İlkçağ Felsefe Tarihi 5 Sözleri ve Alıntıları
İlkçağ Felsefe Tarihi 5 sözleri ve alıntılarını, İlkçağ Felsefe Tarihi 5 kitap alıntılarını, İlkçağ Felsefe Tarihi 5 en etkileyici cümleleri ve paragragları 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.Yeni-Platoncu İslam Filozofları Farabi, İbni Sina ve İbni Rüşd
Ortaçağ İslam dünyasında Yunan tarzı felsefe geleneğini başlatan ve onun ilk önemli temsilcisi olan Farabi özü itibariyle Yeni-Platoncu bir filozoftur.
Bu geleneğin Farabi sonrası en ünlü temsilcisi olan ve Geç Ortaçağ Hıristiyan düşüncesi üzerindeki etkisi Farabi'ye oranla daha büyük olmuş olan İbni Sina'da bu etki daha da güçlü bir biçimde kendisini gösterir.
İslam dünyasın da Aristoteles'e ve Aristotelesçiliğe dönüşün bayraktarlığını yapan İbni Rüşd bile bu etkiden kendini kurtaramamıştır.
Sayfa 19 - İSTANBUL BiLGİ ÜNİVERSİTESİ YAYlNLARIKitabı okuyor
Yunan, daha genel olarak İlkçağ felsefesinin en son ve belki en etkili dönemi
Modern felsefe tarihçileri tarafından Yeni-Platonculuk adıyla adlandırılan dönem olmuştur.
Yeni-Platonculuğun bu kadar etkili olmasının nedeni modern felsefenin ortaya çıktığı 1 7. yüzyıla gelinceye kadar önce Akdeniz, daha sonra Batı Hıristiyan dünyasında gelişen düşüncenin temelini teşkil etmiş olmasıdır.
Diğer yandan bu etki sadece felsefi ve dinsel düşünceyle sınırlı kalmamış, edebiyat, sanat, toplumsal davranış ve kurumlar alanında da kendini göstermiştir.
Sayfa 18 - İSTANBUL BiLGİ ÜNİVERSİTESİ YAYlNLARIKitabı okuyor
Roma imparatorluğunun çözülme dönemi... Günümüze benziyor...yorumda
Dünya kötüdür ve bu dünyada yaşamak acı vericidir. İnsanın ne yapıp edip bir şekilde, kötü olan ve artık sonuna yaklaşan bu dünyadan kaçması gerekir.
Bu dinler bu çağrılarını gerçekleştirmek üzere insanın kurtuluşu için gerekli bilgileri içeren bazı tanrısal vahiylere sahip olduklarını iddia ederler.
Hıristiyanlık da aynı atmosfer içinde doğmuş ve dünyadan, bu dünyadaki hayatlarından şika yet eden insanlara İsa'nın kurtarıcılığında yeni bir hayat; göksel bir hayatı va at eden bir kurtuluş dini olarak ortaya çıkmıştır.
Oysa antik çağ, en azından Yunan dünyasında bundan ne kadar farklı bir ortamda başlamıştı. Yunanlılar, bu arada özellikle Milediler Akdeniz'in ve Karadeniz'in en uzak köşelerine kadar gitmiş, buralarda yüzlerce koloni kurmuş, sanayi ve ticaretle meşgul olmuş hırslı, yaratıcı insanlardı. Onlar dünyayı tanımak, onu fethetmek istiyorlardı.
Bu dönemde Yunanlıların kendilerine ne kadar güvenli, hayatlarından ne kadar memnun, gelecek hayatla ilgili kaygılarının ne kadar az olduğunu biliyoruz.
Sayfa 23 - İSTANBUL BiLGİ ÜNİVERSİTESİ YAYlNLARIKitabı okuyor
Hırıstiyan düşüncesinin ilk dönem düşünürler arasında Origenes önemlidir
Origenes, Yahudi Philon'la temelleri atılan, Justinus, Athenagoras ve Clemens'le devam ettirilip geliştirilen Yunan aklı ile Hırıstiyan imanı arasında olumlu bir sentez meydana getirme irade ve tasarısının nihai bir sonuca ulaştırılmasını temsil etmesi yanında ana Hıristiyan tezlerine dayanarak Tanrı, evren ve insan hakkında Yunan filozoflarının ortaya atmış veya geliştirmiş oldukları öğretilere benzer işlenmiş bir felsefi öğretiyi bir ilk örnek olarak ortaya koyma başarısını gerçekleştirmiş bir düşünürdür.
Sayfa 13 - İSTANBUL BiLGİ ÜNİVERSİTESİ YAYlNLARIKitabı okuyor
Felsefenin ilk dönemlerde ki serüveni
İlkçağ Yunan felsefesi bir doğa felsefesi olarak başlamıştı ama bir Tanrı felsefesi veya teoloji olarak sona erecektir. İlk Yunan filozofları evrenin neden yapıldığını, ana maddesinin ne olduğunu ve ondaki oluş ve değişmenin yasasını araştırmışlardı.
Sofistler ve Sokrates buna bir tepki olarak doğayı bir yana bırakıp insanla, toplumla ilgili konulara eğilmişlerdi.
Platon ve Aristoteles, bu iki ilgiyi birleştirmiş, insan ve toplumla ilgili problemleri evren ve Tanrı ile ilgili olarak geliştirdikleri genel metafizikleri için de ele almışlardı.
Helenistik dönem felsefesi ise hemen hemen tümüyle insan merkezci bir zemin üzerinde ilerleyerek insanın yapısı, evrendeki yeri ve mutluluğu ile ilgilenen bir antropolojiye, bir ahlak felsefesine dönüşmüştü.
İsa'nın doğuşunu izleyen ilk yüzyıllarda ise ahlakla ilgili problemlerin felsefenin ilgi odağından tam olarak uzaklaşmamakla birlikte ruhun kurtuluşu, gelecek dünyadaki hayat, Tanrı-evren arası ilişkiler gibi özü itibariyle dinsel diye adlandırılabilecek problemierin felsefenin merkezine yerleştiği görülmektedir.
Stoacılığın son döneminde açık bir şekilde ortaya çıktığına tanık olduğumuz bu gelişme Yunan felsefesinin son büyük akımı olan Yeni Piatonculuk ve onun en önemli temsilcisi olan Plotinos'ta doruk noktasına ulaşmaktadır
Sayfa 20 - İSTANBUL BiLGİ ÜNİVERSİTESİ YAYlNLARIKitabı okuyor
Kapadokya Okulu... Periler değil Hırıstiyan Keşişler yaşamış Kapadokyada
Erken Dönem Hırıstiyan düşüncesinin Augustinus sonrası önemli okulu Kapadokya Okulu'dur. Bu okulun Hıristiyanlığın Platon aracılığıyla yüksek ölçüde mistik bir yorumunu yapma projesini üstlenmiş olan Aziz Basilei os, Nazianzos'lu Gregorios ve onunla aynı adı taşıyan Nyssa'lı Gregorios, aynı doğrultuda ilerleyen Sahte-Diyonizos ve İtirafçı Maximus ile birlikte bir başka ve önemli teoloji geleneğini temsil etmektedir.
İlkçağ felsefesinin 'son şehidi' olan Boethius ise 'son Romalı ve ilk sko lastik düşünür' olarak ve antik çağdan Hıristiyan Ortaçağı'na geçişi temsil et mesi bakımından önem taşımaktadır.
Sayfa 14 - İSTANBUL BiLGİ ÜNİVERSİTESİ YAYlNLARIKitabı okuyor
Ahlak Ussal ve Vicdanidir. Korku ve Kurallarla oluşan Adaptır.
Plotinos, Stoacıların ahlak felsefelerini, erdem anlayışlarını büyük ölçüde kabul etmekle birlikte, onların ahlak felsefelerinde, en yüksek iyiyi duyusal dünyayı idare eden Kader'e itaat etme olarak görmelerine de karşı çıkar. Plotinos'a göre, bunun tersine, ahlaksal mutluluk ancak insanın özü itibariyle kendisine ait olduğu akılsal dünyayı temaşa etmesinden ibaret olabilir.
Sayfa 32 - İSTANBUL BiLGİ ÜNİVERSİTESİ YAYlNLARIKitabı okuyor
Hıristiyan teolojik düşüncesinin en önemli temsilcisi Augustinus'tur.
MS. 3. yüzyılla 6. yüzyıl arasındaki dönemde nasıl Yunan felsefe geleneğinin en önemli temsilcisi Plotinos ise Hıristiyan teolojik düşüncesinin en önemli temsilcisi de Augustinus'tur.
Ruhsal-entelektüel gelişiminin hikayesini anlattığı aynı zamanda yüksek bir edebi değer taşıyan İtiraflar'ı ile, bu eserde kendisini tanımak için kullandığı içe bakış yöntemiyle, bu yöntemi uygulaması sonucunda insan ruhunda varlığını keşfettiği bilinç-altına ilişkin gözlemleriyle düşünce tarihinde bazı ilkleri temsil eden Augustinus, bunun yanında Tanrı Devleti'nde ortaya koyduğu gelişmiş tarih felsefesiyle de felsefe tarihinde yeni bir çığır açmıştır.
Ancak bütün bunlardan daha önemli yanı, onun bilme ve inanma, bilgi ile iman arasındaki ilişkiler konusunda geliştirmiş olduğu başarılı çözüm ve bu çözümüne uygun olarak Plotinos'la Aziz Paul'u veya Yeni-Piatoncuların anladıkları ve tanımladıkları şekilde felsefeyle Aziz Paul'un anladığı ve tanımladığı biçimde Hıristiyan öğretisini yüksek bir sentez içinde birbirleriyle birleştirmiş olmasıdır.
Sayfa 14 - İSTANBUL BiLGİ ÜNİVERSİTESİ YAYlNLARIKitabı okuyor
Philon fiziksel evrenin akılsal olan bir evrenin kopyası olduğunu kabul eder
Philon'a göre Tanrı, Eski Ahit'in belirttiği gibi aşkın, kişisel bir varlıktır; ama o, aynı zamanda, Platon'un ve Pythagorasçıların belirttikleri gibi saf, madde-dışı, hareketsiz, kendi kendine yeten bir akıl, her türlü çokluğun kaynağı ve ötesinde olan Bir'dir. Bu Tanrı veya Bir, değişmez, sonsuz, kendi kendine yeten bir varlıktır ve ana özelliği iyi, cömert olmasıdır.
Nitekim evren, varlığını Bir'in veya Tanrı'nın bu cömertliğine, iyilikseverliğine borçludur: Tanrı biçimsiz ve kaotik maddeye kendi Akıl'ını, Logos'unu empoze ederek yani ona düzen ve akılsallık kazandırarak evreni meydana getirmiştir. Böylece evren Tanrı'nın iradesinin ürünü olarak, ama fiziksel değil, tümüyle entelektüel, akılsal bir yolla varlığa gelmiştir.
Sayfa 41 - İSTANBUL BiLGİ ÜNİVERSİTESİ YAYlNLARIKitabı okuyor
Plotinos dönemin manevi önder, ahlak kılavuzu olan bir Filozofu
Toplumsal konumları yüksek çok sayıda erkek ve kadın, ölümleri yaklaştığında, tüm servetlerini kendisine bırakarak, erkek veya kız çocuklarının vasiliğini üstlenmesini rica etmişlerdir. Bir bedene sahip olmaktan utanmasına ve tümüyle yüksek bir ruhsal-zihinsel bir hayat sürmek arzusunda olmasına rağmen Plotinos'un bu görevleri reddetmediği, söz konusu kişilerin servetleri ve çocuklarıyla titiz ve güven verici bir şekilde ilgilenmiş olduğu bilinmektedir.
Öte yandan bu görevleri asıl ilgisini yani tüm hayatını zihne ve onunla ilgili şeylere vakfetmesini engellememiştir. İnsanlara karşı her zaman yumuşak ve kibar davrandığı anlaşılmaktadır: Porfirios, Roma'da geçirdiği 26 yıl boyun ca, birçok anlaşmazlıkta arabulucuk etmesine rağmen onun hiç kimseyi ineit mediğini ve hiçbir resmi göreviiyi kendisine düşman etmediğini söylemektedir.
Böylece Plotinos'un antik çağın son döneminde, Epikuros ve Stoacılıkta karşımıza çıkan toplumun bir tür manevi önderi veya ahlak kılavuzu olarak filozof rolünü, en üstün ve başarılı bir düzeyde gerçekleştirdiği anlaşılmaktadır.
Sayfa 62 - İSTANBUL BiLGİ ÜNİVERSİTESİ YAYlNLARIKitabı okuyor
PLOTiNOS, ÖZGÜN BiR FELSEFi DEHA
PLOTiNOS, ÖZGÜN BiR FELSEFi DEHA, GEÇ YUNAN DÜŞÜNCESi TARiHiNDE PLATON VE ARiSTOTELES'LE AYNI DÜZEYE YERLEŞTiRiLMESi MÜMKÜN TEK FiLOZOFTUR.
Plotinos tüm felsefesini, Platon'un bir yorumu, doğru bir yorumu olarak sunmaktadır ve ortaya attığı bütün görüşlerin başlangıçlarını, kaynaklarını Platon'un kendisinde bulmaktadır. Ona göre felsefenin bütün önemli hakikatleri Platon tarafından keşfedilmiştir. Bu nedenle Plotinos, yapması gereken şeyin sadece onları açıklığa kavuşturmaktan ibaret olacağı görüşündedir.
Plotinos, Platon'un farklı eserlerinde, örneğin ruhun bedene nasıl indiği, evrenin zaman içinde yaratılmış olup olmadığı, maddenin Tanrı'dan bağımsız bir varlığa sahip olup olmadığı gibi konularda ortaya çıkan farklı görüşlerini çeşitli yöntemlerle birbirleriyle uzlaştırmaya çalışır.
Plotinos, sisteminde Platon'un ne matematik, ne de politika ile ilgili düşüncelerine yer verir. O, Platon'un ilk dönem yani sokratik diyaloglarındaki ahlakla ilgili araştırmalarını da önemsemez. Platon'da ilgilendiği şey esas olarak onun idealar kuramı ve Timaios diyaloğunda kendini gösterdiği şekilde Tanrı-evren arası ilişkiler konusundaki öğretisidir.
Sayfa 30 - İSTANBUL BiLGİ ÜNİVERSİTESİ YAYlNLARIKitabı okuyor
Aristoteles'in teolojisinde en yüksek ilke olarak Tanrı'yı Akıl'a, Kendi Kendini Düşünen Düşünce'ye indirgermesi de Plotinos'a cazip gelmez. Tersine o, Akıl'ın üstünde, Akıl'ın kendisinden çıktığı bir varlığın, Bir'in veya İyi'nin var olması gerektiğini savunur.
*****
Sayfa 31 - İSTANBUL BiLGİ ÜNİVERSİTESİ YAYlNLARIKitabı okuyor
Plutarkhos neredeyse Ehli Tevhîd Tasavvuf Anlayışını öne sürmüş...
Plutarkhos için dinlerin felsefeden farkı, onların filozofların peşinden koştukları doğruyu, felsefeden farklı tarzda ifade etmeleridir.
Plutarkhos bütün dinlerin aslında aynı Tanrı'ya, ama farklı adlar altında taptıklarını ileri sürer
Aşkın olan Tanrı'ya ulaşmanın yolunun, akıldan değil, Sır Dinlerinin mensupianna vaad ettikleri Tanrı'yla birleşme, O'nun tarafından bir tür aydınlatılmaya (illumination) benzeyen araçsız, mistik bir sezgiden geçtiğini söyler.
Plutarkhos Tanrı'yı geri kalan her şeyin üzerine yükselterek O'nun gerçekten var ve gerçekten bir olan tek varlık olduğunu ifade eder.
Sayfa 43 - İSTANBUL BiLGİ ÜNİVERSİTESİ YAYlNLARIKitabı okuyor
Plotinos'un ana tezi olarak ortaya şu çıkmaktadır:
Var olan tek şey, biricik şey Tanrı'dır. Geri kalan her şey Tanrı'nın taşmasından -Müslüman filozoflarının ileride kullanacakları terimle 'südur'undan, 'feyz'inden- başka bir şey değildir.
Tanrı'nın kendisi her türlü varlığın, özün, akılsallığın üzerindedir. Dolayısıyla onun hakkında özel, tikel varlıklara özgü özel, tikel nitelikler bir yana varlık, gerçeklik, doğruluk, güzellik gibi en yüksek anlamda genel, olumlu sıfatlar bile kullanılamaz (Ancak istim filozofları bu sıfatiarın kullanılmasına izin verirler).
Plotinos bu son sıfatların kullanılmasına ancak Nous düzeyinde izin verir; ama bu öte yandan Bir'in veya Tanrı'nın bu olumlu niteliklerden, mükemmellik sıfatlarından yoksun olduğu anlamına da gelmez, tersine var olan her şeyin en genel imkanı, bütün var olan şeylerin ana kaynağı olması bakımından Tanrı her türlü mükemmelliğe sahiptir.
Sayfa 77 - İSTANBUL BiLGİ ÜNİVERSİTESİ YAYlNLARIKitabı okuyor
Philon'un insana en büyük amaç ve mutluluk olarak teklif ettiği şey, 'Tanrı'yı görme'dir.
Tanrı'yı görmek, aynı zamanda 'O'nun tarafından görülmek',
Tanrı'yla yakınlaşmak, aynı zamanda 'Tanrı tarafından O'nun Kendi sine doğru çekilmek' demektir.
*****
Sayfa 42 - İSTANBUL BiLGİ ÜNİVERSİTESİ YAYlNLARIKitabı okuyor