tatarları iskân ettirmektir. Ondan önce de II. Friedrich bu tür iskân politikalarını sıkça uygulamaya koymayı denemiş, ancak her defasında çabalarının yetersiz kalması sonucunda başarısızlığa uğramıştır. Her iki hükümdar tarafından Müslümanlara dinlerinin gereklerini yerine getirmeleri için özgürlükler verilmiş, hatta camiilerin inşası ve çocukların eğitiminden sorumlu olacak bir imamın atanması için devlet kanalıyla yardım edilmiştir
126 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.