Moskova'yı yakan Tatar Hanı: Devlet Giray
1571’de Devlet Giray Han Moskova’ya karşı yapılan Kırım hücumlarının en ciddisini başlattı, şehrin varoşlarına ulaşıp ateşe verdi. Buna rağmen onun hükümdarlığı esnasında Giraylar Altın Ordu’nun bütün mirasına konma iddialarından ve Kazan’la Astrahan’da Cengiz idaresini tekrar tesis etme ümitlerinden de vazgeçtiler.
Eski Moğolların, yani Protomoğolların yaşadıkları yerler Mançurya'dadır. Yani bugünkü Moğolistan'da değil. İkiye ayrlıyorlar; Orman Moğolları, Baykal Gölü'nün doğusunda. Diğerleri ise Moğolistan'ın doğusunda, yani Mançurya taraflarındaydı. Bugünkü Moğolistan'da Türk kabileleri vardı. Mesela Orhun Yazıtları, bu yüzden Moğolistan sınırları içindedir. Ancak Türk kabileleri özellikle 840'tan sonra ağırlıklı olarak Moğolistan coğrafyasını boşaltınca bu alanlara doğudan Moğol kabileleri geliyorlar. Moğol adı ilk defa 750 tarihinde Çin kaynaklarında geçiyor. 'Mın gu' olarak geçer. Esasında bütün bu kabilelerin ayrı adları var. Ama Cengiz Han zamanında hepsine birden Moğol deniyor ve ortak ad olarak kabul ediliyor. Biz de Moğol diyoruz. Batıdaysa bu gruba Tatar deniyor. Özellikle Altın Ordu döneminde Kıpçak Türkleriyle çok karışıyorlar ve Tatar-Kıpçak karışımında yanlış olarak Kıpçak Türklerine de Tatar deniyor. Söz gelimi Kırım Tatarları aslında ağırlıklı olarak Kıpçak Türkleridir ve Moğol değillerdir. Hatta ilginç bir şey daha söyleyeyim; Hindistan'a giden Türk boylarına dahi 'Mugal' deniyor -ki bu da yanlıştır. Batılıların Moğollara taraflı baktıklarını düşünüyorum.
Sayfa 22 - Kronik YayınlarıKitabı okudu
Moğol-Tatar kullanımı özellikle ilim aleminde Rusların ortaya çıkardığı bir terminoloji olarak karşımıza çıkmaktadır. Ruslar, Cengiz devri için bazen Moğol, bazen de Tatar adını kullanmışlar, hatta ondan sonra kurulan ve birer Türk devleti olan Altın Orda ve Kazan Hanlığı ile halkına hep Tatar demişlerdir. Çarlık devrinde de buna devam ederek, ellerine geçirdikleri bütün diğer Türk boylarına Tatar demişlerdir. Ancak bununla hiçbir zaman Moğolları kastetmeyip, bu tabiri yalnız ve yalnız Türk boyları için kullanmıştır. Örneğin Kazan Tatarları, Kırım Tatarları, Astrahan Tatarları, Kafkasya Tatarları, Azerbaycan Tatarları, Altay Tatarları vb.
Ruslar da Cengiz dönemi için bazen "Moğol", bazen de "Tatar" adını kullanmıştır. Hatta ondan sonra kurulan ve birer Türk Devleti olan Altın Ordu veKazan Hanlığı ve halkına da hep Tatar denmiştir.
Çarlık döneminde de ellerine geçirdikleri bütün diğer Türk boylarına Ruslar toptan "Tatar" demiştir. Ancak bu ifade kullanılırken hiçbir zaman "Moğollar" kastedilmemiştir.
Bu ifadeyi yalnız Türk boylan için kullanmışlardır (Örneğin: Kazan Tatarları, Kırım Tatarları, Astrahan Tatarları, Kafkasya Tatarları, Azerbaycan Tatarları, Taşkent, Hive, Buhara Tatarları, Kaşgar, Kulca Tatarları, Sibirya, Altay
Tatarları vb.).
Sayfa 85 - AnonimKitabı okudu
LİTVANYA, LETONYA (ESTONYA), BELORUSYA VE POLONYA TATARLARI
Tatarlar yukarıda sayılan ülkelere takriben 600 yıl önce Altın Orda İmpatorluğu topraklarından, yani bugünkü Rusya'dan (Kırım, İdil-Ural bölgesi vb.), çeşitli zaman ve vesilelerle gelip yerleşmişler. O dönemlerde henüz Estonya, Belorusya gibi ülkeler mevcut değildi. 1 6. yüzyılda Polonya Krallığı ile Litvanya birlikte aynı devletin sınırları
