Kaç hayat tanırsın bir kitapta? Kaç yolculuğa çıkarsın? Ve kaçından sağ çıkabilirsin bu yolculukların? Yaralar vardır, kabuk bağlar. Kurcalamadığın zaman kanamaz. Ama bir gün bir bakmışsın, deşilmiş yaran. Hiç olmadığı gibi, hiç olmayacak bir zaman. "Sana hangi derdimle ağlayayım bilmem ki," diyordu

İskender Pala

Bülbülün Kırk Şarkısı'nda. Öyle bir kitap okudum ki şimdi, kimin hangi derdine ağlayayım, kime hak vereyim bilemedim. Gerçek hayatın bir yankısı gibiydi, kimin penceresinden baksam vardı bir haklılık payı, hangi eve konuk olsam düştüğü yeri yakıyordu ateş. Ortak olan tek bir şey vardı, en çok ailesinden yaralıydı insanlar, bir ömür geçmeyecek, bir kuşağa sirayet edecek bir yara varsa aile yarasıydı. Başka bir kitabında öyle güzel anlatıyordu ki yazar bu durumu: "Ayakkabı vurduğunda ayağının arkasında bir yara açılır, çorap giydiğinde o yara çoraba yapışır, çorabı çıkarttığında kabuk kopar ve tekrar kanar. İyileşmesi zaman alır. Ayakkabıyı çorapsız giyemezsin, çorapla giysen yine yapışır. Aile yaraları biraz böyledir. Yürümekten vazgeçemezsin ve attığın her adımda canını acıtmaya devam eder." "Evde, yani 'aile içinde' de yalnızdım,"

Budala kitabında geçen bir

Fyodor Dostoyevski cümlesi... Ama bu esere öyle yakışırdı ki... İnsanlar yalnız. Kalabalıklar içinde, aile içinde... Yalnızca yalnız değil, birbirlerinin katili. "Silahlar insanları öldürmez, insanlar insanları öldürür," der

Ziya Selçuk, günden güne, eritip bitirerek, sindire sindire öldürürler. Gönül Dağı diye bir dizi var, izleyenler bilir. Her kahraman kendi hikayesini kendi ağzından anlatır. Vay be dersin, ne hayatlar var! Kimse durduk yere kötü, taş kalpli, aksi olmaz. Vardır bir hikayesi. Teyzem var mesela. Küçükken hiç sevmezdim, çok katı bir kadındı. Büyüdükçe hak verdim, yedi çocuğu oluyor, hepsi art arda ölüyor, sekizinci çocuğu hayatta kalıyor ama dilsiz. Olsun, diyor. Dilsiz de olsa bir oğlum var. Ormanda traktöre tomruk yüklerlerken biri düşüyor üzerine, o da ölüyor öylece. Acılar çeşit çeşit, herkesin hikayesi kendi içinde. Herkesin sırrı kendi yüreğinin yükü... Bu kitap da öyle işte. Bir ailede kim varsa onun ağzından dinliyoruz. Kadın kocasının içini bilmiyor, oğlu annenin... Hiç hayali karakterlere gerçekten yaşıyor muamelesini yaptığınız, gerçekten yaşattığınız oldu mu? Bir

Martin Eden var mesela, ölsem unutmam. Şermin Yaşar da öylesine bağlanmış ki kendi oluşturduğu roman kahramanına, eserini ona ithaf etmiş. "Ethem'e... Ethem, bir hayali karakter. Ancak onu yazarken sıkıntısını, yalnızlığını, ek yordamını o kadar derinden hissettim ki, bu kitabı Ethem'e hitap ediyorum." Taşımaktan yorulduğunuz sırlar var mı omuzlarınızda? Kimin yok ki, değil mi? Sahi, bir gün evlatlık olduğunuzu öğrenseniz ne yaparsınız? Bir gün sizi sakat bırakanın babanız olduğunu duysanız? Aynı yastığa baş koyduğunuz insanın aslında yıllardır başkasını seviyor olduğunu? Annenizin sizi hiç sevmediğini? "Gerçeklerin er ya da geç ortaya çıkmak gibi kötü bir huyu vardır." Bazı gerçekleri öğrendiğinizde çok geç olur değil mi? Bazen de henüz hiçbir şey için geç değildir. "Hiçbir şey için geç değil, ne kocalığım için ne babalığım için ne de kendi hayatım için." Birçoğumuz sırtımızda yüklerle geliyoruz dünyaya, kimimiz sevgi taşıyor, kimimiz nefreti, taşınması güç sırları... Ve er ya da geç bütün düğüm çözülüyor, çözüldüğü yerden kurtarabilen varsa ne mutlu, Ethem gibi mesela... ama öyle düğümler var ki çözülene kadar sağlam hiçbir şey bırakmıyor insanın hayatında, çürümüş oluyor geriye kalan her şey. Ve her insanda var biraz: "İnsan böyle bir şey. Nerede, hangi yaşta olursa olsun, kabuğunu kırıp içine baksan içi cılk yara." Sadece kimileri iyi gizliyor, biz de her şey güllük gülistanlık sanıyoruz. İçime işleyen bir kitaptı. Yaktığı ateş ne zaman söner bilemiyorum. Kapağı kapattıktan sonra her insana daha farklı bakacağım aşikar. Zira hepsinin göremediğim tarafında tahayyül edemeyeceğim sırlar var. Ve şimdi