Hakkında
Unvan:
Yazar
Okurlar
1 okur beğendi.
8 okur okudu.
6 okur okuyacak.
Sözler ve Alıntılar
Sakınmak
Orhun Yazıtları'nda Köl Tegin'in vefatının yarattığı üzüntü sonrasında geçen "özüm sakındım"⁷ ifadesi, endişeli düşünce halini ifade etmektedir. Bugün efkârlanmak dediğimiz tabirle kısmen örtüşmekle beraber çok daha derin bir düşünce yönelişini betimler. Sakındım ifadesi ayrıca 'kaygı ve düşüncelerimi dile getirdim' anlamında da kullanılır. Yazıtlarda sakındım sözcüğü derin bir endişe eşliğindeki düşüncenin ifadesi olarak kavramsallaşır.
Sak- kökenli kelimelerin Kutadgu Bilig'de düşünce eyleminin farklı etkin durumlarını ifade amacıyla kullanıldığı görülüyor. Birçok yerde de tam olarak düşünce-düşünme anlamında kullanılmıştır. Sak- kök sözünden türeyen kelimelerin eserde 282 ayrı yerde birbirini açan anlamlarda kullanıldığını görüyoruz.
⁷ Orhun Yazıtları Köl Tegin kuzey yüzü 10. satır.
Sayfa 20 - Post Kitap, Divan Edebiyatı Vakfı Keyfiyet Mahfili Türkçe Araştırmaları: 1, 1. Baskı, İstanbul 2020, TÜRKÇENİN UYANIŞI - I
Uyumak ve Uyanmak Farkı Üzerine
Türkçe de her dil gibi kendine özgü bir muhakemeyle yürümektedir. Bugün kullandığımız "uyumak ve uyanmak" fiilleri, lisanın içinde kodlanmış dünya görüşünün dil imkânlarını kullanarak nasıl derinleştiğinin ipuçlarını taşımaktadır.
"bir ança udıdı bir ança oduğ
kopa keldi saknu toğa keldi toğ"¹⁴
(Biraz uyudu,
Sayfa 22 - Post Kitap, Divan Edebiyatı Vakfı Keyfiyet Mahfili Türkçe Araştırmaları: 1, 1. Baskı, İstanbul 2020, TÜRKÇENİN UYANIŞI - I
Son
Günümüzde hukuk anlayışı, sosyal adalet ve felsefe gibi başat alanlar yabancı dillerin etkisindedir. Öyle ki geldiğimiz noktada devraldığımız miras olmasa neredeyse dünya ölçeğinde bir Türk edebiyatından söz edemiyoruz. Aklımızın temayüz etmesi, dilimizin sırlarına odaklanarak mümkün olacaktır. Çoğu zaman kanıksadığımız ve eş anlamlı gibi görünen sözlerin alelade kullanımı, aslında düşüncede kısırlaştığımızın göstergesidir. "Sokak" dilindeki nitelik kaybı da akademideki yabancılaşmanın bir uzantısıdır. Çünkü bilimden, felsefeden, hukuk metinlerine; oradan ders kitaplarına kadar dil, akademi tarafından evrilmektedir. Hatta dini literatürdeki Arapça ve Farsça hâkimiyet de medresenin (akademinin) yüz yıllar boyunca Türkçenin önemini kavrayamamasının eseridir.
Türk dili külliyatı, gerek bütünüyle gerekse en ince ayrıntısına kadar kendine has bir dünya görüşüne sahiptir. Bu nedenle özellikle düşünce ölçeğinde dilin içeriğine şifrelenmiş anlamları çözmeden yol alınamaz. Türkçenin incelikleri ortaya çıktıkça akademiden siyasete, bilimden sanata kadar bütün bir sahada kısa zamanda büyük mesafeler kat edilebilir. Bu gelişme, günlük konuşma dilinde de her geçen gün niteliğin artmasına yol açacaktır.
Biligsiz karağu turur belgülüg
yorı ay biligsiz bilig al ülüg²⁴⁰
(Bilgisiz insan, şüphesiz kördür; ey bilgisiz, yürü; bilgiden nasip al.)
²⁴⁰ KB. 179. b.
Sayfa 162 - Post Kitap, Divan Edebiyatı Vakfı Keyfiyet Mahfili Türkçe Araştırmaları: 1, 1. Baskı, İstanbul 2020, TÜRKÇENİN ÖLÇÜSÜ
Hele hele hele hele
"Allah, Adem'e bütün varlıkların isimlerini öğretti."¹¹³ ibaresinin geçtiği ayet ilk adlandırmanın Tanrı tarafından yapıldığına işaret ediyor. Arapça "isim" kelimesinin semantik bağlamını irdelediğimizde sema (gökyüzü) sözcüğüyle ilişkisi göze çarpar. Arapçada vücut bulan anlam dünyası itibarıyla
Sayfa 82 - Post Kitap, Divan Edebiyatı Vakfı Keyfiyet Mahfili Türkçe Araştırmaları: 1, 1. Baskı, İstanbul 2020, TÜRKÇENİN ADIMLARI
Türkçe Duruyor mu?
Türkçe adeta sihirli bir dil. Yürümek eyleminin kökünü (yor-) şimdiki zamanı tanımlamak için kullanmak, hikemî bir anlayışın eseri olsa gerektir. Diğer diller için bu konuda bir yorum yapma ehliyetimiz olmamakla beraber Türkçede sözünü ettiğimiz bakış açısı üzerinde düşündükçe hayranlık veren bir yürüyüşle karşılaşıyoruz. Durmak fiilini
Sayfa 70 - Post Kitap, Divan Edebiyatı Vakfı Keyfiyet Mahfili Türkçe Araştırmaları: 1, 1. Baskı, İstanbul 2020, TÜRKÇENİN YÜRÜYÜŞÜ
İletiler
Henüz kayıt yok
Yorumlar ve İncelemeler
Türkçenin ruhuna doğru eşsiz bir seyahat
Türk dili tarihin derinliklerine bilinen ilk yazılı kaynak olan Sümerceye kadar uzanan bir serüvendir. Osman Nedim Tuna hocanın çalışmaları kuşkusuz bu yolda akademik olarak bizlere ön ayak olur. Bu kitapta konu edilen denemeler Türk dilinin önemini keşfedilmiş bir denizin ortasında keşfedilmeye bekleyen okyanusa benzeyen Türk dilinin önemini vurguluyor. Daha çok Türkçe kelimelerinin kullanış biçimleri Orhun yazıtlardan, Kutadgu Bilig, Divanı Lügatit Türk metinlerindeki anlamlarını karşılaştırıp bilfiil kendi diline sahip çıkan insanların ne denli saygı duyulması gereken Kişiler olduğunu tekrar hatırlıyoruz Türkçenin Kalbine Doğru adlı eserde. Türkçenin asırlardan gelen, dilin yaşanan bir canlı olduğunu hatırlıyoruz hep birlikte tekrardan kitabın sayfalarının arasında hiç şüphesiz . Zamanda yolculuk yaparak Türk dilinin tarihin esrarengiz sayfalarında gezmek isterseniz bu kitabı mutlaka okuyun ve okutun. Sait Başer hocanın sunuş yazısının başlığı gibi evet Türkçenin keşfedilmeyi bekleyen bir kalbi vardır. #kitapsuuru @oguzhansaygılı 
Kitap Şuuru