Acı hayattır!
“Bana acıyla ilişkini söyle, sana kim olduğunu
söyleyeyim!” (Ernst Jünger).
Filozofların ve sosyologların en sevdiğim yönlerinden biri, insan ve toplumların içinden geçtikleri süreçleri bazen bir retorikle, bazen bir alegoriyle, bazen bir metaforla, bazen de bir kavramsallaştırmayla herkesin anlayabileceği bir düzeyde anlatabilmeleridir. Bu yönüyle çağdaş bir filozof ve sosyolog olan Güney Koreli akademisyen ve kültür kuramcısı 
Byung-Chul Han’ın, eserlerini okuyup kendisini tanıdıkça gözümde her geçen gün büyüdüğünü söyleyebilirim.¹
• • •
Han’ın kitapları ince olmakla birlikte her bir cümlesi demir leblebi gibi anlaması ve hazmetmesi günler alabiliyor. Kullandığı ifade ve kavramlar yağmur dolu bulutlar gibi öylesine anlam yüklü ki her okuduğunuzda çok şey anladığınızı hissediyor ama anlatmaya geldiğinizde çok azını ifade edebiliyorsunuz. Anladığınızı hissettiğiniz düşüncelerin gönlünüze yağması için kitaplarının her bir satırını yavaş yavaş, sabırla ve tekrar tekrar okumanız gerekiyor. Bunu başardığınızda insan ve toplumları anlamada bambaşka ufukların ve dünyaların açıldığını görüyorsunuz.
• • •
Nitekim Han “
Palyatif Toplum” kitabında da “Tıpta temeldeki hastalığın tedavisinin mümkün olmadığı durumlarda hastanın şikayetlerini, esas olarak da acılarını geçici olarak gidermeye yönelik tedaviyi tanımlamak” için kullanılan “palyatif”² kavramını bir metafor olarak kullanıyor. İçinden geçtiğimiz pandemi sürecini de gözlemleyerek “yaşadığımız acı”ların felsefi, psikolojik ve sosyolojik açıdan resmini çekerek günümüz toplumlarının üstünü örttüğü çıkmazları ve sorunlarını farklı boyutlarıyla analiz ediyor. O, yaşanan acıların her birinin bir şifre taşıdığını ve bu şifrelerin de toplumu anlamanın anahtarını elinde tuttuğunu ifade ediyor. Kısacası o, acıyla ilişkimize bakarak nasıl bir toplumda yaşadığımızın ortaya konabileceğini belirtiyor.
• • •
Ancak Han, günümüz palyatif toplumlarında geliştirilen ağrı kesici ve depresyon ilaçlarıyla; psikolojideki “sürekli mutlu olma!” yönünde geliştirilen paradigma değişimiyle; instegram, facebook ve twitter gibi sosyal medya araçlarıyla acının kendini ifade edebilme imkanlarının ortadan kaldırıldığını dile getiriyor. Palyatif toplumun performans toplumuyla örtüştüğünü söyleyen Han, bu toplumda acının bir zayıflık belirtisi olarak yorumlandığını, o nedenle de gizlenmesi ya da optimizasyonla giderilmesi gereken bir şey olduğunu gündeme getiriyor ve “Yapabilmenin hüküm sürdüğü aktif toplumda acı çekmenin pasifliğine yer yoktur” (s.15) diye ekliyor.
• • •
Doğrusu Han’ın aşağıdaki sözlerini okurken acıdan kaçıp mutlu olma adına sosyal medyanın cenderesinde geçen yaşamlarımızı düşünmeden edemedim. “Palyatif toplumu aynı zamanda bir ‘beğendim’ toplumudur da. Bir beğeni çılgınlığına kapılmıştır. Her şey beğeni kazanana kadar düzleştirilir. ‘Like’ günümüzün imi, hatta ağrı kesicisidir. Sadece sosyal medyaya değil, kültürün bütün alanlarına hakimdir. Sadece sanat değil, bizzat hayat instagramlanabilir olmak durumundadır; yani acı verilebilecek keskin kenarlar, uçlar, çatışmalar, çelişkiler giderilmiş olmalıdır (s.15).
• • •
Aslında tüm bunlar yapıldığında sorunlarımızdan kurtularak sürekli mutlu olduğumuz yanılsaması yaşıyor, acının “geliştiren, dönüştüren, olgunlaştıran ve arındıran” özelliklerinden mahrum bırakılıyoruz. Halbuki Han’ın da işaret ettiği gibi “Acıdır mutluluğu taşıyan. Acıdır bizi biz yapan, büyüten, olgunlaştıran, üretken kılan, yaşama bağlayan, gözümüzü hakikate açan, bilgiye ulaşmamızı sağlayan ve aynının cehenneminden bizi kurtaran.” “Acı ve mutluluk, Nietzche’nin deyişiyle ‘ikiz kardeşlerdir, birlikte büyüyen (…) ya da birlikte güdük kalan.’ Acı engellendiğinde mutluluk yavanlaşıp sıkıcı bir rahatlığa dönüşür. Acıya duyarlı olmayan insan derin mutluluğa kapısını kapatmış” (s.24) demektir.
• • •
Özcesi Han, “palyatif” kelimesini tıbbi bir terim olmaktan çıkararak günümüz toplumlarını anlamaya yönelik bir metafor olarak kullanıyor. Bu kavram üzerinden toplumsal hayatta, siyasette, sanatta, edebiyatta ve insanın varoluş mücadelesinde acıyı yok sayan palyatif bir toplumda yaşamanın ne anlama geldiğine yönelik düşüncelerini ortaya koyuyor. Yalnızca düşüncelerini açıklamakla kalmıyor, aynı zamanda acıyla baş etmeyi öğrenerek ondan yararlanıp bireysel ve toplumsal değişimi, dönüşümü, gelişmeyi ve olgunlaşmayı nasıl gerçekleştirilebileceğimizin ipuçlarını veriyor.
• • •
Gerçekten de “Palyatif Toplum”u okurken zaman zaman bazı ifadeleri kavramakta zorlansam da günümüz toplumlarını anlamada etkileyici bir eser olduğunu söyleyebilirim. Özellikle pandemi sürecinde yaşadıklarımızı ve günümüz toplumlarının çıkmazları ile sorunlarını kavramada insana bambaşka ufuklar açıyor. Bunu yaparken olabildiğince güncelden, felsefeden, edebiyattan ve sanattan örnekler veriyor.³ Bir akademisyenin kaleminden çıkmasına rağmen sade, akıcı ve okunabilir diliyle sizi kendisine hayran bırakıyor. Özellikle kavramlarına hâkim olup diline alıştıktan sonra tekrar tekrar okumaktan kendinizi alamıyorsunuz. Bu itibarla günümüzde yaşanan acılardan hareketle toplumsal sorunları anlamak isteyen okurlar başta olmak üzere kendini acının, sıkışmışlığın, çaresizliğin ve yalnızlığın içerisinde hisseden tüm okurlara bu eseri içtenlikle öneriyorum.
Psikiyatrist 
Kemal Sayar insanın acıyla ilişkisini anlatırken, “Tohum çürümeye durduğunda filiz vermesi gibi acı da insanı büyütür, olgunlaştırır. Acıdan bir anlamın filizlendiği gün, o kapı sana açılmıştır”⁴ tespitinde bulunuyor. Psikolog 
Doğan Cüceloğlu da “Çektiğim hiçbir acı nedensiz değil. Ben onlar sayesinde ‘ben’ oldum!”⁵ sözleriyle bu tespiti daha da ileriye taşıyor. Bir filozof ve sosyolog olan Byung-Chul Han da “Acı hayattır!” (s.49) sözleriyle bu tespitlere son noktayı koyuyor. İncelememe son verirken tüm kitap dostlarına…
Sağlıklı ve kitap dolu günler dilerim!
--------------------------------------------------------
¹Byung Chul Han'ın yaşamı ve eserleriyle ilgili Bknz. tr.m.wikipedia.org/wiki/Byung-Chul....; youtu.be/bNkDeUApreo.
²”Palyatif” kelimesinin kökeninde Latince “manto” anlamına gelen pallium ve bundan türeyen “paltoyla örtmek” anlamına gelen palliare sözcükleri vardır ( Palyatif Toplum, s.7). Sözlüklerde palyatif kelimesi, “Köklü bir çözümü olmayan, geçici olarak işe yarayan, geçiştirici” olarak tanımlanıyor. Sıfat olarak kullanıldığında “geçici”, tıbbi bir terim olarak kullanıldığında ise “geçiştirici” anlamlarında kullanılıyor.
³Ünlü filozoflardan Hegel'den Nietche'ye, Heidegger'e, Jünger'e, Foucoult'a, Fukayama'ya kadar birçok düşünürün görüşlerine atıflar yapıyor. Edebiyat dünyasından da Kafka'dan Proust'a, Valéry'e, Andersen'e kadar birçok yazarın yaşamından ve eserlerinden örnekler veriyor.
⁴ 
Ruhun Derin Yaraları, s.38.
⁵ 
Var mısın?, s.23.
··
2.803 görüntüleme
Bu yorum görüntülenemiyor
Acıyı örtbas eden yeni sosyal toplum iletişim ve sosyalleşme metotlarının kesinlikle insanı dönüştürmekten, büyütmekten, yeni algı ve duyu yollarının açılmasından mahrum bıraktığı kesin. Ve sürekli bir onaylanma ihtiyacı ile kendisi için değil, toplum için varolma anlayışını geliştirip, özgün kişilik gelişimini de sınırlandırmıştır. Ve kendini var edemeyen, sürekli mutlu ve iyi görünme çabası depresif, mutsuz ve tatminsiz insanlar oluşturmuştur.
Kesinlikle "Acı hayattır." Acıdan kaçmak olmaz...
Kıymetli bir kitapmış, değerli incelemeniz için teşekkürler kaleminize sağlık. İyi okumalar dilerim. 🙏📖💫
Kesinlikle acıdan kaçamayız.👍Birçok filozof gibi Şair Rupi Kaur da 
Süt ve Bal'da;
"insan olmanın bir parçası
acıyı hissetmek
korkma
aç kendini acıya" (s.152) diye sesleniyor.👌
Katkınız ve değerli yorumunuz için çok teşekkür ederim.🙏 Size de keyifli okumalar.📚🎈
İyi bir inceleme olmuş beni de çok etkileyen bir yazar. Hatta dayanamayıp video bile hazırladım m.youtube.com/watch?v=6vZAi9v...
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.