Destan, bir milletin duygularını, hayallerini, hayatı algılayış biçimlerini, mücadelelerini, inançlarını her türlü kültürel kodlarını yansıtır. Bütün Türk toplulukları gibi Hakas Türklerinin de oldukça zengin halk edebiyatı ürünleri vardır.
Hakas Türkçesindeki destanlar (alptığ nımah), hikâyeler, masallar (nımah), atasözleri (tahpah), türküler (ır), bilmeceler (tapçan nımah), şarkılar (küg, ün) gibi halk edebiyatı ürünleri, birçok etnograf, Türkiyatçı, tarihçi ve halkiyatçı tarafından toplanmış ve incelenmiştir. Bu konuda en önemli çalışmalar, M. A. Castren, W. Radloff, V. İ. Verbitskiy, N. F. Katanov tarafından yapılmıştır.
Güney Sibirya Türklerinin sözlü kültür ürünleri içerisinde destanların ayrı bir yeri vardır. Bu Türk toplulukları, destanlardaki başkahraman aracılığı ile geçmişte yarattıkları kahramanlıklarını çağlar ötesine aktarmışlardır.
Sibirya Türk topluluklarının destanlarında olduğu gibi Hakas Türk destanlarında ve burada, başkahramanın yanında onu büyüten, yönlendiren ve ona akıl veren bir kadın kahraman ile başkahramanın sadık bir atı vardır.
Bu kahramanlık destanlarında görülen bir diğer ortak nokta ise çok güçlü savaş ve doğa tasvirlerinin var olmasıdır. Bu destanların filmlerinin çekilmesi veya romanlara aktarılarak daha geniş kitlelere ulaştırılması gerekmektedir. Çünkü günümüz gençliği fantastik ve olağanüstülük taşıyan eserleri ve filmleri çok sevmektedir. Türk dünyasına yönelik bu tür çalışmaların hem gençlerimizin Türk dünyasını ve eserlerini tanımalarına hem de dil, halk edebiyatı, mitoloji gibi alanlarda çalışacaklara katkı sağlayacağı kanaatindeyiz.
