Asilerin elindeki silah , tehlikeli ve korkunç bir silahtır. Halife adına, Padişah adına, din uğruna hareket ediyoruz diye halkı kolaylıkla kendi taraflarına çekebiliyorlar.
II. İnönü zaferi
Siz orada yalnız düşmanı değil, milletin makûs talihini de yendiniz.
Mustafa Kemal Atatürk
Lozan
Ermeniler, Yurt İstiyorlar
Noradunkyan Efendi ile bu meselenin görüşülmesini iyi bir işaret saydım. Tahmin ettim ki, devletin en yüksek makamında bulunmuş bir kimse sıfatıyla, Türklerin hissiyatına ve ekalliyetler üzerindeki düşünüş tarzlarına en yüksek ölçüde, en samimi şekilde vakıf olan bir insandır. Onunla anlaşmak kolay olacaktır.
Sayfa 350Kitabı okudu
Ermeni Meselesine İsviçreli Karışıyor
Yine bugünlerde, yaşlı bir İsviçre profesörünün riyasetinde bulunan bir İsviçre heyeti bana geldi. Bunlar Ermeni hukukunu savunan bir İsviçre cemiyetini temsil ediyorlarmış. Profesör, cemiyetin başkanı olarak gelmiş. Profesörle Ermeni davası, ekalliyetler meselesi üzerinde konuştuk. Bana, Ermeni davasının
Sayfa 352Kitabı okudu
Lozan
Lord Curzon bana dedi ki:
“Konferanstan bir neticeye varacağız. Ama memnun ayrılmayacağız. Hiçbir işte bizi memnun etmiyorsunuz. Hiçbir dediğimizi makul olduğuna, haklı olduğuna bakmaksızın kabul etmiyorsunuz. Hepsini reddediyorsunuz. En nihayet şu kanaate vardık ki, ne reddederseniz hepsini cebimize atıyoruz. Memleketiniz haraptır. İmar etmeyecek misiniz? Bunun için paraya ihtiyacınız olacaktır. Parayı nereden bulacaksınız? Para bugün dünyada bir bende var, bir de bu yanımdakinde. Unutmayın, ne reddederseniz hepsi cebimdedir. Nereden para bulacaksınız, Fransızlardan mı?”
Ben, evet, dedim. Curzon sözlerine devam etti:
“Para kimsede yok. Ancak biz verebiliriz. Memnun olmazsak kimden alacaksınız? Harap bir memleketi nasıl kurtaracaksınız? İhtiyaç sebebiyle yarın para istemek için karşımıza gelip diz çöktüğünüz zaman, bugün reddettiklerinizi cebimizden birer birer çıkartıp size göstereceğiz.”
Lord Curzon’un bu sözleri kulağımda kalmıştır ve sözünün geçtiği her yerde hatırlamışımdır. Lozan Konferansı olalı 45 sene geçti. Bu sözleri hiçbir zaman unutmadım. Bu 45 sene içinde para almak için müracaat ettiğimiz her yerde bu ihtimalleri görmüşümdür.
Lord Curzon’un sözleri bittiği zaman, kendisine dedim ki: “Şimdi meseleleri halledelim, para istemek için gelirsem o zaman gösterirsiniz.” Hakikat şudur ki, İkinci Cihan Harbi kapı önünde görününceye kadar mali bakımdan bize kolaylık gösterilmemiştir. Ve Türkiye kendisini kendi alın teri ile tamir ederek İkinci Cihan Harbi’ni idrak etmiştir.
Lozan
Lord Curzon’a sordum:
“Şimdi döneceksiniz. İngiltere’ye gittiğiniz zaman, size sulhu soracaklar. Niçin gittiniz, niçin sulh yapmadan geldiniz, diyecekler. Ne cevap vereceksiniz? İngiltere için hayati olan meseleleri temin etmiş olmanız lazımdır. Türkiye için hayati olan meseleleri reddettiniz, bunu kabul edemezdik. Sulhu soranlara ne cevap
Sayfa 362Kitabı okudu