Halkın Sırtından Kazanç

burjuva sınıfının ortak işlerini yöneten komite

Bill Clinton'ın göreve gelmesinden birkaç ay sonra, Wall Street Journal arka arkaya pek çok sayısında ana konu olarak "Sayın Clinton'ın ve onun yönetici kadrosunun Amerikan şirketleriyle aynı safta" olmasını seçti; önde gelen şirketlerin başkanlarını alıntılayarak onların durumundan ne denli memnun olduklarını ortaya koydu: Başkanlardan biri, "Bu yönetimle, daha önceki yönetimlerle olduğundan çok daha iyi anlaşacağız," diyordu. Bir yıl sonra iş dünyası liderleri İşlerin beklediklerinden de iyi gittiğini gördüler; 1995 Eylül'üne gelindiğinde Business Week yeni Meclis'in "iş dünyası için bir kilometre taşını simgelediğini ilan ediyordu: "Daha önce hiçbir dönemde Amerika'nın girişimcileri bu denli desteklenmemişlerdi".

Sayfa 72 - Om Yayıncılık - II. Rızasız Rıza: Kamu Zihninin Denetlenmesi

Ûs

Bütün bunları daha önce de yaşadığımızı anımsatmakta yarar var. "Tarihin sonu", "mükemmeliyet" ve "nihayet" daha önce de pek çok kez ve her zaman yanılgılı olarak muştulandı. Bütün bu dehşet verici uygulamalar karşısında bile biraz iyimser bir insanın işlerin düzeltilebileceğine inanabileceğini ve bunu yapmakla gerçekçi olabileceğini düşünüyorum. Heri sanayi ülkelerinde ve içinde bulunduğumuz çağda, başka yerlerde de halk savaşımları, Mutluluk Dolu Doksanlı Yıllar'dakilerden, Atılım Yılları Yirmiler'dekinden, hatta bundan otuz yıl öncesindek inden daha büyük beklentilerle yola çıkabilirler. Bu arada, dünya insanlarının çoğunluğu çıkarlarının az çok ortak olduğunu ve birlikte hareket ettiklerinde bu çıkarları daha kolay gözetebileceklerini gördükçe, uluslararası dayanışma yeni ve daha yapıcı biçimler kazanabilir.

Sayfa 74 - Om Yayıncılık - II. Rızasız Rıza: Kamu Zihninin Denetlenmesi

Reklam

Ûs

"Rıza" kavramını doğru biçimde algıladığımızda şunu görmekte zorlanmayız: Kamuoyundan gelen itirazlara karşın iş dünyası gündeminin dayatılması mümkün kılan şeyin "yönetilenlerin rızası" olduğunu söylemek, "rızasız rıza" üretiminin bir biçimidir. Bu, ABD'de olup bitenleri belki de en iyi biçimde özetleyecek tanımdır. Kamuoyunun tercihleriyle kamuoyu politikaları arasında genellikle büyükçe bir uçurum vardır. Yakın zamanlarda bu uçurum daha da derinleşti. Bu ikisinin karşılaştırılması, demokratik sistemin işleyişi konusuna daha bir açıklık kazandıracaktır. Halkın yüzde seksenden fazlası, hükümetin "halkın çıkarları doğrultusunda değil, belirli bir azınlığın yararına ve onların özel çıkarları doğrultusunda işlediğini" düşünüyor; daha önceki yıllarda bu oran yüzde ellilerdeydi. Gene yüzde seksenden fazlası ekonomi sisteminin "içkin olarak adaletsiz" olduğuna, emekçilerin ülkede olup bitenler üzerine söylediklerinin dikkate alınmadığına inanıyor. Yüzde yetmişten fazlası "iş dünyasının Amerikan yaşamının çok fazla alanında çok fazla güç kazandığından" yakınıyor. Her yirmi kişiden biri, şirketlerin "işçilerin ve genel olarak çalışanların koşullarını düzeltmek için kazançlarından fedakârlık etmeleri gerektiğini" söylüyor.

Om Yayıncılık - II. Rızasız Rıza: Kamu Zihninin Denetlenmesi

Ûs

Hume'un ilgisini çeken nokta, "çoğunluğun bir azınlıkça yönetilmesinin", insanların kaderlerini kendilerini yönetenlerinkine bağlayarak gösterdikleri "üstü kapalı boyun eğmenin bu denli kolay" olmasıydı. Hume bunu şaşırtıcı buluyordu çünkü "güç aslında her zaman yönetilendedir". İnsanlar bunu fark ederlerse, başkaldırır ve efendilerini alaşağı ederlerdi, Hume'un vardığı sonuç şuydu: Hükümetler fikirlerin denetlenmesi üzerine kuruludur. Bu ilke "en despot ve en militarist hükümet için geçerli olduğu ölçüde en özgür ve halka en çok dayalı hükümet için de geçerlidir."

Om Yayıncılık - II. Rızasız Rıza: Kamu Zihninin Denetlenmesi

Ûs

"Herkes entelektüel söylemi belirleyen öğretileri ihtiyatla değerlendirmeli, iddialara, gerçeklere, tarihten çıkarılacak derslere yoğun dikkat sarf etmelidir. Tek bir ülke için neyin "doğru" olduğunu sormak fazla anlamlı değildir; "doğru" dediğimiz şey her zaman ortak çıkar ve değerleri temsil etmez. Benzersiz avantajlara sahip ABD halkı açısından doğru olan, çok daha sınırlı seçme olanaklarına sahip başka ülke insanları açısından pekâlâ yanlış olabilir."

Om Yayıncılık - I. Neoliberalizme ve Küresel Düzen - Neoliberal Öğretinin Türleri

Ûs

"Var olan mekanizmalara bağlı kalmamız bir doğa kanunu mudur? Klasik liberalizmin öğretilerini ciddiye alırsak hayır. Adam Smith'in iş bölümünü övdüğü iyi bilinir ama onun insanlar üzerindeki etkileri hakkında söyledikleri bilinmez. Smith'e göre iş bölümü, çalışan insanları "insanoğlunun olabileceği en aptal ve cahil" nesnelere dönüştürür; bu durum, her "ilerlemiş ve uygar" toplumda hükümetin devreye girmesiyle önlenmelidir ki, "görünmez bir elin" yıkıcı gücünden korunulabilsin. Ayrıca Smith'in gene pek tanıtılmayan şöyle bir inancı da vardır: Hükümetin "emekçiler lehine düzenlemeleri her zaman hakça ve adildir", "efendilerin lehine düzenlemeler içinse aynı şey söylenemez". Bunun yanında Smith'in serbest piyasa tartışmasının merkezini teşkil eden, üretilenlerin dağılımında eşitlik çağrısı da tanıtılmaz."

Om Yayıncılık - I. Neoliberalizme ve Küresel Düzen - Neoliberal Öğretinin Türleri