Sözlük Okumak ve Kelime Haznesi
.
Yetkin yazarların, mütefekkirlerin alamet-i farika'sı dili iyi kullanmalarıdır. Zira muntazam bir yapı ancak yeterli malzeme varsa kurulabilir. Heidegger de "Dil düşüncenin evidir" derken benzer bir noktaya parmak basar. Binaenaleyh Sayın Cemil Meriçin sürekli sözlük okumanın önemine vurgu yaptığını görürüz. Tavsiyesi arada bir sözlüğü açıp bakmak değildir. Kitap okur gibi sözlük okumayı salık verir.
Ben de bir kaç ay önce gerek Cemil Meriç'in bu tavsiyeleri gerekse çeşitli gözlemlerin neticesinde sözlük okumaya karar verdim. Bildiğim kelimeleri atlayarak, bilmediklerimi ise notlar olarak okudum. M,K,T gibi pek çok kelime barındıran harflerde kısmen sıkılsam da açıkçası sözlük okumak beklediğimden güzel ve verimliydi. Yaklaşık 100 günlük emeğimin karşılığı yaklaşık 1500 kelime oldu. Ayrıca artık bazı bilmediğim kelimelerin anlamları kökenine bakarak tahmin edebilir hale geldim. Örnek mi? Mesela İlber Ortaylı'nın sık kullandığı "Tebarüz" kelimesini ele alalım. Baştaki Te- nin Arapçada fiil yapma eki olduğunu bilince geriye "Barüz" kısmı kalıyor. Arapçada kelimelerin 3 sessizden türediğini düşünürsek aslında kelimemizin anlamı "BRZ" harflerinde yatıyor. BRZ'den anlam türeterek BARİZ'e ulaşabiliriz. Te- eki fiil yapmak olduğuna göre demek ki kelimenin anlamı barizleştirmek demek. Yani bariz olacak şekilde açığa çıkarmak. Yahu bir kelime için Te- ekini mi ezberleyeceğiz dediğinizi duyar gibiyim lakin Te-Ta-Tü-Tu ekleri ile dilimizde kullanılan belki 100-150 kelime mevcut. Veyahut herkes duymuştur Müstakbel gelin-damat denir. Yine bir çok kişi bu kelimenin anlamını seçkin olarak düşünür halbuki kelimenin kökeninde istikbal yatıyor. Yani gelecekte olması muhtemel demek. Bu ve benzeri 1500 tane kelime not aldım. Cemil Meriç'i dinlemek her zaman olduğu gibi beni memnun etti.
Kısacası kitapta ilerledikçe kani oldum ki sözlük okumak bir ihtiyaç arkadaşlar, Kullandığı dili yetkinleştirmek, kelime hazinesini geliştirmek, daha güzel yazmak, daha iyi anlaşmak, konuşmak, anlaşılmak isteyen herkese tavsiye ediyorum. Gündelik hayatta duymamıza karşın anlamını bilmediğiniz o kadar kelime görünce şaşıracaksınız. Bu arada kitaba gelir isek Kubbealtı Neşriyat her zamanki gibi mükemmel bir eser ortaya koymuş. Kitapta günümüzde kullanılan en basit kelimelerden artık atıl durumda kalmış kelimelere kadar dilimizle münasebeti bulunan bütün kelimeler mevcut. Kelimelerin etimolojileri verildiği gibi çeşitli yazarlardan alıntı yapılarak kelime misalleri de yazılmış. Harika bir çalışma, kendilerini tebrik ediyor ve çok teşekkür ediyorum.
Tek olumsuzluk olarak kitabın boyutunu diyebilirim. Tek cilt olan kitabın boyutu çok büyük. Standart bir kitabın 3-4 katı var sanırım. Yer sorunu yaşayacak olanlara 3 ciltlik baskısını öneriyorum.
Cemil Meriç
Erol Güngör
İlber Ortaylı
Martin Heidegger
Karl Marx
Etimoloji İçerikli Youtube Sayfamıza Göz Atmak İçin ↓
youtube.com/channel/UCf5PEm...
·
103 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.