Dîvânu Lugât'it-Türk'te söz kelimesinin "kelam ve konuşma" anlamına geldiği görülür. Konuşmak kelimesinin "söz söylemek" anlamında kullanımı çok eskilere dayanmaz fakat fiilin kökeni, kuşkusuz çok değerli anlam şifreleri taşır.
Bugün "konuşmak"la kastettiğimiz eylem, Orhun Yazıtları'nda "söz"⁶³ kelimesiyle ifade edilir. Türkçenin diğer lehçelerinde danışmaq (Aze.) söylev (Kaz.), söylav (Tat.), sözlimak (Uyg.), sözleş (Özb.), süylö (Kır.)⁶⁴ şeklinde geçer.
Anadolu Türkçesi diye de adlandırılan Batı Türkçesi, esasen "karşılıklı konup yerleşmek" anlamına gelen konuşmak sözünü "söyleşmek" kelimesi ile eş anlamlı kullanır. Böylelikle ele alınan konu ile söz arasında ince bir ayrıma gidildiği görülür. Bu anlamıyla tamamen çağdaş Türkçeye ait bir kelimedir. Anlaşılıyor ki Batı Türkçesi, ilerleyerek gelişen şuuraltı ile işlerliğini sürdürmektedir.
Konuşmak, insani eylemler arasında temel iletişim biçimine verilen addır. Türkçemizde konuşma sözcüğü; konu, konmak, konaklamak ve benzerleri gibi aynı kökten türemiştir. Daha güncel olan konut, konuşlanma, konumlanma sözleri de aynı köke yaslanır.
⁶³ Orhun Yazıtları, Köl Tegin doğu yüzü 26. Bilge Kağan doğu yüzü 21.
⁶⁴ Ahmet Bican Ercilasun, Karşılaştırmalı Türk Lehçeleri Sözlüğü, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 1991.
Sayfa 46 - Post Kitap, Divan Edebiyatı Vakfı Keyfiyet Mahfili Türkçe Araştırmaları: 1, 1. Baskı, İstanbul 2020, TÜRKÇE KONUŞMAK
·
45 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.