Korkunç İvan, Ива́н четвёртый
DÖRDÜNCÜ İVAN Artık doğrudan doğruya Türk yumruğu altında yaşama şartlarından sıyrılmış, fakat daima Türk yumruğu korkusu içinde boy atmaya çalışan Moskof, ileri merhalelerin birine, Üçüncü İvan'dan sonra kavuştu. «Müthiş İvan» diye sıfatlandırılan Dördüncü İvan devrinde....Dördüncü İvan 16 yaşında. Kremlin'de «Moskova çarı» ilân edildi. dikkat edilirse, Rusya, yahut sonraları olduğu gibi «Bütün Rusyaların çarı» değil de sadece Moskova Çarı....Çar kelimesi, (Çesar), yani Romalı (Sezar)dan geldiğine göre, Dördüncü İvan devrinde henüz saha küçük ama dâva büyük....Artık 16ncı Asrın ortalarında, Türkiye'ye karşı gelişmekte olan, unvanının da ilk defa işitildiği bir «Moskova Çarı» vardır. Dördüncü İvan'a, tez zamanda bir sıfat daha eklendi: Müthiş İvan....Bu sıfat, onun, adam öldürmeyi bir nevi su içmek haline getirmesinden....Denilebilir ki, bütün tarih süresince, insan kanına onun kadar susamış bir insan gösterilemez. İnsan öldürmek fıstık yemek kadar basit bir iş olsa, bir de fıstıktan başka bir şey yemeyen bir adam bulunsa, Dördüncü İvan'ın ezdiği beyinler kadar fıstık kabuğu kıramaz. Öz tabiri, şu:
«— Adamcıkları temizlemeye bayılırım!»
En büyük zulmünü, bizdeki Yeniçeriliğin bir nevi kopyası elan ve çürüyüşü bizdekilerle beraber başlayan (Streltsy) dedikleri askerlerine karşı gösterdi. Bazı isyan tavırları takınan ve külhani edasına bürünen bu askerleri pencerelerden atarak, merdivenlerden yuvarlayarak, duvarlara çarparak öldürür ve sonra vahşi vahşi sırıtarak mırıldanırdı:
o— Adamcıkları temizlemeye bayılırım!»
Hatta bir defasında, zıddına giden bir tavır takındığı oğlunu bile tek darbede öldürmüştü. Batı ansiklopedilerinin «Rus topraklarını bütünleştiren, Rus topluluğunu birleştiren» diye kaydettiği, ilk defa «Çar» ismini bulan ve yayan Dördüncü İvan, her şeye rağmen memleketi için geliştirici, düzenleyici ve oldurucu davranışlara girişti ve «fâtih», «kahraman» sıfatlarına lâyık görüldü. Yaptığı iş, dünya çapında bir imparatorluğa ulaşmış Osmanlı Devletince (Kanunî devrinin sonları) en büyük dikkate hedef teşkil etmesi gerekirken en küçük alâkaya bile değer sayılmayan Rus tarihi, oluşu bakımından muazzam, bizim bakımımızdan da, ters tarafından bir o kadar büyük ve istikbale temel kurucu bir hamledir. Türklüğü ve Türklüğün şahsında İslamlığı yok etme hamlesinin başlangıcı....Dördüncü İvan, 1487'de boyunduruk altına alınan, fakat bir müddet sonra boyunduruktan sıyrılan, Altun Ordu kalıntısı Kazan Hanlığını, üç misli bir kuvvetle üstüne yürüyüp, Moskova Çarlığına kattı. Böylece Rus ülkesine yeni Rusyalar katmanın kapısını açmış oldu. Ve....Ve ne hazin!, tam 10 asırdır süren, Moskofun tepesinde Türk hâkimiyetine nihayet vermiş oldu. O Kazan Hanlığı ki, Rusların İdil çevresinden Hazar ve Aşağı Ural tarafına sarkmasını önleyici biricik set vazifesini görüyordu; ortadan kalkınca, İslamlık ve Türklüğün, hareketsiz de olsa depo kuvvetini belirtici bu sahalar Moskoflara açıldı. Nitekim Ruslar, 1556-57 sıralarında Ejderhan'ı ele geçirdiler ve Terek nehrine kadar dayandılar. Bu nehir üzerinde de, cenuptan şimale doğru bir karşı saldırış ihtimaliyle istihkâm kaleleri kurdular.
Streltsy, 16. yüzyıldan 18. yüzyılın başlarına kadar Rus ateşli silah piyade birimleri ve ayrıca Streltsy birlikleri için personelin geleneksel olarak işe alındığı bir sosyal tabaka idi. Ayrıca toplu olarak streletskoye voysko olarak bilinir.
·
10 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.