"metadoksi"
Herhangi bir inanç sisteminin ötesinde bulunma, öğretilerden beri olup öğreti meraklısı olmama ve kapsamlı bir ortodoksi tanımı yapıp kendi tanımını katı bir surette dayatmaya çalışan bir devletten azade olma hali .
Nasıl oluyordu da bu denli zayıf ve dermansız görünen, böylesi çağdışı bir devlet, üstelik "Batılılaşma" yönünde yaptığı bunca reforma karşın bu kadar "Doğulu" kalabilmiş bu imparatorluk bir zamanlar bu kadar başarı kazanabilmişti?
Bu devlet bir zamanlar din, lisan ve âdet itibariyle baş döndürücü bir çeşitliliğe sahip muazzam bir nüfusa herhangi güçlü bir itiraza maruz kalmadan hükmetmişti.
Nasıl oluyordu da birtakım "barbarlar" üstelik imparatorluk inşa etme süreçlerinin başında henüz konargöçerken sonunda bu denli gelişkin bir devlet kurabilmişti?