“Güvercin Gerdanlığı…”
Neredeyse 1000 yıl önce yazılmış bir kitabı bitirdim. 
Güvercin Gerdanlığı beni şaşırtan bir kitap oldu. Sevgiye, aşka, dostluğa dair bir başyapıt.
‘Güvercin Gerdanlığı’ ismi bakın nereden geliyormuş:
Tufanın bitişiyle Hz Nuh’un gemisi Cudi Dağı’na yaklaştığında, Nuh aleyhisselâm suyun seviyesini öğrensin diye önce kargayı göndermiş. Fakat karga leşleri görünce dönüp haber vermeyi unutmuş. O geri gelmeyince güvercini göndermiş. Güvercin gitmiş bakmış, su seviyesini öğrenmek için ayaklarını suya sokmuş. Su tuzlu olduğu için ayaklarının tüyleri dökülmüş. Ayakları tüysüz, kırmızı rengiyle öylece kalmış. Gelip Hz Nuh’a suyun azaldığını haber vermiş. Nuh a.s. da ona dua etmiş. Kendisine bir kolye hediye etmiş ve güvercinin boynuna bu zinciri takmış. ‘Güvercin Gerdanlığı’ işte asıl oradan gelmiş..
Arapçaya baktığımızda ‘Güvercin Gerdanlığı’ = ‘Tavkul-hamâme’ (fi’l-ülfe ve’l-ullâf)’ denir. Bunu dilimize çevirdiğimizde ‘kulağına küpe olsun’ tabirini bulabiliriz.
‘Güvercin Gerdanlığı’; kişinin devamlı yanında taşıdığı, hep birlikte olduğu ve hiç ayrılmadığı şeyler için kullanılan bir ifadedir. Boyuna geçen ve ölünceye kadar çıkmayan bir ‘aşk zinciri’ anlamına gelen bir semboldür ayrıca. Güvercinlerin boyun kısmındaki zümrüt yeşili, morumsu halka şeklinde tüyleri bilirsiniz. Gerçek anlamda aşık olan bir kimse de artık ölene kadar çıkaramayacağı bir zincir takmıştır boynuna, bir esirdir artık o da, ona benzetilmiş..
Kitaptan bahsetmeden önce yazarından da bahsetmek istiyorum:
İbn Hazm El-Endelüsi; 993 yılında Güney İspanya’nın Endülüs bölgesi, Huelva şehrinde doğup, Kurtuba’sında vefat eden bir hukukçu, dilbilimci, filozof, ilahiyatçı, dinler tarihçisi ve şair..
Belki içindekiler itibariyle günümüzdeki bir yazardan okuduğumuzda gayet sıradan sayılabilecek bir kitap aslında. Fakat kitabı özel kılan şey, 11. yüzyılda Endülüs ortamında yazılmış olması. İbn Hazm, Endülüs’ün Cahız’ı olarak biliniyor ve bu kitabı yazdığı dönemde sürgündeymiş. Yaşadığı dönemde Maliki doktrinine karşı çıkmış ve Zahiri doktrinini ortaya koymuş. Aşka dair tavsiyelerin, şiirlerin, hikâyelerin bulunduğu kitabın, dini ilimler tahsil etmiş bir alim tarafından yazılmış olması gerçekten hayret verici..
Kitabın orijinal hali, İbn Hazm tarafından Arapça dilinde kaleme alınmış. Aşk üzerine yazılan tarihteki ilk kitap olma özelliğini taşıyor ve klasik İslâm edebiyatının da en önemli eseri. Hayatına 400’ü aşkın cilt kitap ve 80.000 sahife sığdırmış bir alimden bahsediyoruz. Ancak bunlardan maalesef 30 civarı günümüze ulaşmıştır..
Yazarın bu kitabı, diğer bütün eserlerinden çok farklı olduğu için ve bu başlıkta bir kitap yazdığı için de çok eleştirilmiş.
Kitap, İbn Hazm 34 yaşındayken bir dostuna verdiği söze binaen yazdığı mektupla başlıyor. Ve burada buna ilişkin diyor ki; ‘Benden aşkın ne olduğunu, sevginin önünü açan veya kesen şeyleri bütün gerçekliğiyle anlatan, sade bir inceleme yazmamı istiyorsun. Biliyorum, bağnaz hasımlarımdan kimileri böyle bir kitap yazdığımdan dolayı beni kınayacaklar ve, o prensiplerine aykırı davrandı ve benimsediği doğru yoldan ayrıldı, diyecekler. Ama hiç kimsenin benim kastettiğimin dışında birtakım şeyleri bana maletmesine izin veremem.’.
Kitap pek çok dünya diline çevrilmiş bir aşk klasiği. İçinde öykü, düz yazı ve şiirler yer alıyor. Yer yer Hadis-i Şeriflere de yer verilmiş. Yazar, aşk’ı 30 başlık altında inceliyor. Bu başlıklar altında yazar aşkın mahiyetini, belirtilerini, farklı biçimlerini, olumlu ve olumsuz yönlerini, sadakat ve ihanet, ayrılık ve kavuşma, vefa gibi pek çok konuyu ele almış. Bunları anlatırken yazar kendi hayat hikâyesinden, yakın dostlarınınkinden örnekler verip, hem gözlemlerini hem deneyimlerini aktarmış. O bakımdan bu kitap tam bir öğütler kitabı, ders alınması gereken bir ibretler demeti..
Satırlar arasında döneme dair verilen bilgiler ise, Endülüsün siyasi ve tarihi altyapısını görmek açısından da önem teşkil ediyor.
Bu yaz bu bölgeyi gezmiş görmüş biri olarak, bu konuda da bilgi edinmiş oldum. Batı’da, Doğu perspektifi ile ortaya konulan bir kitabı okumak farklıydı. Bin yıl öncesinin İspanya’sında, yani Endülüs İslam Devletinde dolaşırken aldığım o 1001 Gece Masallarındaki hazı, bu kitabı okurken de aldım. Malum Endülüs, Atlantik’imizdir. Oradan gelen metinler müslümanlara hep ‘kayıp kıta’ duyguları hissettirir..
‘KURTUBA’YA AĞIT’:
Eserin ek bölümünde İbn Hazm’ın güzelim şehir Kurtuba’ya ve kaybedilen diyar Endülüs’e yazdığı bir ağıt var. İbn Hazm bunu müslümanların İspanya’daki hakimiyetinin sonlanmasından sonra kaleme almış. Bir zamanlar 3 farklı dinin (İslam, Yahudi, Hıristiyanlığın) beşiği kabul edilen Endülüs’ün yok edilişi, tüm alimlerin kitaplarının yakıldığı üzerine yazmış olduğu, gerçekten yürek burkan bir ağıt. Bu da Endülüs geçmişi hakkında bilgi sahibi olmamızı sağlayan güzel bir ekleme olmuş..
Katı dindarların dışlayıp, eleştirdiği, kitaplarını yaktığı İbn Hazm, kitabını şu dizelerle bitiriyor:
‘Dün geride kaldı, belli değil yarına varır mıyım. Öyleyse şimdi için neden kederleneyim?…’
Seven sevdiğine bir Güvercin Gerdanlığı alsın,
bu farklı kitap okunmadan geçilmesin…
··
3 artı 1'leme
·3.053 görüntüleme
Kaleminize, emeğinize sağlık o kadar güzel inceleme olmuş ki keyif alarak okudum ve listeme ekledim 🙏💫✨
İnceleme için teşekkürler🙏
Kitabı listeme ekledim☘️
Bu güzel inceleme için teşekkürler Funda hanimcım 🙏🌷
‘Dün geride kaldı, belli değil yarına varır mıyım. Öyleyse şimdi için neden kederleneyim?…’ ibni Hazm, neden gerçekten ... muazzam.
Aynen öyle.🤗Sonuna kadar da okumuşsunuz, teşekkür ederim🌺
🙈🙈 hepimiz batı dünya klasikleri biliriz. Ama örneğin bu kitabı ve içeriği şimdi duydum merak ettim. Elinize sağlık 👍🙏
Aynı düşüncelerle ben de okumaya başlamıştım. 🤗Teşekkür ederim, okumanız temennisiyle…
3 sonraki yanıtı göster
Teşekkürler. Aslında biraz uzun oldu bu sefer, ama değerli bir kitaptı, bahsetmeden geçemedim bir çok şeyi..🌺🙏🏼😊
1 sonraki yanıtı göster
Emeğinize sağlık, gerçekten çok güzel bir inceleme olmuş. Şimdiden kitabı edinip okumak için sabırsızlanıyorum.
Çok mersi, bilinmeyen yönleriyle ele almak istedim, keyifli okumalar dilerim öyleyse.🤗
Merak ettim kitabı, emeğiniz için teşekkürler, elinize sağlık.
Çok güzel yazmışsınız. 🌹
Çok güzel kitap..inceleme de bir o kadar yerinde ve içerik olarak çok dolu..çok teşekkürler..
Rica ederim. Okuduğunuz ve geri dönüşünüz için çok teşekkür ederim ben de. ✨🪬
Tebrikler
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.