Enver Paşa, İmparatorluğun kaderinde birinci derecede rol oynamış olan insandır. İttihat ve Terakkinin muvaffakiyetinde, prestijinin muhafazasında ve nihayet Balkan Harbinden sonra Harbiye Nazırı olarak doğrudan doğruya giriştiği teşebbüslerle, rolü hep birinci derecededir.
Memleketin Cihan Harbine girmesini sağlayan odur. Bütün harp esnasında onun stratejik fikirleri birinci derecede rol oynamış, harbin sevk ve idaresine hâkim olmuştur.
Enver Paşanın ıslahatı arasında yeni bir çeşit Türk harflerinin daha doğrusu Türk yazısının orduda kabulünü de zikretmek lazımdır. Bu usul eski imlanın sessiz harfleri pek az kullanan yazı şekli yerine, harfleri hiç bitiştirmeyen bir yeni şeklin kabulü demekti. Ameli netice şu oldu ki, bu usul hiç kimse tarafından beğenilmedi, anlaşılamadı ve Birinci Cihan Harbiyle beraber ortadan kayboldu.
Selim III. zamanındaki nizamı cedit aleyhtarı irtica ile 1909'daki 31 Mart irticaından hangisinin vatan için daha çok zararlar getirmiş olduğunu mukayese edemiyorum. 31 Martı her hatırladığım zaman bir büyük binanın yıkıldığını görürüm.