yutturmaca saptama sanatı 5
• bağıntının karıştırılması ve neden gösterme:(örneğin, bir kamuoyu araştırması, eşcinsellik oranının üniversite mezunları arasında, daha az eğitimlilerden daha yüksek olduğunu gösteriyor; demek ki eğitim insanları eşcinselliğe itiyor. Ya da: And depremleri, Uranüs gezegenine yakınlaşmalar ile bağıntılıdır; dolayısıyla -daha yakınımızda bulunan ve daha büyük kütleye sahip Jüpiter gezegeni ile öyle bir bağıntı bulunamamış olmasına karşın- dep remlere yol açan Uranüs gezegenidir");
• çöpten adam: bir konumu karikatürize ederek saldırıyı kolaylaştırmak (örneğin, bilim adamları, canlıların şans eseri ortaya çıktıkları kanısında -Darwin'in doğanın, işe yararları ayırıp yaramayanları yok ettiği yolundaki bakış açısını bilinçli olarak göz ardı eden bir yaklaşım. Ya da -bu da bir kısa dönem/uzun dönem yanılgısıdır -çevreciler, salyangozlar ve benekli baykuş lar konusunda, insanlar için olduklarından çok daha fazla endi
şeliler);
• saklı kanıt ya da yarı doğrular (örneğin, Başkan Reagan 'aya
pılan suikast girişimi konusunda, heryerde geniş yer verilmiş olan inanılmaz derecede dakik bir "kehanet"televizyonda da yayımlandı; peki ama --önemli bir ayrıntı- televizyon kaydı olaydan önceye mi sonraya mı ait? Ya da: Yumurta kırmadan omlet yapılmaz; hükümetin bu yolsuzluklarından kurtulmak için bir devrim gerekli. Evet, ama bunun önceki rejimde olduğundan çok daha fazla insanın ölümüyle sonuçlanan bir devrim olması gerekli mi? Diğer devrimlerden alınan dersler neler öğretiyor? Tüm devrimler baskıcı rejimlere karşı ve insanların yararına mıdır?);
• aldatıcı sözler (örneğin, ABD Anayasası'nın öngördüğü güçlerin ayrımı ilkesi uyarınca, Meclis ilan etmediği sürece Amerika Birleşik Devletleri bir savaşa giremez. Öte yandan, başkanlara dış politikanın kontrolü ve savaşın idaresi yetkileri verilmiştir ve bunlar adayı yeniden seçtirmek için potansiyel güce sahip araçlardır. Her iki siyasi partiden çıkan Başkanlar da bir yandan bayrağı sallayıp bir yandan da savaşlara başka isimler takarak -"güvenliği korumaya yönelik etkinlikler", "silahlı etkinlikler", "koruyucu tepki atılımları", "ortalığı yatıştırma", "Amerikan çıkarlarını koruma" ve "Tatbikat Gerektiren Neden" gibi çeşitli "tatbikatlara" -savaşlara kalkışabiliyorlar. Savaşa övgüler, siyasi amaçlarla dilin yeniden biçimlendirildiği geniş bir saha oluşturuyor. Talleyrand şöyle demiş: "Siyasetçiler için önemli bir sanat dalı da eski isimleriyle topluma iğrenç gelen kurumlara yeni isimler bulmaktır") .
Bu türden mantıksal ve güzel sözlerle ifade edilen yanıltmacaların varlığından haberdar olmak yoluyla alet takımımızı tamamlamış oluruz. Tüm aletler gibi, yutturmaca saptama takımı da kötüye kullanılabilir, bağlam dışı uygulamaya konulabilir, hatta düşünmeye alternatif bir kör değneği haline getirilebilir. Ancak yerinde ve adil kullanıldığında, kendi savlarımızı başkalarına sunmadan önce değerlendirmek de dahil olmak üzere, her türlü ayrımı yapma amacına hizmet eder.
·
19 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.