Çin Felsefesi Tarihi
Fung Yu-LanEn Eski Çin Felsefesi Tarihi Gönderileri
En Eski Çin Felsefesi Tarihi kitaplarını, en eski Çin Felsefesi Tarihi sözleri ve alıntılarını, en eski Çin Felsefesi Tarihi yazarlarını, en eski Çin Felsefesi Tarihi yorumları ve incelemelerini 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.Appamâdavagga: (...) kayıtsızlık ise ölümün yolu!
Buda, bizatihi hayatın, acının kökü ve kaynağı olduğunu söyledi. Aynı şekilde Platon da, bedenin ruhun hapishanesi olduğunu söyledi. Yine Taocuların bazıları hayatın, bir pislik, bir tümör olduğunu ve ölümün bu tümörün koparılması olarak kabul edileceğini söylediler. Bütün bu düşünceler, bozulmuş maddi dünyanın tuzağı diye isimlendirilecek olan şeyden ayrılmayı gerektiren bir görüşü ifade etmektedir; bu yüzden de, eğer bir bilgenin başarısının en yüksek derecesi gerçekleştirilecekse, bilge toplumu hatta bizatihi hayatı terk etmek zorundadır. Yalnızca bu şekilde, nihai kurtuluşa ulaşılabilir.
Sayfa 9 - 1. BASKI ISTANBUL BiLGi ÜNiVERSiTESi YAYINLARI, NiSAN 2009 / ÇEVİREN FUAT AYDIN (ÇİN FELSEFESİNİN PROBLEMİ VE RUHU)
Çin'de felsefe, her eğitimli şahsın ilgilendiği bir şeydir. Eski zamanlarda, eğer bir adam ne olursa olsun eğitilecekse, onun alacağı ilk eğitim, felsefe hakkında olurdu. Çocuklar okula gittiklerinde, Confucian Analects (Konfüçyüsçü Seçmeler), Book of Mencius (Mencius'un Kitabı), Great Learning (Büyük Bilgi) ve Doctrine of the Mean (Orta Yol Öğretisi) adlarındaki dört kitap, onlara okunması öğretilecek ilk kitaplardı. Bu dört kitap, Yeni Konfüçyüsçü felsefe'nin en önemli kitaplarıdır. Bazen, çocuklar harfleri öğrenmeye yeni başladıklarında, onlara okunacak bir tür metin kitabı verilir. Bu, Three Characters Classic olarak bilinir ve bu kitaptaki her bir cümle, okunduklarında ritmik bir etki meydana getirecek ve bu yüzden de çocukların onları kolay bir şekilde ezberlemelerine yardım edecek biçimde düzenlenmiş üç harften oluştuğu için bu isimle adlandırılır. Bu kitap, gerçekte bir okuma kitabıdır ve ondaki en temel ifade, "insanın tabiatı, esas itibariyle iyidir" cümlesidir. Bu, Mencius'un felsefesinin ana fikirlerinden biridir.
Çin Felsefesi Tarihi
Son zamanlarda Çin hakkında yazılmış olan sayısız kitaba rağmen gerçekte, Batı'da bu ülkenin felsefesi hakkında ne kadar az bilgiye sahip olduğumuz dikkate değerdir. Hatta en eğitimli Amerikalılalar bile, kendilerinden Çin'in ana felsefecilerinden birkaç tanesini saymaları istense, eğer Çin hususunda uzman değillerse, Konfüçyüs ve muhtemelen Lao Tzu'dan daha fazlasının ismini zikredemeyeceklerdir. Bu ifade nin, meslekten olmayanlar kadar, hemen hemen büyük oranda ortalama profesyonel felsefe öğretmeni için de geçerli olacağını tahmin ediyorum.
Herhangi bir konunun kısa tarihi, daha uzun bir tarihin basit bir kısaltması olmamalıdır. Bu, yalnızca isimler ve "izmlerin" bir envanterinden daha çok ona dair tam bir resim olmalıdır. Bunu gerçekleştirmek için yazar, bir Çin deyiminin ifade ettiği gibi, "zihninde bütün tarihe sahip olmalı"dır. Ancak o zaman, okuyucuya seçmiş olduğu sınırlı alan içinde yeterli ve kapsamlı bir anlatıyı verebilir.
Felsefenin Çin Medeniyeti'nde işgal ettiği yer, diğer medeniyetlerde dinin işgal ettiği yerle karşılaştırılabilir. Çin'de felsefe, her eğitimli şahsın ilgilendiği bir şeydir. Eski zamanlarda, eğer bir adam ne olursa olsun eğitilecekse, onun alacağı ilk eğitim, felsefe hakkında olurdu.
Şiirde "kelimelerin sayısı sınırlıdır; ancak onun ileri sürdüğü düşünceler, sınırsızdır."
Bir kimse, Lao-tzu'da bulduğu bütün düşünceleri bir araya getirip onları, elli bin hatta beş yüz bin kelimeden oluşan bir kitapta yazıya dökebilir. Bunun ne kadar iyi yapıldığı önemli değildir, ancak meydana getirilen bütünüyle yeni bir kitaptır. Orijinal Lao-tzunun yanı sıra okunabilir ve aslının anlaşılmasında insanlara önemli bir yardım yapabilir; ancak söz konusu kitap, hiçbir zaman aslının yerini alan bir şey olamaz. Daha önce kendisine atıfta bulunduğum Kuo Hsiang, Chuang Tzu'nun büyük yorumcularından biridir. Onun yorumu, bizatihi Taocu literatürün bir klasiğidir. Chuang Tzu'nun kinayelerini ve mecazlarını akıl yürütme ve tartışma şekline dönüştürmüş ve onun şiirlerini kendisine özgü nesirler olarak tercüme etmiştir. Onun eseri, Chuang Tuz'nunkisinden daha açıktır. Ancak Chuan Tzu'nun orijinal eserinin imalılığı ve Kuo Hsiang'ın yorumunun açıklılığı arasında insanlar hala: "Hangisi daha iyidir?" diye sorabilirler. Daha geç bir dönemin Budist Ch'an ya da Zen okuluna mensup bir keşiş, bir gün şöyle demiş ti: "Herkes, Chuang Tzu üzerine bir yorum kaleme alanın Kuo Hsiang olduğunu söylüyor; bense, Kuo Hsiang üzerine yorum kaleme alanın Chuang Tzu olduğunu söylüyorum."
Konfüçyüs şöyle demiştir: "Bilge insan, sudan zevk alır; iyi insan, dağlardan. Bilge hareket eder; iyi hareketsiz durur. Bilge mutludur; iyi tahammülkar
Bir Çin felsefe öğrencisi, Batı felsefesini incelemeye başladığında, Yunan felsefecilerinin de Varlık (Being) ve Yokluk (non-being), sınırlı (limited) ve sınırısız (unlimited) arasında ayırım yaptıklarını görmekten memnundur. Ancak, Yunan felsefecilerinin Yokluk(non-being) ve sınırsızı (unlimited), Varlık ve sınırlı dan daha aşağı kabul ettiklerini görmekten dolaylı oldukça şaşırmış hisseder. Çin felsefesinde, durum tamamen tersidir. Bu farklılığın sebebi, Yokluk (non-being) ve sınırsız ayırt edilemezken, Varlık ve sınırlı bellidir. Varsayımlarla elde edilen kavramlarla Yunan felsefecilerin, belirliye yönelik bir eğilimleri vardır. Sezgiyle elde edilen kavramlarla başlayanlar ise, belirsizliğe önem verirler.
Felsefe de bize, bir hayat ideali verir. Belli bir halkın ya da belli bir zamanın felsefesi gibi, bu idealin bir parçası da yalnızca, söz konusu halkın ya da zamanın toplumsal şartlarından kaynaklanan hayat türüne uygun olmalıdır. Ancak aynı zamanda, genel olarak hayata has olan bu parça ve aynı şekilde nispi olmayıp bitimsiz değere de sahip olmalıdır. Bu, Konfüçyüsçü ideal bir hayat teorisi durumunda tasvir edilmiş şey gibi görünmektedir. Bu teoriye göre, ideal hayat, evren hakkındaki çok yüksek bir anlayışa sahip olsa da, beş temel insani ilişki içinde devam eden bir hayat biçimidir