Gerek bilinç gerekse özbilinç, aklın idaresi ile kılavuzluğunda zihin etkinliğidir. Akıl varlığı olmayan yaratıkta bilinç, hele hele özbilinç bulunmaz. Hayvan duyuları aracılığıyla kendinin buradalığı ile bu andalığının farkındadır. Özbilinci ile insan zamanaşkındır. Demek ki varoluşu yoluyla varlığını bilir ve ölümü düşünür. İnsan muzdarip bir varlıktır.
Düşünülemezlik, hiçliktir. Lakin düşünülmezliği düşünmediğimizden, dolayısıyla bilemediğimizden, ' hiçlik'ten bahsedemeyiz. Sadece diyalektik mantık akışının son merhalesinde ' varlik'ın zıddı olarak görülebilir.
- " (...) İnsanlar, göğün değişen durumlarına, oluşlara, kısacası tüm kâinata hayretle baktılar.
İşte, bu hayret, şu hayran bırakan oluşlar, felsefe yapma gereğini doğurdu. Gerçekten de hayret eden, bilgisizliğinin farkına varır..." [Aristoteles, Metafizik]
“Hâlis insan, geçmişini duyup düşünen, aslını esâsını özleyen, bundan dolayı özlerini arayan, araştıran varlıktır. Şimdiburadaolmayan bir duruma, değere, olaya akıl yoran aşkın akıl varlığıdır.”