KARTAL
Yıllar önce sosyal demokrat bir politikacı, Yaşar Kemal’e milletvekilliği önermiş.
“Gelin” demiş, “sizi önce milletvekili, sonra da kültür bakanı yapalım!”
Yaşar Kemal, “İyi ama bu halk beni seçmez, oy vermez!” diye cevaplamış politikacıyı.
İyice şaşıran adam “Neden?” diye sormuş
Yaşar Kemal “Ben bu halka hiçbir kötülük yapmadım ki beni, seçsinler” demiş. “Onları ne sömürdüm, ne hakaret ettim, ne ekmekleriyle oynadım, ne geleceklerini kararttım. Bana niye oy versinler ki?”
Bu olayı Zülfü Livaneli “Gözüyle Kartal Avlayan Yazar - Yaşar Kemal” adlı yeni kitabında anlatıyor.
Yaşar Kemal’i sevenler için çok hoş anektodlar var kitapta (Ayrıca Yaşar Kemal’i sevmeyen var mı?)
#StefanZweig
Hayatı boyunca yazdığı binlerce sayfa içinde, daha sonra utanacağı, pişman olacağı tek bir cümle bile yoktur. Eğer olsaydı bunu da toplum önünde açık yüreklilikle itiraf edebilecek cesarete sahipti.
Bu noktada Avrupa'nın vicdanı sayılan STEFAN ZWEIG'ın sözleri aklıma geliyor. ZWEIG, yazar HERMAN BAHR'a yazdığı 9 Eylül 1917 tarihli mektubunda, BAHR'ın daha önce yanlış düşüncelere ve iktidara kapılarak yazdığı hatalı yazılardan sessizce sıyrılma isteğine karşı şu içten ve cüretli satırları yazıyor:
"Nihayet benim ve en iyi dostlarınızın bulunmanızı beklediği yerdesiniz. Açık açık söylüyorum sevgili Herman Bahr, o sıralar siz beni hayal kırıklığına uğratmıştınız... Şimdi göreviniz, düşüncelerini hep dosdoğru açıklamış biri olarak kendi kendinizle hesaplaşmak, o günlerde yazmış olduğunuz her şeyi yırtıp atmaktır. Ve bunu kamuoyu önünde yapmak zorundasınız... Şimdi ilk adımı siz atın, diğerlerine örnek olun, yazdıklarınızı geri alın, yazdıklarınızı yok edin ve ötekilerden de sizin gibi davranmalarını talep edin. Ancak herkesin önünde pişmanlık duyup günah çıkardığınız zaman kutsal göreve yararlı olacaksınız... Bir anlık coşkuyla kendinizi Nasyonalist düşünenler arasında bulmuş olmanız utanılacak birşey değil. Şimdi o günkü coşkum budalaca ve tehlikeliydi demekten utanmayın... Ben bir an bile tereddüt etmezdim, ama tabi bu sefer suçlu hissetmiyorum kendimi. Yazdığım hiçbir satırı inkâr etmem gerekmiyor... İnsanın başkalarından hesap sormasının her zaman pek yararı olmaz ama kendinden hesap sorması her zaman yararlıdır."
(Gözüyle Kartal Avlayan Yazar, Zülfü Livaneli, sf. 37.)
Sayfa 37Kitabı okudu
Nietzsche
Dün Yaşar Kemal'in son romanı "Karıncanın Su İçtiği" ni anlatırken, büyük ustanın (diğer büyük ustalar gibi) neredeyse bir çocuk saflığına ulaştığını belirtmiştim.
Hiçbir roman tekniğine, hilesine ve okuyucuyu etkileme klişesine kapılmayan, dupduru bir yalınlık aşamasıydı bu.
Gürsel Gökalp adlı okurumuz, bu yazıya bir hatırlatma göndermiş; Friedrich Nietzsche'nin de benzer bir görüşü savunduğunu belirtiyor.
Gökalp'in hatırlatmasından sonra Nietzsche'nin aşamalarından söz etmek doğru olacak:
İnsandan üst-insana giden yol üç aşamalı.
Birinci aşama deve, ikinci aşama aslan, üçüncü aşama çocuk.
Birinci aşamada insan, toplumun sırtına bindirdiği bütün önyargıları, anlamsız değerleri bir deve gibi sırtında taşımakta, bunların hamallığını yapmaktadır.
İkinci aşamada giderek özgürleşen insan, bu değer yargılarından kurtularak, onlara karşı bir aslan gibi mücadele etme dönemindedir. Kafasında ve ruhunda bu değer yargılarını yıkmaktadır.
Üçüncü aşama ise çocukluktur: Nietzsche'ye göre; "Çocuk masumluktur ve unutmadır; bir yeni başlangıç, bir oyun, kendiliğinden dönen bir çark, bir ilk hareket, bir kutsal evet!"
Filozofa göre çocuk aşaması, insandan üst insana giden yolun son aşaması ve üst insanın başlangıcıdır.
(Gözüyle Kartal Avlayan Yazar, Zülfü Livaneli, sf. 177)
Sayfa 177Kitabı okudu
Stephen Hawking
Bilim adamları; kutuplar eriyor diyor. Arılar kayboluyor, toprak bitiyor, sular zehirleniyor diye de ekliyorlar.
Stephen Hawking kendimize yeni bir gezegen aramamız gerektiğini bildiriyor.
Söylediklerinin onda biri doğru olsa bile felaket kapıda demektir.
Çünkü insanoğlu uyarıları dinlemedi, devletler, hükümetler bu konudaki sağduyulu
Sayfa 194Kitabı okudu
Yaşar Kemal
...
Sonra iyice efkar basıyor ve başlıyorum bir Ege türküsü söylemeye:
“Ben kendimi gülün dibinde buldum
Kuru kuru sevda imiş sarardım soldum
Sevda bir düş imiş kendime yordum
Ay karanlık, gece vurdular beni
Yarin çevresine sardılar beni.”
***
Türkünün ikinci bölümünde de
“Dünya bir gölgeliktir” diyor.
Bu dizelerle yüreği kamaşmayan insan olabilir mi hiç!
İyi ki bu muazzam türkülerimiz var yoksa bu tımarhanede her an çıldırabilir insan.
(Gözüyle Kartal Avlayan Yazar, Zülfü Livaneli, sf. 200-201)
Sayfa 200Kitabı okudu
"Yaşar Abi'nin insan soyuna duyduğu güven; güzel günler geleceğine, insanın tükenmediğine, insan yüreğinin dibindeki cevherin er ya da geç parlayacağına inanması, bundan zerre kadar kuşku duymaması, en zor zamanda çevresindeki herkesi ayakta tuttu." Livaneli/Gözüyle Kartal Avlayan Yazar Yaşar Kemal