İlkokul yıllarından beri adını sıklıkla duyduğumuz bazı kitaplarını okuduğumuz, bazen şaşırdığımız bazense tarihi kişiliği ile duyduklarımız karşında şoke olduğumuz kişilik HALİDE EDİB ADIVAR. öncelikli olarak kendi hayatını kaleme alındığı bu eseri otobiyografik bir kitaptır. İlk olarak bu kitabında da bahsettiği gibi, Mustafa Kemal Atatürk ile yaşadıkları bir "tatsız hadise" üzerine, karar alıp anılarını yazmaya başlamasıyla, kitabın aslında temeli atılmış oldu(muş). Çünkü ilk olarak yazar kendi otobiyografisini İngilizce olarak kaleme alır ve iki cilt olarak İngilizce yayımlar. Daha sonra bu iki cildi tekrar Türkçe kaleme alarak yeniden kendi otobiyografisini yazar. Okumuş olduğum kitabın editör notunda da belirtildiği gibi iki, toplamda dört eseri aslında kendi otobiyografisi ve ilk yazdığı ingilizce eserin Türkçe çevirisi değildir. Yani her dört kitabı da yeniden o dille kaleme almıştır. Ama benim asıl merak ettiğim yazarın kendi anadili dururken sonradan öğrendiği bir dilde edebi bir eser verme sebebi? Belki buna cevaplardan bir kaçı, büyük kırgınlıkları ya da dönemsel kaygıları... Bu sebeptendir yazar da Türkçe yazdığı bu iki otobiyografisin de (Mor Salkımlı Ev, Türk'ün Ateşle İmtihanı) ingilizce otobiyografilerine nazaran yazarın kendi sansürü ile karşı karşıya kalmış bazı bölümler Türkçe otobiyografisin de yer almamıştır. Gelelim Mor Salkımlı Ev'e. Yazarın çocukluk yıllarından başlayarak, aile, akademik, yazarlık ve siyasi hayatını anlattığı, çocukluk yıllarında çok sevdiği ve büyüdüğü evin camlarından sarkan mor salkımlar sebebiyle bu adı hem eve hem de esere verdiği otobiyografisidir. Bu eserde çocukluk yıllarından başlayarak Cumhuriyetin kuruluşuna kadar yaşadıklarını kaleme aldığı, İkinci cilt diye adlandırdığımız eser de ise Cumhuriyetin kuruluşundan sonraki süreci anlattığı görülür. Otobiyografik bir eser olması sebebiyle aslında hem kendisini kendi ağzından dinleme hemde dönemin siyasi ve tarihi çerçevesini "dişil edebiyat/yazımdan" öteki yüzünü okuma şansı yakalıyoruz. Bu açıdan da ayrı bir önemli eserdir. Çünkü yaşanan, tarihimize ve edebiyatımıza bizzat şahit olan ve onları kaleme alan biri var. Eserin gerek dili, gerekse kronolojik akışı sizi sıkmayacak sanki bir roman okur gibi akacaktır. Bu hususta otobiyografik eser okumaktan hoşlanmayan okurlarında ilgisini çekeceğini, sıkılmayacaklarını söyleyebilirim. Ayrıca eserin sonunda bir daha öğrendiklerimizi düşünüp, yazılı tarih hakkında araştırmaya yöneleceğimizde kesindir. Lütfen önyargılardan uzak, doğrudan anlatılanlara odaklanarak okuyalım. Bu tür eserlerin önemi şüphesiz büyüktür. Çünkü tarihin yazdığı bir kişi, olay vs. Var ama o tarihi biri yazıyor. Peki o tarihin içinde yaşayan biri, o tarihi kaleme almışsa? Eserde yalnızca eleştireceğim şüphesiz bazı olay ve durumları kısa anlatması, olaylar arasında hızlı ve sıçramalı geçişlerin olması ve kişileri sanki okuyucu tanıyormuş gibi yaklaşarak, belki de tarihi ve önemli kişiler olması sebebiyle, hakkında pek yer verilmeden anlatması okuyucuyu bazen zorlasa da, genel olarak kitap kurtlarının kesinlikle kaçırmaması gerek bir eser.