Kendi kendilerine karar veriyor yapıyorlar. Biz ne olacağını bilmiyoruz, tarzındaki şikayetler, Fevzi Paşa’nın bana teklif olarak söyledikleri ile açıklığa kavuşmuştur. Fevzi Paşa bunu kendiliğinden yapmıyor.
İki Mustafa’nın yolu bu kez “31 Vakası” olarak bilinen ve II. Abdülhamit’in tahtan indirilmesi ile sonuçlanan 31 Mart gerici ayaklanması olayında kesişir.
Mustafa Kemal gericilerin “Şeriat isteriz, gavurluk istemeyiz, mektepli zabit istemeyiz” diyerek başlattıkları isyanı bastırmak üzere Selanik’ten İstanbul’a gelen Mahmut Şevket Paşa yönetimindeki Hareket Ordusu’nun Kurmay Başkanıydı. Mustafa İsmet de Hüsnü Paşa Karargâhının, Edirne Grubunun Kurmay Başkanı idi.
Rumi tarihle 3 Nisan 1909’da II. Meşrutiyet’in ilanından sonra başlatılan ve 31 Mart Vakası olarak anılan isyan; rejime, yenileşmeye ve ilerlemeye yönelik bir hareketti. III. Selim ve II. Mahmut’un yenileşme hareketlerine karşı yapılan isyanların devamı idi. Özü; yenileşme ve Batılılaşma hareketlerinin reddidir. Rumeli’den İstanbul’a getirilip Taşkışla’ya yerleştirilen 4. Avcı Taburu tarafından başlatılmıştı.
31 Mart, askeri bir isyan olarak başlamasına rağmen, softaların da katılımı ve propagandası ile dini bir hal almıştır. On üç gün süren isyan, Hareket Ordusu tarafından bastırılmış ancak çok kan akıtılmıştı. İsyanın elebaşısı aslen Kıbrıslı bir İngiliz ajanı olan Derviş Vahdeti idi.
Cumhuriyet döneminde de benzer bahanelerle, din elden gidiyor söylemleri ile aynı gruplar tarafından isyanlar çıkarılmıştır. Menemen Olayı bunlardan biridir. Günümüzde de Cumhuriyete, Atatürk’e karşı girişimler ve söylemlerin temelinde 31 Mart isyanı düşüncesi ve yandaşları vardır.
Sayfa 13Kitabı okudu
Rauf Orbay ile arasındaki olay
Lozan Konferansı‘nın son zamanlarında Rauf Bey ile aramızda münakaşa, Rauf Bey’in ısrarla izin alıp Ankara’dan ayrılması… Bunlara temas etmiştim. Ali Fuat Paşa, Rauf Bey, Atatürk ile bugünlerde görüşmüşler.
Başkentin Ankara'ya taşınması
Evvela Ruslar, Ankara’da sefaret binası yaptılar.
Ben Ankara’nın hükümet merkezi olmasını dışarıda bulunduğum zamanlar ilk ihtiyaçlardan biri olmak üzere teşhis etmiştim. Yani daha Lozan’da iken bu kanaati besliyorum. Zihnimde süratle hallolunacak meselelerden biri bu. Diğeri devletin şeklinin tespitidir.
Devletin şekli Cumhuriyet.
İstanbul 2 Ekim’de tahliye edilmeye başlandı ve Türk kuvvetleri İstanbul’a girdiler.