KARLOFÇA
Zenta felâketinden 2 yıl sonra Karlofça anlaşması 1699....
17. Asrın, perdelerini kapatmasına 1 yıl var...Avrupa'nın «Güneş Kralı on dördüncü Lûi, o vakte değin, rakipsiz kalmak gayesiyle Türkleri Avusturya'ya çullanmaları için teşvik etmişken, şimdi birdenbire sulhcü ve aracı rolündedir. Fakat intikam duygulariyle yanan ikinci Mustafa, anlaşmaya ye cenge son vermeye razı değil....Anlaşma fikrini destekleyen vezirlerin Padişaha ricaları bile Naima'ya göre «Kemali keremlerinden zuafai muhalifine şefkaten ricalarına müsaade ile merhamet» gösterildiği için dinlenmeye lâyık görülüyor. Yani Padişah, sulh isteyenleri lütfen, şefkaten, merhameten ve tenezzülen dinliyor. Gurur hâlâ o kadar büyük ki...14.Lûi'nin bir maksadı da, kendisi için tehlike ifade etmekten uzak olan Türkiye'yi büsbütün ezdirmemek, onu Cenup Doğu Avrupa'sıda bir muvazene unsuru olarak tutmaktır. Nihayet sulha razı olundu. Beisülküttap (Dışişleri Veziri) Rami Efendi ile Divanı Hümayun Tercümanı Rum Mavra Kord murahhas seçildiler. Avusturya, elindeki topraklarını kendisinde kalmasını arzulamakta ve Rusya'yı da müzakerelere iştirak ettirmek istemekte....Genç Petro ise Azak kalesinden başka Kerç Kalesine de göz koymuş bulunuyor. Viyana'dan geçen Çar, isteklerine fazla kulak asılıadığını görünce soruyor;
— Bu sulhu isteyen kim?
— Roma, İspanya, İngiltere, Felemenk, bütün Hristiyanlık....
— İngiltere ile Felemenk hiçbir şekilde. itimada lâyık değildir. Onlar Hristiyanlığı değil, kendi menfaatlerini düşünürler! " Aracı rolündeki İngiltere ve Felemenk murahhasları, arkalarında ikibin piyade ve süvariden bir muhafız birliği, müzakere yeri olarak kararlaştırılan, Varadin ile Belgrad arası Karlofça kasabasına geldiler; ve dört ay süren çekişmelerden sonra, çeyrek asır muteber olmak üzere Karlofça anlaşması imzalandı. Rus sefirinin müzakereye selâhiyeti olmadığı ve 55 anlaşma mevzuunda ona söz hakkı verilmediği için Rusya dışarıda ve seyirci mevkiinde kaldı. Onunla yalınız üç yıllık bir mütareke yapmakla yetinildi. 26 Ocak 1699, Türk'ün, eski devrini kapattığını ve artık devamlı mahkûmiyetini kabul ettiğini, nefis bir lokma halinde Moskof pençesine açık bırakıldığını tespit edici, acıklı dönüm noktası tarihi....Banat yaylası ve Tameşvar Osmanlılarda kalmak üzere, bütün Macaristan toprakları ve Erdel Avusturya'ya, Podolya ve Ukrayna Lehistan'a, Mora yarımadasıyle Dalmaçya kıyıları Venediklilere....Azak kalesi Ruslara....Kara Mustafa'nın açtığı bozgun çığırı, 16 yıl sonra, Türkiye'nin, kilit noktaları halinde ye Anadolu büyüklüğünde bir vatan parçasını kaybetmesiyle ilk safhasını tamamlıyor, Avrupa Türkiye'sini paylaşma devresi açılıyordu. Karlofçada bütün sorguçlu kavuklar yere eğilmiş sulh tekliflerini tenezzülen dinleyen çilekeş Padişah adetâ bütün bir Hristiyanlık heyeti durumundaki Avrupa karşısında pes etmeye mecbur kalmıştı. Bu arada Moskof, ziyafeti artıklarından başka bir şeye konamamak mevkiinde bırakılmış olsa bile, kendisine hazırlanan zeminin ve ışıklı istikbalin neşesiyle kanat çırpabilirdi. Karlofça, ilk Osmanlı toprak kayıbını çerçeveleyen, Türkiye'nin aşk ve ahlak sukutunu uzaktan hikâye eden, Türkiye'yi zaman ve mekan dışına doğru iten ve artık her şeyi Moskof'a devredici şartları getiren, 218 yıl sonraki (Sevr) muahedesi halinde tecelli edici bir idam hükmüdür.
66 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.