1. Mutezile: Hikmetle vuku bulan Kur’an’ın çoğunluğu mevali olan Müslüman âlimlerce yine hikmetle dil (Arap dili), akıl ve ahlak çerçevesinde yorumlama çabası. Kur’an’ın mahluk olduğu teorisi. Tanrı’nın ve insanın haklarını hakkaniyetle teslim eden Tevhid ve Adalet ehli (kelam)
2. Maturidilik/Hanefilik: Mutezilenin ve Eşa’riliğin yaptığı yorumun ortası/Türkçesi.
3. Şafiilik-Eş’arilik: İslam’ın temel metinlerine koşulsuz boyun eğen/itaat eden/imanı önceleyen, teo-sentrik/teo-lo-jik yorumu. Tevhid ehli, Kelam-ı Kadim Teorisi.
4. Felsefe: İslam’ın Yunan felsefesinin gölgesinde yorumu.
5. Tasavvuf: İslam’ın Uzak Doğu’nun Panteist-Hindu dini ve Hermetik, Platoncu felsefeyle yorumu.
6. İşrakilik: İslam’ın İran’ın kadîm dini olan Zerdüştlük/Mecûsilik felsefesi (zulmet-nur/ateş) ile yorumu.
7. Ehl-i Hadîs/Selefiyye: İslam’ın Arap antropolojisi/psikolojisi/coğrafyasıyla yorumu.