Nikolay Gogol yalnızlıklardan hoşlanan ve genel olarak melankolik bir ruh haline sahip yazarımız.
Ne yazık ki zaman zaman çeşitli buhranlar geçirip eserlerinden bizi mahrum etmiştir.Örneğin liseden mezun olduktan sonra yazdığı "Hans Kyuhelgarten" adlı şiir kitabına yapılan kötü yorumlar yüzünden eserin tüm kopyalarını kendi alıp yakmış, şiire ve edebiyata küsmüştür.
Annesine yazdığı mektuplarla yazım hayatına geri dönmüş ve birbiri ardınca çok başarılı eserlere imza atmıştır.
Vissarion Belinski 'den gelen övgü dolu yorumlar yazma yolunda Gogol'u oldukça motive etmiştir.
Müfettiş oyununda Rus otoritesine yaptığı eleştiriler ve alaylı ifadeler yüzünden ülkeyi terk etmek zorunda kalan Gogol,Puşkin ile olan bağını hiç koparmamıştır.
Hatta Puşkin
Ölü Canlar 'ı yazması için kendisini desteklemiştir.
Eserini yazarken Puşkin'le yaptığı konuşmalarda:
—Konu büyük bir roman gibi genişlemeye başladı çok tuhaf bir şey olacak galiba.
—Kalemimden öyle canavarlar fırlıyor ki buna ben bile şaşırıyorum, bunu kim görse korkudan titrer.
gibi söylemlerde bulunmuştur.
Birkaç cilt halinde yazmayı planladığı kitabın ilk cildinde Rus insanının eksiklikleri ve ayıplarını gösterip diğer ciltlerinde daha iyi karakterlerle karşımıza çıkacağını söyleyen yazar maalesef yeni bir bunalım geçirip el yazmalarını yakmıştır.
Diğer ciltler kurtarılamadığı için Gogol'un da kabul ettiği gibi pek erdemli olmayan Pavel İvanoviç Çiçikov ile yola devam edeceğiz.
*Spoiler içerebilir*
O zamanki Rusya'nın bozukluğuna değinmeden önce biraz Çiçikov' u savunmak istiyorum.
Bir kere retorik ve ikna kabiliyeti konusunda çok yetenekli, kitap boyunca bu özelliğini ne kadar doğru yolda kullanmasa da hayran kaldım :)
Girdiği ortamlarda zengin ve yüksek mertebedeki insanları gözüne kestirip onları manipüle ederek kendini sevdiriyordu.
Bir amacı vardı ve
Niccolo Machiavelli ile özdeşleştirilen "başarıya giden her yol mübahtır" mottosu ile adım adım bu amaca doğru gidiyordu.
Uzun bir süre bu adam ölü kölelerle ne yapacak diye merak ederek dinledim kitabı.
(Bu arada evet kitabı okumadım,sesli kitap olarak dinledim ve buna oldukça uygun olduğunu düşünüyorum.)
19.yüzyılda belli aralıklarla köle sayımı yapılıp toprak sahiplerinden vergi alınıyordu.Çiçikov ise ölmüş ama bildirilmemiş köleleri satın alıp çok köle sahibi bir toprak zengini olarak gözükmek istiyordu. Bu sayede devletten yüklü miktarda para alacaktı.
Çiçikov köy köy dolaşıp ölü köleler satın almaya devam ederken hakkında daha önce köle satın aldığı bir kadın tarafından kasabaya söylentiler yayılır.Kasabadaki insanlar valinin kızını kaçırmaktan kalpazanlığa kadar Çiçikov'a birçok suç yakıştırır.Bu haberleri alır almaz orayı terk eden Çiçikov, Andrey İvanoviç Tentetnikov'un köyüne denk gelir. Bir süre burada kalıp ölü köylüler almaya devam eder tâ ki maliye görevlilerince bir vasiyetnamede yaptığı sahtekarlık ortaya çıkarılıncaya kadar.Bir süre hapis kalır.Yaptıklarından pişman olduğunu ve bir daha yapmayacağını söyleyeyip sözler verir yine çeşitli sahtekarlıklar yapılır ve hapisten kurtarılır. Çıkar çıkarmaz kasabadan ayrılır.
Olay o kadar büyür ki prense kadar gider.
Prens ise bu durum karşısında şu sözleri söyler:
Yalanın kökünün hiçbir yolla, hiçbir korkuyla, hiçbir cezayla kazınamayacağını biliyorum, çünkü çok derinlere kök salmıştır.Aşağılık biçimde rüşvet almak bir zorunluluk,bu dünyaya dürüst bir yaşam sürmek üzere gelmiş insanlar için bile artık bir alışkanlık olmuştur. Artık birçok kişinin sürüden ayrılmayacağını da bilmekteyim(...)
Ve bir çağrıda bulunur.
Her birimiz, bir zamanlar düşmana karşı nasıl savaşmışsak, şimdi de adaletsizliğe yalana karşı öyle savaşmalıyız.
--------------------
Son olarak olayların yazarlar tarafından bölünmesi sizin hoşunuza gidiyor mu bilmiyorum ama başlığımda yer verdiğim alıntıdan sonra ve birkaç yerde daha Gogol'un bize dönüp bizimle konuşması bana olayı bölmekten çok bağlıyormuş gibi hissettirdi ve çok hoşuma gitti :)
Ölü CanlarNikolay Gogol · İletişim Yayınları · 201523,6bin okunma
Çok güzel bir inceleme olmuş, severek okudum kalemine sağlık🤗 Ama hatırladığım kadarıyla Çiçikov; soğuk, ciddi ve yalnız bir tipti. Hangi yönüyle kendinde Çiçikovluğun olduğunu düşünüyorsun merak ettim :))
Tekrar çok teşekkür ederim😊💫🪷
Rusların kendilerini sorgulamaları,sorgularken samimi olup olmadıklarına dair yaptıkları iç hesaplaşma hoşuma gittiği için başlığımda bu alıntıyı kullandım.
Soruyu kendime yönlendirirsem yerine göre oldukça soğuk ve ciddi olabiliyorum :)